Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2017, Blaðsíða 31

menning 31Vikublað 16.–18. maí 2017
Maður ætti að vera fáklæddur sem
oftast og tala um þetta sem oftast:
„Guð, hvað ég snöggörvast við að sjá
þetta!“ eða eitthvað svoleiðis.“
The last kvöldmáltíð
Lokaverkefni Kolfinnu úr Lista­
háskólanum vakti einnig athygli
blaðamanns en það var handrit að
leikriti sem nefndist „The last kvöld­
máltíð.“ Verkið gerist í náinni fram­
tíð þegar ein fjölskylda hefur lifað af
heimsendi og þreyir þorrann inni­
lokuð í niðurníddri sundhöll Reykja­
víkur með sifjaspellum, þrælahaldi
og algjörri úrkynjun tungumálsins.
Kolfinna segir að sú einkennandi
ísl­enska sem handritið er skrifað á
hafi fæðst sem einkabrandari hennar
og þáverandi kærasta þar sem þau
töluðu ensku með íslenskum hreim
og nokkrum íslenskum orðum.
„Ég fór líka að fylgjast með litlu
systur minni og vinum hennar sem
tala eiginlega svona. Annað hvert orð
er á ensku: „Are you not in the djók?
Nei, ég er ekki að fara að do this!“.
Mér finnst þetta ógeðslega fyndið
og vildi skrifa heilt leikrit þar sem
fólk talaði svona. Kannski tengist
þetta vangaveltum um stöðu íslensk­
unnar. Ég velti því oft fyrir mér hvort
við ættum ekki bara að tala ensku
eða spænsku eða eitthvað – hvort
það sé ekki bara þjóðremba að vilja
halda í þetta. Á sama tíma finnst mér
þetta svo fallegt mál og er mikill ís­
lenskuperri. Ég lít nánast niður á
fólk sem talar vitlaust mál – sem er
náttúr lega rosalega hrokafullt – ef ég
„matcha“ við einhvern á Tinder sem
talar málfræðilega rangt þá missi ég
áhugann strax,“ segir Kolfinna.
Og fékkstu góða einkunn fyrir
verkefnið? „Nei, ég fékk ekki góða
einkunn en ég fékk mjög góð við­
brögð frá öðrum en dómurunum.
Orðið á götunni var bara: „Ó mæ
god, þetta er meistaraverk, þú verður
að setja þetta upp!““
Í þeim tilgangi kveðst Kolfinna
hafa farið á fund þjóðleikhússtjóra.
Henni fannst fullkomlega réttmæt
krafa að hún fengi að setja verkið
upp þar, enda leikhúsið hennar eign
líkt og allra annarra Íslendinga.
„Ég kynnti leikritið mitt fyrir Ara
Matt, og lét hann vita að ég væri
nýja röddin í íslensku leikhúsi. En
mér fannst hann niðurlægja mig.
Hann sagði að ég væri frökk og dug­
leg stelpa og bankaði í öxlina á mér.
Ég sagði honum að það væri hans
hlutverk að taka áhættu, það er hlut­
verk Þjóðleikhússins! Mesta áhættan
sem hann er að taka er að setja upp
Óþelló – en það er bara sorglegt ef
Vesturport er ennþá mesta áhættan
sem leikhúsið getur tekið 15 árum
eftir Rómeó og Júlíu. Því er svo haldið
fram að Gott fólk í leikstjórn Unu Þor­
leifsdóttur sé einhver áhætta, en það
er líka algjör misskilningur, þvæla og
vitleysa – Una er alvöru leikstjóri og
búin að leikstýra sýningu eftir sýn­
ingu og fengið Grímuverðlaun og svo
framvegis. Þetta er einfaldlega algjör
vitleysa,“ segir Kolfinna og ítrekar
að fjölbreyttari raddir þurfi að fá að
heyrast í menningarlífinu og það sé á
ábyrgð fólksins í æðstu valdastöðun­
um að tryggja að það gerist.
„Þetta er það sem Kristín
Eysteins dóttir, leikhússtjóri Borgar­
leikhússins, hefur gert með því að
fá Reykjavíkurdætur á sviðið. Hún á
hrós skilið. Þetta er hugrakkt en þetta
er líka það sem leikhússtjóri á að gera
– hann á að vera með puttann á púls­
inum. Það er á ábyrgð þessa fólks að
hreyfa við fólki, breyta og færa okkur
áfram. Það er engin afsökun fyrir að
gera það ekki.“
Stimplaðar sem hljómsveit
Talandi um Reykjavíkurdætur,
hvernig kom það til að þið fóruð að
rappa saman?
„Ég held að hugmyndin hafi
kviknað þegar ég var að tala við vin­
konur mínar einhvern tímann á
djamminu. Það kom í ljós að nokkrar
þeirra höfðu verið að semja heilmikið
af rímum en aldrei gefið neitt út. Mér
varð þá hugsað til strákavinahópa
sem deila með hver öðrum því sem
þeir eru að gera, gefa „feedback“ og
styðja við hver annan. Mér fannst við
ekki vera nógu duglegar við þetta.
