Fréttatíminn - 07.04.2017, Blaðsíða 12

12 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 2017
BUDAPEST Í UNGVERJALANDI
GDANSK Í PÓLLANDI
RIGA Í LETTLANDI
WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900
GLÆSILEGAR BORGIR
Í AUSTUR-EVRÓPU
Við bjóðum uppá glæsilegar borgir i A-Evrópu. Tilvalið fyrir hópa, fyrirtæki
og einstaklinga. Veldu tímann og farðu þegar þú vilt 3,4 daga eða lengur.
Verðlag er hagstætt bæði i mat og drykk. Þá eru hægt að gera góð kaup
í hinum ýmsu verslunum og mörkuðum. Við bjóðum uppá skoðunarferðir
fyrir hópa og fyrirtæki.
Verð frá 87.900 kr.
Ein af fallegri borgum Evrópu, hún er þekkt fyrir
sínar glæsi byggingar sem margar eru á minjaskrá
Unesco, forna menningu og spa/heilsulindir.
Búdapest hefur verið kölluð heilsuborg Evrópu en
baðmenningu Ungverja má rekja hundurðir ára aftur
í tímann. Þar hefur í árhundruði blandast saman ýmis
menningaráhrif sem gerir borgina svo sérstaka.
Flogið er tvisvar í viku allt árið.
Hansaborgin Gdansk er elsta og fallegasta borg
Póllands og þó víða væri leitað. Saga hennar nær aftur
til ársins 997. Þetta er borg með mikla sögu en hún
var helsta vígi Hansakaupmanna i Evrópu. Glæsilegur
arkitektúr, forn menning og fjölmargar tónlistarhátíðir
hafa gert borgina við flóann að vinsælustu
ferðamannborg Póllands.
Flogið er tvisvar í viku allt árið.
Miðaldaborg fra 12 öld. Gamli og nýi tíminn mætast
í borg sem ekki á sinn líka. Gamli bærinn er frá
árinu 1201 og er verndaður af Unesco. Þar ber hæst
kastalinn í Riga, kirkja Sankti Péturs og Dómkirkjan.
Gamli bærinn í Riga er virkilegt augnayndi hvert sem
litið er og setur borgina á stall með fallegri borgum
Evrópu.
Flogið er tvisvar í viku frá maí til október
Viku ferðir
sumarið 2017,
frá 137.000 kr.
per
mann i 2ja man
na
herbergi
BELGRAD FRÁ KEFLAVIK 29. SEPT- 2 OKT,
4 DAGAR OG 3 NÆTUR
DUBROVNIK KRÓATÍA – BEINT FRÁ KEFLAVIK OG
AKUREYRI 13. – 16 OKTÓBER, 4 DAGAR, 3 NÆTUR
ROM - BEINT FRÁ KEFLAVIK OG EGILSSTÖÐUM
6.-9. OKTÓBER , 4 DAGAR OG 3 NÆTUR
GRANADA – BEINT FRÁ KEFLAVIK
6.- 9. OKTOBER , 4 DAGAR OG 3 NÆTUR
WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900
GLÆSI R BORGIR Í
BEINU FLUGI FRÁ KEFLAVIK,
AKUREYRI OG EGILSSTÖÐUM.
Tilvalið fyrir hópa, fyrirtæki sem og einstaklinga. Verðlag er hagstætt i mat og drykk. Þá er
hægt að gera góð kaup á hinum ýmsum mörkuðum og verslunum. Spennandi skoðunarferðir i boði
Belgrað er höfuðborg Serbíu og ein af elstu borgum
Evrópu, nafnið Belgrad þýðir „Hvíta borgin“. Sag n
blasir við á hverju götuhorni og minnir á forna tíma.
Glæsilegur arkitektur er þar víða að finna. Belgrad
þekkt fyrir að vera mjög lifandi borg þar sem mikið
er um að vera á sviði tónlistar og annara menningar.
Mikið úrval er af veitingahúsum með rétti frá
fjölmörgum löndum og kaffhúsin eru einstök.
Perlan við Adriahafið. Borgin Dubrovnik er talin ein
fegursta borg veraldar og má rekja upphaf hennar
allt til 7. Aldar. Borgin er heimsþekkt, mikið til vegna
þáttanna Games og Thrones. Dubrovnik er staðsett i
Suðu hluta Króatíu. Allt umhverfið er töfrum líkast.
