Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.07.2017, Blaðsíða 14

VIÐTAL
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2.7. 2017
V
indar blása um Vík daginn sem
blaðamann ber að garði. Svif-
vængjafólk kemst ekki í flug og
því er nógur tími til að spjalla.
Erindið er að hitta Grampa
Dave, Kanadamann sem orðinn er þekktur í
Vík í Mýrdal og setur sinn svip á bæinn. Þessi
tæplega sjötugi ævintýramaður er sannur töff-
ari; veðurbarinn með grátt skegg og speglasól-
gleraugu á höfði. Hann fékk nýlega gefins ís-
lenska lopapeysu sem hann fer ekki úr. Á
gallabuxunum hangir kringlóttur hátalari sem
úr glymur tónlist af og til. Hann býður í bíltúr
upp á Reynisfjall og svifvængjamaðurinn Gísli
Steinar Jóhannesson, einn stofnenda svif-
vængjafyrirtækisins True Adventure, kemur
með. Úr hátalaranum glymur hávær
bluegrass-tónlist og við hossumst upp mjög
grýttan veg sem liggur upp á fjallstopp. Á leið-
inni upp segja þeir sögu af kínverskum ferða-
manni sem álpaðist þessa leið en endaði á að
velta bílnum niður bratta hlíðina. Traustvekj-
andi saga.
Uppi á toppi er yfirgefið hús sem eitt sinn
hýsti ratsjárstöð bandaríska hersins. Þeir fé-
lagar segja að þar muni einn vinur þeirra
koma upp aðsetri fyrir svifvængjafólk í fram-
tíðinni. Tréspýtur eru fyrir gluggana og á einn
hlemminn er skrifað: Grampa Dave is a dick-
hedd. Á hinum við hliðina á hafði Dave svarað:
The only dickhead is the dickhead who can’t
spell dickhead. Svifvængjahúmor.
Við göngum nálægt brúninni og Reynis-
drangar blasa tignarlegir við langt fyrir neðan.
Dave stillir sér upp á brúninni og leyfir
myndatöku og er ekki laust við að fari um
mann smá ónotatilfinning. Lofthræðsla heitir
það víst. Þarna eru þeir félagar vanir að láta
sig flakka fram af og svífa niður til jarðar. Í
þetta sinn látum við nægja að keyra og kom-
umst klakklaust niður og setjumst inn á kaffi-
hús.
Sér eftir að hafa valið þetta nafn
Þegar spurður um nafn svarar Grampa Dave
að það fari eftir því hvaðan fólk sé, sums staðar
er hann einfaldlega Dave, annars staðar
Grampa Dave. „Ef þú hefðir þekkt mig þegar
ég var ungur var ég kallaður Lucas þannig að
sumir þekkja mig undir því nafni. Svo eru aðr-
ir, í svifvængjaheiminum í Kanada, sem kalla
mig bara gamla geit,“ segir hann og brosir.
Hvernig festist viðurnefnið Grampa Dave
við þig?
„Það var út af Facebook, ég sór að ég myndi
aldrei fara á Facebook. En svo þegar dóttir mín
flutti til Suður-Afríku var þetta eina leiðin til að
fylgjast með henni. Og hún var nýbúin að eign-
ast fyrsta barnið og ég var orðinn afi. Mér er illa
við að vera með sjálfan mig á veraldarvefnum
þannig að ég bjó til nafn. Eitthvað sem er mér
kært. Og úr varð Grampa Dave (Afi Dave).“
Og ertu kallaður það?
„Já, því miður. Ég sé núna smá eftir að hafa
valið þetta nafn,“ segir hann og hlær.
Fjallahjól of hættulegt
Grampa Dave er frá Ottawa-svæði Kanada og
bjó þar í fjörutíu ár. Fyrir fjórum árum tók
hann upp á því að stökkva fram af fjalli í svif-
væng. „Það gjörbreytti lífi mínu. Það voru
reyndar tvö atriði sem breyttu lífi mínu; ég
eignaðist barnabörn, og tók upp svifvængja-
flug. Þannig að ég flutti á vesturströnd Kan-
ada, þar sem hægt er að stunda svifvængja-
flug.“
Dave er einhleypur í dag en var eitt sinn
giftur og á eina dóttur og tvær afastelpur.
Hann rak sitt eigið fyrirtæki sem hannaði og
byggði viðarhús. „Eftir að ég fór á eftirlaun
var ég allt í einu frír og frjáls og svo fæddist
fyrsta barnabarnið og ég fór að hugsa um að
láta líf mitt fara í allt aðrar áttir. Og ég gerði
það og fór að stunda svifvængjaflug 64 ára,“
segir hann.
