Kvennalistinn - 01.04.1983, Side 6

Kvennalistinn - 01.04.1983, Side 6
Stefna hinnar hagsýnu húsmóður Breytt verðmætamat Allir fulltrúar stjórnmálaflokkanna hafa lýst því yfir að nú stefni efnahags og atvinnumál þjóðarinnar í al- gjörar ógöngur. Eru þetta ekki bara hrakspár? Við höf- um svo oft áður heyrt landsfeður berja sér á brjóst og hrópa: „Úlfur, úlfur“. Geturþetta verið sattásama tíma og meðaltalstölur um neyslu, t.d. varðandi bílainnflutn- ing, utanlandsferðir og fjölda seldra tertubotna, hafa hœkkað árfrá ári. Bjargast þetta ekki nú eins og áður? Því miður held ég að svo verði ekki. Til þess liggja ýmsar ástæður, en fyrst og fremst þær að eytt hefur i verið meiru en við höfum aflað og að fjárfestingarstefnan hefur verið röng. Ég vil nefna nokkur dæmi til stuðnings þessum fullyrðingum. Viðskiptahallinn hefur tvöfaldast (aukist um 100%) milli áranna 1981 og 1982. (Úr 6% í 12% af þjóðarframleiðslu.) Þetta þýðir að innflutningur er miklu meiri en út- flutningur, eytt hefur verið meiru en aflað er. Afleiðing þessa er að sjálfsögðu sú að erlendar skuldir hafa vaxið geipilega og nema nú um helmingi af þjóðarframleiðslu. Af því leiðir að fjórða hver króna af útflutningi feríafborganiraferlendum lánum. Og áfram er haldið að taka erlend lán án þess að breyta um grundvall- arstefnu í efnahagsmálum. Hið sama gerist í innlenda banka- og sjóðakerfinu. - Útlán bankanna voru 15% hærri á síðasta ári en innlánin. Framkvæmda- sjóðir á vegum ríkisins ernnú nán- ast tæmdir. Heildarlánaaukning þeirra jókst milli áranna 1980 og 1981 um 98% en aðeins um 40% af því fjármagni eru endurgreiðslur þeirra er lánanna nutu, 60% sem á vantar eru fengin með innlendum og erlendum lánum. Stærsti hluti lána framkvæmdasjóðanna fer til togara og fiskiskipakaupa og megnið af því er fengið að láni er- lendis. Stefna okkar í orkumálum all- ar götur frá því um 1965 hefur verið sama merki brennd. Stefn- an er og hefur verið að byggja stórvirkjanir til þess að geta selt raforkuna til stóriðju. Okkur hefur verið talin trú um að með sölu raforku til stóriðju værum við að nýta á arðbærastan hátt þessa auðlind okkar. Hver er svo raunin? Stóriðja, hvort heldur erlend eða með eignaraðild okkar, greiðir ekki kostnaðinn af stórvirkjunum. Þáð erum við, almennir neytendur, sem gerum það. Við borgum sex sinnum hærra verð fyrir raforku en stóriðjan. Þetta gerist a sama tíma og sjávarafli dregst saman um 16% og fyrirsjáanlegt er að við ofnýtum fiskistofna. Já - atkvæðaveiðar þingmannanna eru dýrar veiðar. Þá gleymist þjóðarhagur. Það að geta státað af sem flestum togurum í kjördæmi í kosningabaráttunni virðist verða aðalmálið, þó það gerist á kostnað þverrandi auð- lindar og útgerðinni sé haldið á floti með styrkjum. Væri nú ekki skynsamlegra að verj a þessum fj ár- munum til atvinnuuppbyggingar sem skilaði verulegum arði? En það er ekki einungis í fjár- festingar og rekstrarmálum út- gerðarinnar, sem stefnan hefur verið röng og valdið því að við stöndum andspænis efnahagslegu öngþveiti. Við borgum beina rekstarstyrki til þeirrar stóriðju sem við eigum eignarhlut í (170 milj. s.l. ár til Járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga) og við borgum óbeina styrki til Álversins í Straumsvík vegna skattákvæða í samningi við það fyrirtæki. Við og afkomendur okkar munum borga þau erlendu lán sem eru afleiðing þessarar orkustefnu og nema nú um helmingi af erlendum skuldum okkar. Samt er haldið áfram á sömu braut og nú liggur fyrir samþykkt áætlun um stórvirkjanir og stór- iðjuframkvæmdir allt til ársins 2000. Er mönnum fyrirmunað að læra af reynslunni? En hvað hefur Kvennalistinn fram að færa í efnahags- og atvinnumálum? Við teljum að þeir arðsemisút- reikningar sem legið hafa til grund- vallar við stefnumótun í efnahags- málum byggi á röngu verðmæta- mati - verðmætamati stundargróða og rányrkju. við viljum að grundvallar- spurning við mótun efnahags- stefnu verði, hvaða áhrifhún hafi á líf fólks i landinu í nútíð og framtíð og hvernig hún samrœm- ist verndun náttúruauðlinda. Við viljum ekki láta stjórnast af tæknihyggju, við viljum að tækni og þekking verði notuð í þágu okk- ar allra. Þetta eru grundvallaratriði og þau verður að tryggja. Með þessi stefnumið að leiðar- ljósi og að fenginni reynslu síðustu áratuga viljum við gjörbreytta efnahagsstefnu. Við framkvæmd þeirrar stefnu lítum við í eigin barm og spyrjum okkur: Hvað gerir hagsýn hús- móðir þegar hún stendurandspænis því að tekjur heimilisins riægja ekki til að framfleyta því? Hún endurskoðar búreikning- ana, breytir forgangsröð, nýtir bet- ur hlutina, miðar útgjöld við tekjur og byggir í auknum mæli á því sem hægt er að framleiða á heimilinu. Á þessum einföldu og sjálfsögðu staðreyndum byggjum við þegar við mörkum okkar stefnu í efna- hagsmálum. Við leggjum því höfuðáherslu á að við fultvinnum sjálf útflutn- ingsvörur okkar í sem fjölbreytil- egustu formi og að við vinnslu þeirra verði lögð megináhersla á gœði en ekki magn. Hvergi er að finna viðhlítandi skýringar á því, t.d. hversvegna út- flutningsfyrirtæki í fiskiðnaði koma sér upp fullvinnsluverk- smiðjum erlendis í stað þess að full- vinna vöruna hér. Með slíku fyrir- komulagi missum við skatttekjur og atvinnutækifæri út úr landinu. Annað meginatriði í stefnu okkar er að efla íslenskan smá- iðnað til þess að við verðum í vaxandi mœli sjálfum okkur nóg við framleiðslu neysluvarnings. Með því móti getum við skapað atvinnu og dregið úr innflutningi. Vegna aðildar okkar að EFTA og samninga við EBE er íslenskur iðnaður í nánast óheftri samkeppni við þróuðustu iðnaðarlönd Evr- ópu. Jafnframt erum við háð þeim sömu mörkuðum varðandi útflutn- ingsvörur okkar. Leiðir til að byggja hér upp traustan iðnað eru því að taka mið af þörfum iðnaðarins við skráningu gengis og endurskoða lánakjör hans. Fram til þessa hefur gengis- skráning eingöngu miðast við af- komu útgerðar og fiskvinnslu þannig að þegar vel árar í sjávarút- vegi og gengið er tiltölulega stöð- ugt hefur iðnaðurinn staðið höllum fæti. í þessum efnum verður að finna hinn gullna meðalveg. Við leggjum áherslu á að kom- ið verði áfót endurvinnsluiðnaði ýmiskonar. Við - nýtum ekki nema lítið brot af sjávarafurðum okkar og við hirðum ekki um að endurnýta t.d. pappír og gler. Þriðja