Fallegar strendur eru við borgina, enda er hún ekki
síður vinsæl sem sólarlandastaður. Þar er allt til
alls úrval verslanna veitingstaða, kaffihúsa og margt
fleira.
Einstaklega heillandi og áhugaverða ferð til Rómar
á Ítalíu þar saga kristinnar trúar er út um allt með
sjálft Vatika ið í forgrunni. Þá er óvíða að sjá og
upplif forna tíma hins rómverska heimsveldis hvort
sem um er að ræða virkisveggi, rústir halla eða forn
torg og hringleikahús, enda er borgin ein listasmið.
Rómverjar eru svo höfðingjar heim að sækja i mat
og drykk, þá drýpur menningin og sagan af hverju
götuhorni
Granada er st ðsett á Suður Spáni og ein allra
fallegasta borg landsins, hún er í um 630 m. hæð.
Granada er borg Spánar þar sem arabisk áhrif eru
einna mest, byggingalist og minnismerki Mára
blasa við hvarvetna í borginni og ber þar fyrst að
nefna Alhambra höllina, eina glæsilegustu byggingu
veraldar. Það má segja að Granada sé borg sem
sniðin er fyrir hinn gangandi vegfaranda. Litlar
götur, torg, gosbrunnar og svo hinar fögru byggingar.
Innifalið: Hótel

með morgunm
at,
flug ísl. fararst
jóri,
rúta til og frá
flugvelli.
Innifalið:.
Flug, glæsileg
strand hótel
með morgunm
at,
fararstjóri, rúta
til
og frá flugvelli
.
Innifalið: Hótel

með morgunm
at,
flug ísl. fararst
jóri,
rúta til og frá
flugvelli.
iInnifalið:.
Flug, glæsileg
strand hótel
með morgunm
at,
fararstjóri, rúta
til
og frá flugvelli
.
Verð
per mann
í 2ja manna
hrb. kostar
114.900.
Verð
per mann
í 2ja manna
hrb. kostar
109.900 kr.
Verð á mann
111.287 kr. Í 2ja

manna hrb.
Verð per
mann í 2ja
manna hrb.
kostar 99.800.
Björk. „Þú fæðist ekki með vit-
neskju um hvernig á að koma fram
við fólk með heilabilun. Ég er leik-
skólakennari og hef kynnst margs-
konar frávikum frá hinu venjulega
en þarna hef ég engin verkfæri.“
„Auðvitað eyðilagði þetta fyr-
ir henni félagslega og allt þetta
undarlega framferði varð til þess
að fólk sem þótti vænt um hana
reyndi stundum að forðast hana,“
segir Bryngeir. „Þegar amma mín,
mamma hennar, dó fyrir þremur
árum, hló hún og gerði að gamni
sínu í jarðarförinni,“ segir hann.
„Systkini hennar sátu og grétu en
mamma virtist gersamlega ósnortin
og lék á als oddi.“
„Það er ótrúlega sárt að horfa á
móður sína hrynja, án þess að geta
neitt gert til að stöðva það,“ segir
Berglind. „Hún missti smám saman
alla sjálfstjórn, en áður fyrr var það
mjög ríkjandi í hennar fari að láta
alla aðra ganga fyrir, sérstaklega
börnin. Hún var eins og einhver allt
önnur manneskja.“
Ástandið fór smám saman versn-
andi. „Hún fór að fá þráhyggj-
ur, læsa hurðum á heimilinu og
ímynda sér að það væri verið að
ljúga að henni, stela frá henni hlut-
um. Hún fékk mágkonu sína sem
áður hafði verið hennar besta vin-
kona nánast á heilann, fann henni
allt til foráttu og kenndi henni um
allt sem aflaga fór,“ segir Bryngeir.
„Hún varð skeytingarlaus um litla
bróður minn, eða kannski frekar
óþarflega áhyggjulaus, nema þegar
kom að hennar eigin þráhyggjum.
Hún gat gleymt að gefa honum að
borða en látið hann skipta um nær-
buxur 10 sinnum yfir sama daginn.
