Fréttatíminn - 07.04.2017, Blaðsíða 6

6 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 2017
TAX
FREE
afsláttur af öllum
rúmum til páska*
LÁTTU DRAUMINN RÆTAST
ÞÚ FINNUR OKKUR
Í HOLTAGÖRÐUM
Á SMÁRATORGI
AKUREYRI OG ÍSAFIRÐI
Afgreiðslutími Rvk
Mánudaga til föstudaga kl. 10–18
Laugardaga kl. 11–17
Sunnudaga kl. 13–17 (Smáratorgi)
www.dorma.is
Holtagörðum, Reykjavík
Smáratorgi, Kópavogi
Dalsbraut 1, Akureyri
Skeiði 1, Ísafirði
* Taxfree tilboðið jafngildir 19,35% afslætti.
Gildir ekki af stillanlegum botnum eða ofan á
önnur tilboð t.d. fermingar tilboð. Að sjálfsögðu fær
ríkissjóður virðisaukaskatt af söluverði. Afslátt urinn
er alfarið á kostnað Dorma.
Menntamál Sjálfstæðisflokkur,
Viðreisn og Björt framtíð lofuðu
stórfelldri hækkun til háskóla-
stigsins í kosningastefnu sinni og
því vekur furðu að ekki hafi náðst
sátt milli stjórnarflokkanna um að
standa við þau loforð. Fjárframlög
til framhaldsskólastigsins munu
dragast saman á næstu árum.
Atli Þór Fanndal
ritstjorn@frettatiminn.is
Segja fjármálaáætlun staðfesta
kosningasvik stjórnarflokkanna
Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar
hefur ekki í hyggju að fjármagna
menntastofnanir í samræmi við
kosningaloforð stjórnarflokkanna.
Þetta kemur skýrt fram í fjármála-
áætlun Benedikts Jóhannessonar,
fjármálaráðherra og formanns Við-
reisnar. Áætlunin, sem er til fimm
ára, gerir þvert á móti ráð fyrir að
háskólar verði áfram fjársveltir
þrátt fyrir loforð, stjórnarsáttmála
og samþykkta stefnu Vísinda- og
tækniráðs. Í ráðinu sitja alla jafna
fjórir ráðherrar þar á meðal for-
sætisráðherra sem fer með for-
mennsku.
Minna fé til framhaldsskóla
„Það er alveg greinilegt að það á að
taka það fé út sem sparast vegna
styttingu framhaldsskólanáms,“
segir Guðríður Arnardóttir, for-
maður Félags framhaldsskóla-
kennara, um framtíðarsýn ríkis-
stjórnarinnar. Þá gagnrýnir hún
að 25 ára reglan svokölluð verði
áfram við lýði. „Það er algjörlega
ljóst að með þessari fjármálaáætl-
un er ekki verið að auka aftur rými
fyrir eldri nemendur til að kom-
ast í nám í framhaldsskólunum.“
Sorglegast finnst henni þó að sjá
metnað ríkisstjórnarflokkanna til
að lækka framlög til framhalds-
skólastigsins. „Þegar þú skoðar
framlög til framhaldsskólanna fyr-
ir árið 2017 til 2020 þá eru fram-
lögin að lækka frá ári til árs á verð-
lagi ársins 2016. Þegar námstími
til stúdentsprófs var styttur með
tilheyrandi skerðingum þá var það
réttlætt með því að það ætti halda
fjármagninu inn í framhaldsskól-
ana til þess að hægt væri að nota
það fé til þess að auka þjónustu við
nemendur. Það er ekki gert með
þessari áætlun.“
Svipaða sögu má segja frá há-
skólastiginu þar sem þó er ekki gert
ráð fyrir lækkun framlaga en við-
mælendur Fréttatímans voru ein-
huga um að markmið fjármálaáætl-
unar séu ekki í samræmi við loforð
stjórnarflokkanna og samþykkta
stefnu í menntamálum. „Það er al-
veg ljóst, miðað við þetta, að það
eru mjög litlar hækkanir til há-
skólastigsins, að minnsta kosti til
að byrja með,“ segir Jón Atli Bene-
diktsson, rektor Háskóla Íslands.
Hann bendir á að sú litla hækkun
sem þó er gert ráð fyrir fari því
sem næst öll í byggingu Húss ís-
lenskra fræða fyrstu árin. Jón Atli
bendir um leið á að háskólastigs-
hluti áætlunarinnar grauti saman
háskólum, LÍN og öðru og því sé
ekki ljóst hvaða fjármagn losni eft-
ir byggingu hússins sem setja megi
í bætt háskólastarf. Það sé þó ljóst
að fjárframlög verði ekki í sam-
ræmi við loforð um að ná meðaltali
OECD-landanna miðað við núver-
andi nemendafjölda. Jón Atli óttast
að hér birtist sú stefna að fækka
nemendum til þess að ná upp með-
altali framlaga á hvern nemanda.
„Ef það á að ná þessum meðaltöl-
um þá þyrfti að fækka nemendum
og fækka verulega.“ Það segir rekt-
or HÍ aðför að rannsóknarháskól-
um og ekki í samræmi við þau sam-
félagslegu markmið sem ættu að
vera ráðandi. „Mér finnst fækkun
nemenda ekki vera leiðin. Ég get al-
veg skilið það ef yfirvöld vilja ræða
fjölda í ákveðnum námsleiðum en
ég tel fækkun ekki rétta nálgun.“
Stúdentaráð ósátt
„Nei, það er ekki hægt að segja það
og í raun mikil vonbrigði,“ segir
Ási Þórðarson, starfandi formaður
Stúdentaráðs Háskóla Íslands, að-
spurður hvort fjármálaáætlun sé
í samræmi við upplifun stúdenta
af kosningaloforðum Sjálfstæðis-
flokks, Viðreisnar og Bjartrar fram-
tíðar. „Það lítur út fyrir að það sé
ekki verið að standa við þau loforð
sem voru gefin fyrir kosningar.
