Morgunblaðið - 01.03.2017, Side 1

M I Ð V I K U D A G U R 1. M A R S 2 0 1 7
Stofnað 1913  51. tölublað  105. árgangur 
UMHVERFIS-
VERND Í
BLÁSÖLUM
ULRIKE HAAGE
SITUR FYRIR
SVÖRUM
TVEIR
ÍSLENDINGAR
Í HÓPI ÞRIGGJA EFSTU
STOCKFISH 30 ÍÞRÓTTIR LANDSLIÐSMÖRKÖSKUDAGURINN 12
Magnús Heimir Jónasson
mhj@mbl.is
Ransomware-vírusum sem halda
tölvugögnum í gíslingu gegn lausn-
argjaldi hefur fjölgað hratt að und-
anförnu. Tölvuþrjótar nota svokall-
aðar netveiðar til að blekkja fólk og
fá það til að smella á hlekki og kom-
ast þeir þannig yfir viðkvæm gögn.
Samkvæmt rannsókn tölvuöryggis-
fyrirtækisins Syndis eru Íslendingar
auðveld bráð tölvuþrjóta, en fyrir-
tækið sendi tölvupósta á 1300 ein-
staklinga til að athuga hlutfall þeirra
sem smella á hlekki.
Samkvæmt upplýsingum frá alrík-
islögreglu Bandaríkjanna var áætlað
að milljarður bandaríkjadala hefði
verið greiddur í lausnargjald í fyrra.
Flest fyrirtæki greiða gjaldið
Samkvæmt nýlegri rannsókn
tölvufyrirtækisins IBM, á 600 fyrir-
tækjum, greiddu 70% þeirra sem
lent höfðu í ransomware lausnar-
gjald. „Þetta hefur aukist gríðarlega.
Svik hafa verið til frá upphafi. Nú
hafa þau færst yfir í tölvuheiminn og
það er til nóg af fólki sem vill stunda
svona rafræn svik,“ segir Theódór
Ragnar Gíslason, öryggisráðgjafi og
meðstofnandi Syndis. Glæpagengin
sem stunda fjárkúgun af þessu tagi
hafa komið sér upp háþróaðri við-
skiptaþjónustu, svo þversagnakennt
sem það hljómar.
Gögn í gíslingu þrjóta
 Ransomware heldur tölvugögnum í gíslingu þar til greitt er  70% fyrirtækja
borga  Milljarður dala greiddur 2016  Íslendingar sagðir auðveld fórnarlömb
MRafræn svik í sókn »10
Ransomware í tölum
» Ein tegund af ransomware
uppgötvuð 2012, en 193 í fyrra.
» Einn milljarður dollara
greiddur í lausnargjald vest-
anhafs 2016.
» 70% fyrirtækja borga þrjót-
unum til að fá gögnin aftur.
Jákvæð þróun hefur orðið hér á
landi í þá átt að sporna við kynþátta-
fordómum og umburðarleysi. Til
dæmis eru réttindi hinsegin fólks
virt og ekkert gefur til kynna
ofbeldisverk vegna fordóma um
kynþætti, samkynhneigða eða trans-
fólk. Þó eru ákveðin mál áhyggjuefni
að þessu leyti, m.a. að engin heild-
arlöggjöf er hér á landi sem bannar
mismunun á öllum sviðum og fjölga
þyrfti stofnunum sem hafa með
þennan málaflokk að gera. Þá hafa
nokkrir íslenskir stjórnmálamenn
látið uppi fordóma um múslíma.
Þetta kemur fram í skýrslu nefnd-
ar Evrópuráðsins um kynþátta-
fordóma og umburðarleysi sem birt
var í gær. Þar segir ennfremur að
orðræða á Íslandi, sem ber vitni um
kynþáttafordóma, hafi aukist og
beinist nú aðallega gegn múslímum.