Þegar leið á fór hún að missa stjórn
á sér yfir hlutum sem áður skiptu
litlu máli og skella hurðum og lemja
í veggi. Hún var alltaf mjög reiði-
leg útlits, og röddin breyttist smám
saman varð alltaf tilbreytingarlaus
og í sömu tónhæð, alveg sama hvað
hún var að segja. Hún gat verið
ógnvekjandi, sat kannski og borð-
aði með hníf og gafli en stökk svo
skyndilega á fætur með hnífinn
í annarri hendi. Hún var ekki að
reyna að hræða en hún áttaði sig
ekki á því hvað þetta stjórnleysi var
erfitt fyrir alla í kringum hana.“
Þekkti ekki son sinn
Þótt það var væri komin sjúk-
dómsgreining fyrir Dóru Elísabetu
voru fá eða engin úrræði sem hún
gat nýtt sér. Lengi vel var eigin-
maður hennar og börn í algerlega
lausu lofti. Ýmis úrræði voru þó
reynd. Hún fékk til að mynda til-
sjónarmanneskju frá borginni, en
þar sem hún stóð í þeirri meiningu
að þetta væri húshjálp sem ætti að
þrífa heimilið lenti þeim fljótlega
saman og hún rak tilsjónarkonuna
á dyr.
„Árið 2014 þurftum við að láta
taka af henni bílprófið,“ segir Bryn-
geir. „Það var ekki öfundsvert hlut-
skipti enda var hún fyrrverandi at-
vinnubílstjóri.“
„Hún var orðin hættuleg í um-
ferðinni, en þetta var samt sem
áður mjög erfið ákvörðun. Hvenær
má maður ákveða fyrir aðra að þeir
megi ekki keyra,“ segir Anna Björk.
„Ég sá hana einu sinni keyra
með litla bróður minn í bílnum og
aksturslagið var þannig að það var
ekki aftur snúið,“ segir Bryngeir.
„Við ræddum við læknana á Landa-
koti sem samþykktu að láta fara
með hana í ökumat. Ökukennar-
inn fór með henni einn hring. Þegar
þau sneru aftur, var hann með lífið
í lúkunum, báðir hliðarspeglarnir
brotnir og bíllinn beyglaður að aft-
an og framan.“
Þótt hún tæki því illa að missa
bílinn gafst hún ekki upp og fór
að ganga allra sinna ferða, enda
göngukona af ástríðu. „Hún gekk
því oft úr Grafarvogi og niður í mið-
bæ, þegar frá leið var það þó orðið
hættulegt,“ segir Bryngeir. „Ég kom
að henni á Gullinbrú, þar sem hún
gekk á miðri brúnni, og bílarnir
flautuðu allt í kringum hana. Einu
sinni hitti ég hana á bensínstöð,
hún horfði beint á mig en þekkti
mig ekki. Hún var hætt að þekkja
okkur í sundur nema í réttu sam-
hengi. Þarna var ég, sonur hennar,
orðinn bara einhver maður á bens-
ínstöð.“
Hún er farin – það er verra
Sigurjón Hermann, eiginmaður
hennar, þurfti stundum að leita að
henni, í 3 til 4 tíma á dag. Hún not-
aði hvert tækifæri til að stinga af og
æða beint af augum. „Ég reyndi að
láta hvern dag líða, enda vissi ég
ekki mitt rjúkandi ráð,“ segir hann.
„Ég er þó alin upp með systur sem
var þroskaskert, þannig að ég var
ekki alveg ókunnugur heilabilun.“
Það kom að því að Dóra Elísabet
var lögð inn en hún lá fyrst í stað
upp undir ár á Landakoti. „Ég von-
aði lengst af að það væri hægt að
hjálpa henni, gefa henni lyf eða eitt-
hvað til að hægja á þessari hrörnun
en allt kom fyrir ekki,“ segir Sigur-
jón Hermann sem þurfti að horfa á
eiginkonu sína og móður ungs son-
ar, nánast leysast upp. Þau kynntu-
st árið 2002 og áttu því nokkur góð
ár saman þar til hún veiktist. „Ég
tek hana enn heim þrisvar í viku og
eina og eina nótt um helgar,“ segir
hann, „Hún er orðin róleg og þótt
hún virðist úti á þekju þá tengir hún
við umhverfi sem hún þekkir.“
„Það er vont að horfa á eftir móð-
ur sinni inn á stofnun með gömlu og
ósjálfbjarga fólki, þegar hún er ekki
eldri en þetta,“ segir Anna Björk.
