Dagsbrún - 01.06.1893, Qupperneq 14

—94—
samblimdun súr ev klettarnír og fjöllin mynduðust a£ Þetta oxy-
gen sameinaðist og hydrogen hinu mikla og myndaði ,,vötuin“ í sög-
unni, eigi þó í þeirri mynd, sem sögu höfundurinn hugsaði sér þau
í upphafi, því að lengi fram eptir voru þau öll í gufumynd í hin-
um ofsalega hita hins unga hnattar.
Engum manni er unnt, að gjöra sér hugmynd um hin voðu-
legu öfl er hristu hina gufuþrungnu jörð, á meðan efuin voru að
blandast saman. Ef efnafræðíngur blandar saman oxygen og liydro-
gen til þess að framleiða fáeina dropa af vatni, þá lýstur efnum
þeim saman með svo mikluni gný, að verkstofan hristist. En hví-
líkir voðalivellir liafa það eigí verið, er efni þessi blönduðust sam-
an og framleiddu höfin á jörðinni. Og þó kunna umbrotin að hafa
verið enn þá ógurlegri við ýmsar aðrar efnasamsteypur. Vér þurf-
um eigi annað, en að líta á sólina eins og hún er nú, til þess að fá
hugmynd um þau ógnaveðnr, er af þessum og þvílíkum orsökum
ganga yfir hnettina í myndun þeirra. A sólinni sjást blettir, er
stjörnufræðingarnir segja oss, að séu gryfjur, * hver fyrir sig miklu
meiri ummáls, en jörðin, en eru ýmist grafnar út eða sléttað yfir
þær, á fáum dögum. I ofsaveðrunum, sem mynda þessar lautir, geta
menn séð efni sólarinnar stundum sendast hundrað þúsund mílur út
í geyminn með meiri en hundrað mílna ferð á sekúndunni og með
svo miklu afli, að það færi fjórar ferðir í kringum jörð vora, áður
en það næmi staðar. Fellibyljir á jörðinni fara sjaldan meira, en
hundrað mílur á klukkustundinni, en vísindamennirnir segja oss, að
byljirnir í ljóshafi (chromosphere) sólar fari stundum með svo mikl-
um hraða, sem fellibylur færi á hálfri mínútu frá Laurence-fljóti og
suður að Mexico-flóa. Höfundur liinnar gömlu sköpunarsögu hefir
máske haft hafvindana í huga, er hann sagði: „og andi Guðs svam
yfir vötnunum“, en hversu miklu máttugri anda sjáum vér eigi hreif-
ast á þessu ógna djúpi sköpunarinnar.
Eptir því, sem jarðarhnötturinn kólnaði og drógst saman,þétt-
ist gufan og varð að rennandi efui, en hið innra var jörðin sjóðandi
haf af bráðnum efnum; en snúningur hnattarins þandi jörðina út
um miðjuna og heldur hún því lagi enn. Samdrátturinn og kæl-
ingin hélt áfram, hin fljótandi efni hörðnuðu, og af kuldanum varð
jörðin fö3t og þétt á yfirborðinu, og þó enn þóttari innst við mið-
depilinn fyrir þrýstinguna, að því, er margir jarðfræðingar ætla. En
jafnframt því, að jörðin þéttist þannig, ltom nýtt aðdráttarafl til
sögunnar, er framleiddi enn undravorðari sköpun. Þvngdarlögmál-
ið réði hnattmyndun heimanna, efna-samdrátturinn blandaði saman