Fréttablaðið - 27.01.2018, Side 16

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Gunnar
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Mín skoðun Sif SigmarsdóttirAnnað er
vanhugsað,
eins og t.d.
lækkun
virðisauka-
skattsþreps á
áskriftar-
miðla. Er þar
ekki verið að
mismuna
miðlum eftir
rekstrarformi?
Væri ekki nær
að lækka
skattheimtu af
auglýsinga-
sölu?
KOMDU
Í
– dásamleg deild samfélagsins
OPIÐ UM HELGAR FRÁ KL. 11 – 17
K
V
IK
A
Skýrslan um rekstrarumhverfi fjölmiðla, sem lengi hefur verið beðið eftir, er vonbrigði. Ekki síður svör menntamálaráðherra. Enn á að setja málið í nefnd. Ráðherra kallar það „að setja strax af stað
frekari stefnumótun innan ráðuneytisins um stöðu fjöl-
miðlunar hér á landi. Þar verða áhrifin metin af fyrirhug-
uðum aðgerðum. Leitað verður eftir samvinnu og sam-
starfi við hagsmunaaðila, stjórnmálaflokka og almenning.
Markmiðið er að ná breiðri sátt um starfsemi fjölmiðla og
hugsanlega aðkomu ríkisins að lýðræðis- og menningar-
hlutverki þeirra“.
Í erindisbréfi nefndarinnar segir meðal annars að
henni sé ætlað að gera tillögur um breytingar á lögum og
aðrar nauðsynlegar aðgerðir til að bæta rekstrarumhverfi
og tryggja að hér á landi fái þrifist fjölbreyttur markaður
frjálsra fjölmiðla, með tilliti til mikilvægs hlutverks þeirra
fyrir lýðræðisþróun og samfélagsumræðu.
Nefndin var skipuð hagsmunaaðilum og fulltrúum
stjórnmálaflokka. Í skýrslunni er fjallað um stöðu fjöl-
miðlunar á Íslandi og í löndunum í kringum okkar.
Hagsmunaaðilar fengu tækifæri til að koma sínum sjónar-
miðum á framfæri. Nú virðist eiga að endurtaka þá vinnu.
Enn virðist eiga að draga málið á langinn, óvíst hversu
lengi. Ekkert er í sjónmáli sem bendir til þess að breyting
verði á starfsumhverfi fjölmiðla í næstu framtíð.
Nefndin kemur með nokkrar tillögur. Sumar líta ágæt-
lega út, þótt ljóst sé að mikil andstaða verði við það eitt
að leyfa áfengisauglýsingar. Annað er vanhugsað, eins og
t.d. lækkun virðisaukaskattsþreps á áskriftarmiðla. Er þar
ekki verið að mismuna miðlum eftir rekstrarformi? Væri
ekki nær að lækka skattheimtu af auglýsingasölu?
Þegar talað er um að ríkisrisinn fari af auglýsinga-
markaði, er langur kafli um hvernig megi bæta honum
upp tekjumissinn. Ekki er nefnt, að við brotthvarfið af
auglýsingamarkaði verður hagræðing, því ekki kostar lítið
að berjast um bitana í bullandi samkeppni á auglýsinga-
markaði.
Samkeppni við risa sem getur endalaust sótt í
almannasjóði verður aldrei heilbrigð nema skýrar reglur
séu settar.
Markmiðið, að jafnvægi þurfi að ríkja á fjölmiðla-
markaði, er litlu nær eftir lesturinn. Sjálfstætt starfandi
fjölmiðlum eru ekki sköpuð réttlát skilyrði á meðan
ríkisrisi þrengir að einkamiðlum. Ríkisútvarpið þarf að
skerpa sérstöðu sína og skilgreina hlutverk sitt, í orði og
á borði. Er ekki kominn tími til að gera þá kröfu til RÚV
að fyrirtækið sé rekið með hagsýni að leiðarljósi? Helstu
fréttirnar sem berast þaðan eru um fjölgun í yfirmanna-
skaranum sem fyrir er.
Við þurfum fjölbreytni. Yfirvöld hygla Ríkisútvarpinu
um of. Nýja skýrslan og nýframlögð fjármálaáætlun ríkis-
stjórnarinnar gefa ekki til kynna að breyting verði á.
Engu er líkara en að stjórnarherrarnir átti sig ekki á
þessu. Þeir bregðast einkareknum fjölmiðlum æ ofan í
æ með dekri sínu við ríkisfjölmiðilinn – þvert á fyrirheit
margra þeirra um að standa vörð um frjálsa fjölmiðlun,
til viðhalds lýðræðinu eins og sagt er á tyllidögum. Þetta
er afleitt því þróttmiklir og fjölbreyttir fjölmiðlar tryggja
lýðræðið. Löggjafanum ber að standa vörð um þróttmikla
og fjölbreytta fjölmiðla.