Af hverju svifvængjaflug, af hverju ekki
frekar að fá sér mótorhjól?
„Þegar ég byggði eitt af síðustu húsunum
mínum var það á vesturströndinni. Og þegar
ég kom þangað fékk ég íbúð og fjallahjól, en
þarna var mikið um fólk á fjallahjólum. Þannig
að ég hjólaði upp fjallið og dó næstum á leið-
inni upp og drap mig næstum á leiðinni niður.
Þann dag sá ég nokkra svifvængi svífa í loft-
inu. Og ég bað vini mína að kynna mig fyrir því
fólki, því þessi fjallahjólamennska var aðeins
of hættuleg fyrir mig. Og þannig byrjaði þetta
allt saman,“ segir hann.
Íslendingar í Suður-Afríku
Einkadóttirin býr enn í Suður-Afríku og þar
dvelur hann á veturna. „Þegar ég kom þangað
þetta ár fór ég á námskeið að læra á svifvæng í
Höfðaborg og Sammi og Aníta, svifvængjafólk
hér í Vík, voru þar að hjálpa til við kennsluna.
Og þannig kynntist ég Íslendingum, en Sammi
fer þangað árlega og ég hitti hann oft. Fyrir
þremur misserum ákvað ég að koma við hér á
landi og dvaldi hér í þrjár vikur. Þá var verið
að byggja tvo kofa í Vík, í sambandi við far-
fuglaheimilið, og þar sem það var sérgrein mín
í Kanada fór ég að hjálpa til. Ég eignaðist góða
vini og kom aftur í fyrra í þrjár vikur og fór að
hjálpa strákunum í True Adventure við að
keyra fólk upp fjallið. Ég fór svo heim og
komst að því að það var búið að skera niður
eftirlaunin mín og þá hringdu þeir í mig og
báðu mig að koma aftur. Svo ég gerði það,“
segir hann, en í ár mun hann dvelja hér á landi
í fimm mánuði, með einu hléi.
Eins konar hugleiðsluástand
Dave tók ástfóstri við flugið og flýgur hvern
dag sem viðrar til flugs. „Það er þrennt sem
heillar mig við flugið. Í fyrsta lagi að þegar ég
stekk fram af fjallinu hugsa ég ekki um neitt
annað. Maður er algjörlega einbeittur og
þannig verður það eins konar hugleiðsluást-
and. Maður fókuserar á hreyfingu loftsins og
hvernig vængurinn bregst við vindinum, mað-
ur hugsar ekki um neitt annað. Númer tvö er
fólkið sem ég hitti sem er í þessu. Allir hugsa
svipað. Ég myndi kannski ekki segja að fólkið
sé klikkað, en vissulega klikkaðra en venjulegt
fólk. Það er frábært að vera með þessu fólki,
þetta verður eins konar fjölskylda. Og númer
þrjú, bjórinn í lok dags,“ segir hann og brosir
út í annað. Hann segist hafa eignast vini um
allan heim eftir að hann tók upp svifvængja-
flug, en hann hefur ferðast til Mexíkó, Síle,
Spánar, Tyrklands, Suður-Afríku, Evrópu og
víða í Bandaríkjunum. „Ég skipulegg ferðir
mínir með því markmiði að komast alltaf til
Suður-Afríku þar sem barnabörnin búa, en
þær eru átta og tveggja ára.“
Hundurinn át fingurinn
Þar sem við sitjum yfir kaffibolla tek ég eftir
að á hann vantar hálfan vísifingur og spyr hvað
hafi gerst.
„Ómerkileg saga. Þetta gerðist fyrir fjörutíu
árum við sveitastörf,“ segir hann.
„Það merkilega er að puttinn datt af og á
jörðina og hundurinn kom og át hann. Þannig
að það var ekki hægt að sauma hann aftur á.
En sagan sem ég segi börnum er að þetta komi
fyrir ef maður borar of mikið í nefið,“ segir
hann og setur fingurinn, eða það sem eftir er
af honum, upp í aðra nösina og leikur það með
tilþrifum. „Ekki bora í nefið! Ef þú gerir það
gerist þetta!“ segir hann og dregur stubbinn
úr nefinu. Hann skellihlær.
Sat fastur á trjátoppi
Hefurðu einhvern tímann komist í hann
krappann við svifvængjaflugið?
„Nei. Ef við lítum á jaðarsport og hættur er
mun hættulegra að stunda fjallahjólamennsku.