Við ákváðum því að halda rapp­
kvöld sem átti að vera fyrir okkur
sjálfar. Klukkutíma áður en það byrj­
aði tókum við skyndiákvörðun að
hafa þetta opið. Við bjuggumst við
svona fimmtán manns en staður­
inn troðfylltist – örugglega tvö hund­
ruð manns mættu,“ segir Kolfinna
og segir stemninguna hafa verið raf­
magnaða, eins og tunglið hafi ver­
ið fullt og þær hafi borað beint ofan
í olíuæð.
Til að kynna þriðja rappkvenna­
kvöldið sem þær héldu gerði þær
lagið Reykjavíkurdætur og fengu þeir
rapparar sem ætluðu að taka þátt
sinn hluta í laginu. Kolfinna segir að
í kjölfarið hafi fjölmiðlar stimplað
hópinn sem hljómsveit og nálgast
hann þannig. „Fólk var alltaf að
spyrja hvað þetta væri eiginlega, en
við vissum það ekkert sjálfar. Það er
mjög skiljanlegt, samfélög þurfa röð
og reglu, og fólki finnst þægilegt að
geta sett fingur á hluti, að geta skil­
greint þá. Fólk vill til dæmis bara
hafa tvö kyn og vill geta skilgreint
kynhneigð á skýran hátt. Til að byrja
með pirraði þetta okkur mikið. Það
var stöðugt verið að spyrja: „hvað
eruð þið, hver stjórnar, hvað eruð
þið margar?“ Og við fundum okkur
knúnar til að gefa einhver svör – í
staðinn fyrir að svara bara: „það er
órætt,“ eða „við vitum það í raun og
veru ekki!““ segir Kolfinna.
„Við erum svo fáránlega margar,
ólíkar og með misjafnar skoðan­
ir þannig að þetta var strax frekar
erfitt. Ég sjálf fór strax í mikinn bak­
lás því mér fannst svo óþægilegt að
hafa enga stjórn á þessu. Mér fannst
eins og þetta væri eitthvert skrímsli
sem bara stækkaði og stækkaði væri
að springa beint í andlitið á mér. Ég
dró mig hálfpartinn út en var samt
líka einhvers konar skuggastjóri, að
reyna að stjórna. Ég var farin að hata
Reykjavíkurdætur á sama tíma og ég
elskaði þetta svo mikið.“
Kolfinna sagði sig opinber­
lega úr hópnum eftir nokkurn fjöl­
miðlastorm. Rapparinn Emmsjé
Gauti hafði sagt þá skoðun sína á
Twitter að Reykjavíkurdætur hafi
verið góð pæling sem ekki gekk
upp, tónlistin væri einfaldlega ekki
nógu góð. Kolfinna hafði ekki heyrt
af sameiginlegri ákvörðun Reykja­
víkurdætra að svara ekki Gauta og
þegar fjölmiðlar leituðu til hennar
varðandi viðbrögð bjó hún til hliðar­
persónuna Kylfuna og svaraða Gauta
fullum hálsi – með því að gera grín
að litlum hárvexti hans.
„Mér fannst þetta svo fáránlegt
komment hjá Gauta að ég ákvað að
fara niður á sama plan. Þegar frétta­
maður frá Vísi hringdi fór ég eigin­
lega að vera með smá atriði fyrir vini
mína sem ég sat með á kaffihúsi.
Kallaði mig Kylfuna og fór að gera
grín að hárinu á Gauta – en á þeim
tíma vissi ég ekki einu sinni hvernig
hann leit út. Það urðu allir brjálaðir.
„Mega sköllóttar konur ekki vera
með í Reykjavíkurdætrum?“
Stelpurnar voru líka alveg brjálaðar
að ég hafi farið að svar þessu. Í kjöl­
farið gerði ég svo myndband þar sem
ég gerði ótrúlega lélegt dissrapp. Ég
held að mjög margir hafi haldið að
ég væri alveg geðveik.“
„Ég er karlremba“
Mjög margir hugsa um Reykjavíkur­
dætur fyrst og fremst sem femínísk­
an gjörning en Kolfinna segist ekki
endilega taka undir það – enda
skilgreini hún sig sjálf ekki sem
femínista.
„Við náðum ekki að skilgreina
okkur sjálfar, heldur sáu aðrir um
það. Í dag finnst mér bara svolítið
fallegt að það hafi gerst þannig, en
það tók mig langan tíma að sætta
mig við það. Lengi vel var ég mjög fúl
yfir þessu. Ég er ekki femínisti, ég er
miklu frekar karlremba! Ég hugsa oft
þannig,“ segir Kolfinna.