Vonbrigði
Undanfarnar vikur, þegar ég hef farið með dóttur mína á leikskólann sem hún sækir hér í London, hef ég læðst með veggjum. Ástæðan er sú að ég
vildi heldur plokka af mér hvert einasta líkamshár með
flísatöng en að tala við aðra foreldra. Á hverjum einasta
morgni í anddyri leikskólans, í hverju einasta barna-
afmæli, í hverjum einasta blauta bröns ræða breskir
foreldrar ekki um annað en skólamál. Með svalasta
freyðivínið í glasi í annarri hendi – að sögn er kampavín
úti en prósekkó inni – kál og kínóabollur á tannstöngli í
hinni og litlu Suzie eða litla John hangandi á fótleggnum
ræða foreldrarnir um gæði grunnskólanna í hverfinu af
svo miklum tilfinningahita að ætla mætti að verið væri
að leysa sjálfa lífsgátuna. Málið er þeim svo hugleikið
að þótt fréttir bærust af því að loftsteinn stefndi í átt að
jörðu og væri við að má út allt líf snerist umræðan enn um
skólamál.
Dóttir mín mun byrja í skóla næsta haust. Frestur til að
sækja um skóla rann út í síðustu viku. Ég nenni því ekki
að ræða þessi mál lengur. Eins og við Íslendingar segjum:
„Þetta reddast.“
Ég get að vísu trútt um talað. Því fyrir einskæra tilviljun
nýt ég góðs af áhrifamætti gagnaöflunar.
Frábær falleinkunn
Eftir að ég flutti í hverfið þar sem ég bý nú komst ég að því
að skólinn næstur heimili okkar var í lamasessi. Opinbera
eftirlitsstofnunin Ofsted, sem mælir gæði skóla í Bretlandi,
gaf skólanum næstlélegustu einkunn sem gefin er. En
þessi falleinkunn reyndist það besta sem gat komið fyrir
skólann.
Foreldrar hverfisins urðu brjálaðir. Ráðinn var nýr
skólastjóri og var honum falið að gera umbætur á skóla-
starfinu. Skólinn tók svo miklum framförum að í nýjustu
mælingu Ofsted fékk hann næstbestu einkunn.
Upplýsing gamaldags
Þorgerður Laufey Diðriksdóttir, nýkjörinn formaður
Félags grunnskólakennara, var tekin tali í Kastljósi Sjón-
varpsins í vikunni. Þar var hún spurð út í bága frammi-
stöðu íslenskra nemenda í samanburðarrannsóknum á
borð við PISA-könnunina. Þorgerður Laufey brást við með
því að gera lítið úr mælingunum. Sagði hún menntun eiga
að auka og ydda mennskuna og PISA-könnunin mældi
þekkingu sem gæti „orðið úrelt á morgun eins og bensín-
bílarnir“.
Við Íslendingar tökum að jafnaði mark á alþjóðlegum
samanburðarkönnunum. Oft komum við vel út úr þeim
og fögnum árangrinum stolt. Ein er hins vegar sú könnun
sem virðist hafa verið dæmd ómarktæk með öllu. Og
fyrir undarlega tilviljun er það einmitt könnunin sem við
komum hvað verst út úr.
Það virðist vera orðin þjóðaríþrótt að gera lítið úr
PISA-könnuninni. Árið 2014 hafnaði skóla- og frístunda-
ráð Reykjavíkurborgar tillögu Sjálfstæðisflokksins um að
aflétta leynd af frammistöðu reykvískra grunnskóla í PISA-
könnun frá árinu 2012. Var tillagan sögð bera vott um
„gamaldags sýn þeirra sem telja skólastarf vera keppnis-
íþrótt“. Í fyrra var sama uppi á teningnum.
Að PISA í skóinn sinn
En Þorgerður Laufey ræddi fleira í Kastljósinu en PISA-
kannanir. Eitt helsta baráttumál sitt sagði hún vera að
tryggja að horfið yrði frá aukinni viðveruskyldu kennara
því breytingin hefði dregið mjög úr starfsánægju stéttar-
innar.
Ef kannanir sýna að dregið hafi úr starfsánægju kennara
er bæði brýnt og rökrétt að gripið sé til úrbóta.
En er ekki eðlilegt að nemendum sé sýnd sama virðing?
Ef kannanir sýna að námsárangur íslenskra grunnskóla-
nema sé undir meðallagi og að hann fari jafnvel versnandi,
er ekki brýnt og rökrétt að bregðast við með úrbótum?
Skóli dóttur minnar í London fékk falleinkunn fyrir ekki
svo löngu. Vegna þess að árangur breskra skóla er mældur
og niðurstöðurnar gerðar opinberar var hægt að krefjast
úrbóta sem skiluðu sér hratt og vel.
Í stað þess að gera lítið úr könnunum sem sýna
óviðunandi árangur íslensks menntakerfis, í stað þess að
kalla mælingar „gamaldags sýn“ og námsfög á borð við
stærðfræði og lestur „úrelta þekkingu“, í stað þess að leyna
foreldra markvisst upplýsingum, væri ekki nær að líta á
niðurstöðurnar sem hvatningu til að gera betur?
Leyndarhyggja
menntakerfisins
2 7 . j a n ú a r 2 0 1 8 L a U G a r D a G U r16 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN
2
7
-0
1
-2
0
1
8

0
4
:2
0
F
B
1
2
0
s
_
P
1
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
E
D
8
-3
D
3
0
1
E
D
8
-3
B
F
4
1
E
D
8
-3
A
B
8
1
E
D
8
-3
9
7
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
1
2
0
s
_
2
6
_
1
_
2
0
1
8
C
M
Y
K