Þar sem ég flýg á vesturströnd Kanada er sí-
fellt verið að gera að sárum fjallahjólafólks;
beinbrot, rispur og sár. Það er ekki oft sem
svifvængjafólk þarf að leita til lækna. Þetta er
frekar hættulaust jaðarsport.“
Gísli hvíslar að mér að eitt sinn hafi Dave
verið einn að svífa yfir háum trjám í Kanada
og það vildi þannig til að hann lenti á trjátoppi
og sat þar fastur. Nú voru góð ráð dýr þar sem
hann dinglaði þarna, en frá neðstu grein og
niður á jörð voru tíu metrar og trjástofninn
þykkur. Enginn var nálægt til að koma honum
til bjargar. Hann dó ekki ráðalaus heldur tók
af sér beltið, slengdi því í kringum stofninn og
náði að fikra sig niður á jörðina. Hann var með
lítinn vasahníf til að saga og skera greinar til
að ná vængnum úr trénu og var nokkra
klukkutíma að komast niður, að sögn Gísla.
Gaf allar veraldlegar eigur
Hvar býrðu hérna í Vík?
„Ég gerði upp afturpart af trukki,“ segir
hann. Ekkert bað eða klósett er í vagninum en
Dave er sáttur og fær að nota baðið á heimili
sem er rétt hjá. „Þessar vistarverur eru frá-
bærar,“ segir hann og sýnir blaðamanni rauð-
an vagn sem hann hefur smíðað smá pall í
kringum. Hann býður inn í þennan 8-10 fer-
metra vagn. Þar má finna rúm, smá hillu, úti-
legustól, tölvu og að sjálfsögðu svifvænginn
hans. Meira þarf ekki Grampa Dave.
„Fyrir svona fimm árum, þegar allt líf mitt
breyttist, losaði ég mig við allar veraldlegar
eigur. Ég á einn trukk í Kanada sem ég bý í
þegar ég er þar og ég á reyndar enn hús sem
ég leigi út, en ég losaði mig við alla hluti. Ég
gaf allt sem ég átti og á bara svifvæng og smá
tösku með fötum. Það er ótrúlega frelsandi til-
finning.“
Hvernig er að bera saman svifvængja-
mennsku hér og annars staðar sem þú hefur
verið?
„Þetta er eins og villta vestrið. Annars stað-
ar er mun meira regluverk. Það fallega hér er
viðhorf Íslendinga. Bóndinn hinum megin við
götuna er sáttur; á meðan þú ert ekki að trufla
dýrin hans er allt í lagi. Víða annars staðar er
fólk tortryggið í garð okkar, landeigendur til
dæmis. Þeir eru hræddir við að verða lögsóttir,
ef einhver myndi slasast á landi þeirra. Hér er
það þannig að ef maður virðir rétt annarra er
það nóg og þeim er sama um okkur.“
Eltist við þjónustustúlkurnar
Nú er Vík ansi lítill bær. Leiðist þér aldrei?
„Nei. Mér líkar ekki að fara til Reykjavík-
ur,“ segir hann og útskýrir að hann sé sveita-
strákur í eðli sínu.
Ég spyr Gísla hvort það sé mikil hjálp í
Grampa Dave. „Það er aðallega svo skemmti-
legt að hafa hann,“ segir hann og hlær en bæt-
ir við að hann sé mjög góður starfskraftur. Til
dæmis hyggjast þeir byggja hús og Dave kem-
ur þar sterkur inn sem fyrrverandi hönnuður
og húsasmíðameistari. Einnig eru þeir að
skipuleggja 380 metra „zipline“, sem er stálvír
sem verður strengdur yfir gil sem fólk getur
rennt sér eftir. Og á dögum sem ekki er hægt
Svifvængjaflug
breytti lífinu
Sumir þurfa minna en aðrir til að vera hamingjusamir. Íslandsvinurinn Grampa
Dave er einn af þeim. Fyrir nokkrum árum gaf hann nánast allar eigur sínar og
skiptir nú tíma sínum á milli Íslands og Suður-Afríku. Á báðum stöðum gerir hann
það sem honum finnst skemmtilegast; að svífa um loftin blá í svifvæng.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
’ Þannig að ég hjólaði uppfjallið og dó næstum á leið-inni upp og drap mig næstum áleiðinni niður. Þann dag sá ég
nokkra svifvængi svífa í loftinu.
Og ég bað vini mína að kynna
mig fyrir því fólki, því þessi
fjallahjólamennska var aðeins of
hættuleg fyrir mig. Og þannig
byrjaði þetta allt saman.