Þorsteinn Víglundsson, félags- og
jafnréttismálaráðherra, mun á
næstunni leggja fram frumvarp um
jafna meðferð óháð kynþætti eða
þjóðernisuppruna. Einnig er til
skoðunar að setja á fót mannrétt-
indastofnun. »11
Ný lög og
stofnun
í skoðun
Morgunblaðið/Ómar
Hinsegin Margt hefur áunnist en
margt þarf að bæta skv. skýrslunni.
 Minna um fordóma
og umburðarleysi
Kuldinn læðist að gestum Árbæjarsafns þar sem vetur konungur ræður
ríkjum um þessar mundir. Gamlar byggingar safnsins standa þó glæstar
sem fyrr í fallegri vetrarsólinni. Ekki er síður skemmtilegt að sækja safnið
heim þegar snjórinn hylur tún og byggingar þess og minnir á þá hörðu lífs-
baráttu sem háð var fyrr á öldum. Áfram á að verða kalt í veðri og snjórinn
því hvergi á förum, í það minnsta ekki í bráð.
Kaldur en fallegur vetrardagur á Árbæjarsafni
Morgunblaðið/Ómar
 Meðalverð á áli
hefur hækkað
um 300 dollara,
að sögn Péturs
Blöndal, fram-
kvæmdastjóra
Samáls. Með-
alverð á áli var
1.600 dollarar í
fyrra en er núna
rétt um 1.900
dollarar. „Ástæðuna fyrir hækk-
andi álverði má m.a. rekja til þess
að eftirspurn jókst um 5,3% í heim-
inum í fyrra. Eftirspurn heldur því
áfram að vaxa ört. Þar munar mest
um vaxandi notkun áls í bílaiðnaði,“
segir Pétur. »6
Meðalverð á áli
hækkar milli ára
Pétur Blöndal
 Það er niðurstaða samninga-
nefndar Alþýðusambands Íslands
og Samtaka atvinnulífsins að fresta
viðbrögðum við forsendubresti
kjarasamninga þar til í febrúar
2018. Kjarasamningum aðila verð-
ur því ekki sagt upp að þessu sinni
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ,
sagði á sameiginlegum blaða-
mannafundi með forsvarsmönnum
SA í gær að ef niðurstaða kjara-
samninga sem losnuðu á árinu 2017
rúmaðist innan launastefnu
rammasamkomulags ASÍ, BSRB,
SA, ríkisins, Sambands sveitarfé-
laga og Reykjavíkurborgar félli
niður sú uppsagnarheimild sem nú
er frestað um ár.
Fram kemur í fréttatilkynningu
ASÍ og SA að ljóst sé að tvær af
þremur forsendum kjarasamninga
standist en ein geri það ekki. Hún
snúist um launaþróun annarra
hópa. »2
Kjarasamningum ASÍ og SA ekki sagt upp
Morgunblaðið/Eggert
Kjaramál Forsvarsmenn ASÍ og SA til-
kynntu niðurstöðu sína í gær.
 Ekkert félag í Kauphöll Íslands
hefur hækkað jafn skarpt síðasta
árið og olíufélagið N1. Þannig nem-
ur 12 mánaða hækkun um 76%. Sér-
fræðingur við greiningardeild Ar-
ion banka bendir á að stjórnendur
fyrirtækisins hafi á síðasta rekstr-
arári þrisvar sinnum uppfært
afkomuspá þess og að þrátt fyrir
það hafi niðurstaðan orðið nokkru
hagfelldari en þriðja og síðasta spá-
in.
Virðist félagið ekki síst hafa sótt
aukinn slagkraft til aukinna um-
svifa í ferðaþjónustu og öflugt net
afgreiðslustöðva hringinn um land-
ið hafi komið sér vel þegar 13%
aukning varð á umferð um þjóðvegi
landsins á nýliðnu ári.
Harðnandi samkeppni á elds-
neytismarkaði, með tilkomu
Costco, veldur því að gert er ráð
fyrir að EBITDA félagsins lækki
nokkuð á þessu ári. »16
Bréf N1 hafa hækkað um 76% á einu ári
Morgunblaðið/Þórður
N1 Hlutabréf olíufyrirtækisins hafa notið
mikilla vinsælda á markaðnum.