Við upplifum þetta líka sem svo að
það sé hreinlega verið að fara gegn
stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinn-
ar.“ – Að hvaða leyti? „Að því leyti
að talað er um í stjórnarsáttmál-
anum að styðja skuli háskólana til
að halda uppi gæðum og standast
alþjóðlega samkeppni. Með þeirri
fjárveitingu sem gert er ráð fyrir
í fjármálaáætluninni er alveg ljóst
að það mun ekki ganga eftir.“ –
Hvað með loforð um að fjármögn-
un háskólanna yrði í samræmi við
meðaltal OECD? „Þau loforð komu
skýrt fram fyrir kosningar, með-
al annars hjá stjórnarflokkunum.
Verði fjármálaáætlunin samþykkt
óbreytt erum við ekki að fara að ná
þessu markmiði á kjörtímabilinu,
það er alveg á hreinu.
Gildandi stefna Vísinda- og
tækniráðs er að „styrkja fjármögn-
un háskólakerfisins hér á landi svo
hún verði að minnsta kosti sam-
bærileg við meðaltal aðildarríkja
OECD árið 2016 og Norðurlanda
árið 2020.“ Þetta hefur ekki verið
raunin og með fjármálaáætlun er
ljóst að þessi stefna er slegin út af
borðinu. Það skýtur þó skökku við
að stefnumarkandi ráð með fjóra
ráðherra innanborðs hafi ekki rík-
ari áhrif á fjármálaáætlun en raun-
in er. Fjármálaáætlun gerir ekki
ráð fyrir því að vinna eftir stefnu
ráðsins. Þrátt fyrir að í áætluninni
komi fram að langvarandi fjársvelti
hafi haft neikvæð áhrif á starfið.
„Ljóst er að langvarandi aðhald í
fjárheimildum til háskóla á síðustu
árum hefur leitt til minni þjónustu
við nemendur og stærri nemenda-
hópa.“
Meiri áherslu á velferð ungmenna
„Við hefðum viljað sjá velferðarmál
barna og ungmenna í forgrunni,“
segir Aðalheiður Steingrímsdóttir,
varaformaður Kennarasambands
Íslands, um fjármálaáætlun. „Við
hefðum viljað aðgerðir til að brúa
bilið milli fæðingarorlofs og leik-
skólagöngu. Lengingu á fæðingar-
orlofi þannig að það myndist ekki
þetta erfiða tímabil hjá foreldrum
með yngstu börnin vegna þess að
þau komast ekki að hjá dagforeldr-
um eða á leikskóla.“ Það hefði líka
verið rík ástæða til þess í fjármála-
áætluninni að byrja að stefna að
gjaldfrjálsum leikskóla. „Við hefð-
um til dæmis líka viljað sjá áætlan-
ir um útgáfu námsgagna fyrir öll
skólastigin, námsstyrki til handa
nemendum á framhaldsskólastigi til
að draga úr óhóflegri vinnu margra
nemenda með námi, og að fram-
haldsskólarnir væru opnaðir fyrir
25 ára nemendum og eldri.“
Kosningaloforðin
Í kosningum lofuðu stjórnarflokk-
arnir að fjárframlög til háskólanna
yrðu í samræmi við meðaltal OECD
sem og að unnið yrði að því að ís-
lenskir háskólar yrðu á pari við
Norðurlöndin þegar kemur að fjár-
mögnun. „Stjórnvöld munu auka
framlög til háskólastigs til meðal-
tals OECD-landa,“ segir í samþykkt-
um kosningaáherslum Sjálfstæð-
isflokksins. „Í lok kjörtímabilsins
verða útgjöld til háskólanna 6 millj-
örðum króna hærri á föstu verðlagi
en í dag,“ sagði Viðreisn í sínum
loforðum. Viðreisn nefndi ekki í
sínum loforðum að Hús íslenskra
fræða yrði dregið frá rekstrar-
framlögum háskólastigsins líkt og
fjármálastefna gerir ráð fyrir. Sé
bygging hússins tekin frá er ljóst að
aukning framlaga eru um 2,8 millj-
arðar. Það er því ekki staðið við
loforðið. „Björt framtíð vill öflugt
háskólakerfi, fjölbreytt námsfram-
boð og áherslu á rannsóknir og ný-
sköpun. Fjárframlög á hvern há-
skólanema á Íslandi eru lægri en að
meðaltali í OECD-ríkjunum og mun
lægri en annars staðar á Norður-
löndunum. Íslenskir háskólar hafa
verið verulega vanfjármagnaðir
og munu ekki standast samkeppni
um starfsfólk, nemendur og getu
til að afla styrkja með þessu áfram-
haldi,“ segir í kosningaloforðum
Bjartrar framtíðar.
Frá undirritun stjórnarsáttmála Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar
framtíðar. „Hagsæld landsmanna og þróun þekkingarsamfélags byggist á öflugu
menntakerfi,“ segir í sáttmálanum. Mynd | Hari
Jón Atli Benediktsson, rektor Há-
skóla Íslands, segir ljóst, miðað við
fjármálaáætlun, að ekki standi til að
efna kosningaloforð um fjármögnum
háskólanna.
Guðríður Arnardóttir, formaður
Félags framhaldsskólakennara, segir
ljóst að yfirvöld hafi ekki í hyggju að
efna loforð um að sparnaður vegna
styttingu framhaldsskóla verði eftir í
skólunum.