„Það eru engin úrræði fyrir ungt
fólk með heilabilun, það litla sem
er, er yfirfullt af gömlu fólki, þar
sem það skortir svo sárlega hjúkr-
unarrými.“
„Einu sinni komst hún út af
heimilinu, þar sem einhver gest-
komandi hafði hleypt henni út fyr-
ir slysni enda lítur hún út fyrir að
vera venjuleg 56 ára kona en ekki
heimilismaður á hjúkrunarheimili,“
segir Bryngeir. „Það var sárt að sjá
þessa flottu konu, mömmu mína,
hetjuna mína, missa alla hæfileika
sína og séreinkenni sín og týnast
inn í þessum líkama,“ segir Eva.
„Hún var orðin smábarn aftur
en í líkama venjulegrar miðaldra
konu. Hún setti sjálfa sig og aðra í
hættu. Þetta er í rauninni eins og að
missa mömmu sína, það er enginn
þarna,“ segir Anna Björk. „Maður
veit ekki hvort hún þekkir mann,
hvort hún man eitthvað. Þótt hún
sé ekki dáin er hún farin, það er eig-
inlega verra.“
Litla hjálp að fá
Systkinin segja mikilvægt að segja
sögu mömmu sinnar til að aðrir í
sömu sporum geti áttað sig á því
hvað sé þarna á ferðinni. Þá þurfi
að gera einhverjar ráðstafanir til
að koma til móts við aðstandend-
ur þegar svona stendur á. Bæði
hafi verið erfitt að fá læknana til
að hlusta, þau hafi nánast þurft að
beita þá valdi til að fá greiningu
fyrir mömmu sína. Síðan hafi verið
afar litla hjálp að fá. Það sé umhugs-
unarefni hvort margt fólk sem lend-
ir úti á jaðrinum í samfélaginu glími
í raun við heilasjúkdóm.
„Hún hefur nú fengið inni á
hjúkrunarheimilinu Eir, þar sem
hún hefur nú búið í 13 mánuði
og jafnvel þótt að hún væri ósátt
við það í fyrstu vill hún nú hvergi
annars staðar vera,“ segir Bryngeir.
„Í dag er hún hætt að tala og mat-
ast ekki sjálf heldur þarf að mata
hana.“
Hjúkrunarheimilið er einungis
steinsnar frá húsi Sigurjóns Her-
manns og Dóru í Vesturhúsum,
þannig að umhverfið er kunn-
uglegt. Í fyrstu reyndi hún oft að
stinga af en nú hefur hún róast.
„Einu sinni slapp hún út og lenti í
alvarlegu hálkuslysi þar sem hún
hafði ekki lengur vit á að bera fyrir
sig hendurnar þegar hún rann til á
svelli. Hún slasaðist því frekar illa
og lá ósjálfbjarga á götunni þar til
komið var að henni,“ segir Bryn-
geir.
„Ég ætla að halda áfram að taka
hana heim öðru hvoru meðan hún
kemst upp stigana hérna,“ segir Sig-
urjón. „Ég þarf hálfvegis að halda á
henni í dag en það tekst. Þetta hef-
ur vissulega verið ömurlegt en mín
leið til að takast á við erfiðleikana
er að láta þetta ganga. Hin leiðin er
að hella mér út í vinnu og það geri
ég vissulega líka.“
Brúðkaupsmynd af Dóru Elísabetu og Sigurjóni Hermanni Friðrikssyni. Þau kynntust árið 2002 þegar hún var að aka leigubíl
og eiga saman einn son, sem fæddist árið 2006.
„Ég kom að henni á Gull-
inbrú, þar sem hún gekk
á miðri brúnni, og bílarn-
ir flautuðu allt í kringum
hana. Einu sinni hitti ég
hana á bensínstöð, hún
horfði beint á mig en
þekkti mig ekki. Hún var
hætt að þekkja okkur
í sundur nema í réttu
samhengi. Þarna var ég,
sonur hennar, orðinn
bara einhver maður á
bensínstöð.“