„Mér finnst ekki að ég ætti
að vinna, ég ætti bara að vera
heimavinnandi og einhver karlmaður
ætti að sjá um mig. Ég held líka að
konur vinni oft til verðlauna bara út
af einhverjum PC­fasisma og fórn­
arlambavæðingu. Stór hluti af mér
hugsar svona,“ segir Kolfinna og
kveðst þannig vera ósammála stór­
um hluta þeirrar femínísku baráttu
sem hefur farið fram á undanförnum
árum, til að mynda í Druslugöngunni
og hinum ýmsum samfélagsmiðla­
byltingum þar sem konur opna sig
um ofbeldi og kynjamisrétti.
„Vandamálið finnst mér vera að
við lítum fyrst og fremst á konur sem
þolendur. Við sjáum þetta alls staðar
í kringum okkur. Ég man ekki hvenær
ég fór síðast í leikhús þar sem konu
var ekki nauðgað í leikritinu. Þetta er
kannski það sem kynslóðin á undan
þurfti að tala um en núna ættum
við frekar að segja, „hæ, ég er mella
og ég moðerfokking má það,“ segir
hún og vitnar þannig í texta lagsins
Ógeðsleg með Reykjavíkurdætrum.
„Ég vil sjá konur sem gerendur,
ég vil sjá konur beita ofbeldi, ég vil
sjá konur grípa fram í, ég vil sjá kon­
ur sem illmenni, ég vil að þær geti
sagst vera mellur eða geti sagt að
þær vilji láta káfa á sér þótt þær séu
dauðar – hvað með það? – geti sagst
bara vilja hlýða eða láta karl sjá um
sig. Hlutirnir eru ekki jafn svarthvítir
eins og margir vilja meina, þetta er
allt grátt svæði.“
Rassasleikingar álitsgjafanna
Leikritið Reykjavíkurdætur byggist
upp á að þremur gerðum atriða
sem öll fara fram á mjúkri fölbleik­
ri sviðsmynd. Fyrir utan tónlistarat­
riði þar sem Reykjavíkurdæturnar
níu á sviðinu rappa lögin sín, er sýn­
ingin sett upp eins og spjallþáttur þar
sem nafntogaðir karlmenn úr lista­
og menningarlífinu ræða málin, þá
koma innskot þar sem Reykjavíkur­
dæturnar opna sig um ólíkar og mót­
sagnakenndar tilfinningar þeirra sem
kvenna og manneskja í samtímanum.
„Þessi sýning er að miklu leyti
tileinkuð hvítum gagnkynhneigð­
um karlmönnum í rappheiminum
og leikhúsheiminum, og kannski
bara öllum körlum sem taka pláss
– sem eru eiginlega allir karlmenn
sem ég hef kynnst,“ segir Kolfinna
en meðal þeirra karla sem fá á bauk­
inn í sýningunni eru stjörnuleik­
stjórinn Þorleifur Örn Arnarsson,
tónlistarmaðurinn Unnsteinn
Manúel Stefánsson auk nokkurra
karlkyns fjölmiðlafígúra sem Reykja­
víkurdætrum finnst augljóslega of
áberandi í umræðunni.
„Í þessu atriði erum við að leika
karla í íslenskum fjölmiðlum. Þeir
byrja að „hæp­rimma“ hvern annan
í hring, hlæja og tala inn í rassgatið
á hver öðrum í hring. Þetta verður
svona Human Centipede­hringur“
segir Kolfinna og vísar í ódýra og al­
ræmda hollenska hryllingsmynda­
seríu sem fjallar um brjálaðan vís­
indamann sem gerir vafasamar
tilraunir á fólki, meðal annars með
því að sauma munn einnar mann­
eskju við endaþarm annarrar og búa
þannig til þá mennsku margfætlu
sem myndirnar eru kenndar við.
„Ég var mjög ánægð að koma
þessu atriði inn því þetta er uppá­
haldsbíómyndin mín og mig hefur
alltaf dreymt um að setja hana upp
í leikhúsi. Hún væri alveg fullkomin
fyrir leiksviðið.“
En hvernig hafa viðbrögðin verið
hjá þessum mönnum sem verkið er að
gagnrýna?
„Strákarnir úr rappsenunni sem
mættu á frumsýninguna hlógu og
grétu, klöppuðu og sögðust skamm­
ast sín. Ég gat ekki beðið um neitt
meira.“ n
„Ég vil sjá konur
sem gerendur, ég
vil sjá konur beita ofbeldi,
ég vil sjá konur grípa fram
í, ég vil sjá konur sem ill-
menni, ég vil að þær geti
sagst vera mellur eða geti
sagt að þær vilji láta káfa
á sér þótt þær séu dauðar
– hvað með það?
Illkvittið og afhjúpandi Kolfinna leikstýrir
hljómsveitinni Reykjavíkurdætur í sviðsverki
sem gagnrýnandi DV segir illkvittið, afhjúpandi
og um leið óborganlega fyndið. Mynd JoRRI