atriðið í efnahagsstefnu okkar snertir sjávarútveg og land- búnað alveg sérstaklega. Við viljum miða fjölda fiskiskipa við þol fiskistofna. Leið til að tryggja samræmi milli afla og fiski- stofna er að koma á kvótakerfi á hvert skip. Jafnframt verðum við að tryggja að gæðaeftirlit við vinnslu sjávarafurða verði virkt og óháð vinnslustöðvum. Slíkar aðgerðir sem tryggja að ofnýting eigi sér ekki stað, að gæði hráefnis en ekki magn ráði ferðinni ásamt með fullvinnslu og endurvinnslu sjávarafurða hér á landi eru undir- staða frambúðar atvinnuöryggis í þessari mikilsverðu framleiðslu- grein okkar. Sömu undirstöðuatriði ráða stefnu okkar í landbúnaði. Við viljum fyrst og fremst tryggja að framleiðsla landbún- aðarafurða miðist við innanlands- markað. Útflutningur landbún- aðarafurða í því formi sem við- gengist hefur er engum til gagns. Verði hér umfram framleiðsla landbúnaðarvara þegar gætt hefur verið umhverfissjónarmiða verðum við að bjóða íslenskar landbúnaðarafurðir sem sérstaka gæðavöru og undir því getur hún staðið. Loks vil ég víkja að stefnu okkar í stóriðju og virkjanamálum. Ég hef hér að framan rakið hreint tap okkar og skuldasöfnun sem fylgt hefur í kjölfar þeirrar stefnu sem áætluð er og hefur verið ráðandi. Aukþess vitum við að stóriðju fylgir byggðaleg og félagsleg röskun og mikil mengunarhcetta. Petta hvort tveggja eru atriði sem geta haft í för með sér ófyrirsjá- anlegar afleiðingar. Síðast en ekki síst verðum við að hafa í huga að stóriðja er ekki atvinnuskapandi miðað við þann fjármagnskostnað sem henni fylg- ir. Samkvæmt mannfjöldaspá til ársins 2000 munu a.m.k. 25 þúsund manns bætast við á vinnumark- aðnum til þess tíma. Miðað við nú- verandi stóriðjustefnu til sama tíma mundu aðeins 6% þessa fólks fá vinnu við stóriðju eða um 1500 manns. Þessi 1500 atvinnutækifæri væru jafnframt þau dýrustu sem við þekkjum. Réttilega hefur verið bent á að mikil atvinna skapist meðan á byggingu stóriðjuvera og stórvirkj- anna stendur. En við verðum að spyrja okkur spurningarinnar, hvað svo, þegar byggingu er lokið? Við verðum að horfa til framtíðar- innar og hugsa um afkomu niðja okkar en láta ekki glepjast af stundargróða. Þessvegna tekur Kvennalistinn afstöðu gegn frekari stóriðju hvort heldur hún kallast innlend eða er- lend. Stefna okkar í efnahagsmálum er ljós. Hún er samtvinnuð stefnu- okkar í atvinnu- og umhverfismál- um og grundvallast á verðmæta- mati kvenna, sem byggir á því að viðhalda og vernda líf. í efnahagsmálum setjum við því í öndvegi stefnu hinnar hagsýnu húsmóður sem felur í ,sér að við getum í sem ríkustum mæli lifað á eigin framleiðslu og við högum út- gjöldum í samræmi við tekjur. Við viljum efnahagsstefnu sem tryggir atvinnuöryggi. Við viljum nýta auðlindir lands og sjávar án þess að ganga í ber- högg við lögmál náttúrunnar. Við viljum orkustefnu sem miðar við okkar þarfir. Við höfnum stefnu stundargróða og rányrkju í hvaða mynd sem er. Guðrún Jónsdóttir.

x

Kvennalistinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Kvennalistinn
https://timarit.is/publication/1236

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.