Morgunblaðið - 29.12.2017, Side 4

4 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 29.12. 2017
Yfirskrift greinar sem undirrituð skrifaði hér á
sama vettvangi fyrir nákvæmlega ári um stjórn-
málin 2016 var „Ár pólitískra umhleypinga“ og
fyrirsögn greinarinnar var „Sigmundur Davíð
gaf og tók“. Það er kaldhæðnislegt að á þessari
grein væri léttilega hægt að hafa sömu yfir-
skrift og nánast sömu fyrirsögn! Ekkert stæði
þó um að Sigmundur Davíð hefði gefið, heldur
einungis tekið, því hann tók stóran hluta af fylgi
Framsóknarflokksins með því að kljúfa flokkinn
og stofna Miðflokkinn.
Í ljósi þess að Vinstrihreyfingin - grænt fram-
boð, Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur-
inn mynduðu ríkisstjórn fyrir réttum mánuði,
30. nóvember síðastliðinn, er svolítið skondið að
rifja upp fyrirsögnina á aðalfrétt Morgunblaðs-
ins á forsíðu 2. janúar síðastliðinn, „Framsókn
og VG vilja viðræður við Sjálfstæðisflokk“. Ekki
varð af stjórnarmyndun flokkanna þriggja þá,
þótt svo yrði ellefu mánuðum og einum þing-
kosningum síðar.
Líkt og kunnugt er var mynduð ríkisstjórn
Sjálfstæðisflokks, Bjartrar framtíðar og Við-
reisnar, eftir mjög langar og árangurslitlar
stjórnarmyndunarviðræður þar sem mismun-
andi flokksformenn skiptust á að hafa stjórnar-
myndunarumboð frá 2. nóvember 2016, en tókst
ekki að mynda stjórn. Bjarni Benediktsson, for-
maður Sjálfstæðisflokksins, hafði hafið óform-
legar þreifingar við Bjarta framtíð og Viðreisn á
þriðja í jólum 2016 og 11. janúar 2017 var mynd-
uð þessi þriggja flokka mjög svo skammlífa
ríkisstjórn hans.
Svona eftir á að hyggja má segja að sú ríkis-
stjórn hafi frá upphafi verið á hálfgerðum
brauðfótum, með sjö einstaklinga í ráðherra-
hópnum sem ekki höfðu gegnt ráðherraembætti
áður og þrír þeirra voru nýir á þingi, auk þess
sem frá upphafi voru miklar efasemdir í Bjartri
framtíð um að rétt væri að ganga til þessa
stjórnarsamstarfs. Bæði Björt framtíð og Við-
reisn, sem vildu ólm fara af fullum skriðþunga í
aðildarviðræður við Evrópusambandið, þurftu
að kyngja því að Evrópusambandsmál voru sett
til hliðar, að kröfu Sjálfstæðisflokksins. Þannig
að segja má að flokkarnir tveir hafi keypt ráð-
herrastólana sex dýru verði – að setja sitt
helsta, jafnvel eina baráttumál, á ís og þeir hafa
ekki beinlínis verið að halda þessu uppáhalds-
máli sínu á lofti, a.m.k. ekki hér innanlands.
„Uppbygging innviða er forgangsmál“ er
önnur fyrirsögn úr Morgunblaðinu sem vert er
að nefna. Hún birtist í Morgunblaðinu 25. jan-
úar sl. og var tilvitnun í stefnuræðu Bjarna
Benediktssonar, þáverandi forsætisráðherra,
frá því kvöldinu áður. Kunnuglegt stef, ekki
satt?
Þessi ríkisstjórn tók við góðu búi frá fráfar-
andi ríkisstjórn Framsóknarflokks og Sjálf-
stæðisflokks og sumir höfðu talsverðar vænt-
ingar til starfa hennar. Vissulega afnam
ríkisstjórnin gjaldeyrishöftin sem þrúgað höfðu
þjóðina í allt of mörg ár og var afnámi haftanna
almennt vel tekið.
Raunar var aldrei þessa ellefu mánuði sem
ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar var við völd
jákvætt umtal um verk stjórnarinnar. Þegar
komið var fram á sumar var farið að syrta veru-
lega í álinn hjá litlu flokkunum í ríkisstjórninni,
sérstaklega hvað varðaði stuðning við Bjarta
framtíð og Viðreisn, sem fór hraðminnkandi í
skoðanakönnunum. Seinnipartinn í júlí mældist
fylgi Flokks fólksins 6,1% í skoðanakönnun
MMR en Viðreisn mældist með 4,7% og Björt
framtíð með 2,4% fylgi. Það var augljóslega
kominn mikill taugatitringur í þessa tvo flokka
og þó öllu meiri í Bjarta framtíð. Í sömu könnun
hafði Sjálfstæðisflokkurinn bætt við sig fylgi og
mældist með 29,3% fylgi.
Af þessu tilefni sagði þáverandi forsætisráð-
herra, Bjarni Benediktsson, í samtali við
Morgunblaðið: „Það er ekki gott að segja hvað
skýrir þessa útkomu samstarfsflokka okkar og
kannski óvarlegt þegar svona stutt er liðið á
kjörtímabilið að vera að draga of miklar álykt-
anir af könnunum. Auðvitað vildi ég sjá stjórn-
ina og stjórnarflokkana sækja í sig veðrið og ég
tel að við séum það skammt á veg komin á þessu
kjörtímabili að það sé engin ástæða til þess að
leggja of mikið upp úr einstaka könnunum.“
Lítið vissi forsætisráðherra og formaður Sjálf-
stæðisflokksins þá hversu skamman líftíma
ríkisstjórn hans átti eftir!
„Þótt okkur Íslendingum hafi um margt
gengið vel að stjórna málum okkar á undan-
förnum áratugum og árangur náðst á mikil-
vægum sviðum, er það engu að síður svo að
gamalgróið sundurlyndi á vinnumarkaði er okk-
ur fjötur um fót,“ sagði Bjarni Benediktsson
forsætisráðherra í stefnuræðu sinni á Alþingi
13. september. Bjarni lagði mikla áherslu á að
viðhalda efnahagslegum stöðugleika og óskaði
eftir samstöðu frá opinberum stéttarfélögum til
að verja kaupmáttinn í komandi kjarasamn-
ingaviðræðum.
Innan við tveimur sólarhringum síðar, eða
eftir miðnætti 15. september, hafði Björt fram-
tíð svo slitið stjórnarsamstarfi við ríkisstjórn
Bjarna Benediktssonar, í skjóli nætur. Ástæða
slitanna var að sögn flokksins „alvarlegur trún-
aðarbrestur innan ríkisstjórnarinnar,“ sam-
kvæmt tilkynningu sem flokkurinn sendi frá
sér.
Það segir sína sögu hvað varðar dómgreind,
eða öllu heldur dómgreindarbrest stjórnarfólks
í Bjartri framtíð, að sjötíu prósent stjórnar-
manna í Bjartri framtíð tóku þátt í atkvæða-
greiðslu um tillögu um að slíta stjórnarsam-
starfinu, á næturfundinum heima hjá Óttari
Proppé, formanni flokksins, og áttatíu og sjö
prósent greiddu atkvæði með tillögunni.
Vitanlega fór Björt framtíð á taugum vegna
slakrar útkomu í skoðanakönnunum og ekkert
var í kortunum sem gaf stjórn og þingflokki til-
efni til þess að ætla að þeim tækist á komandi
þingvetri að hysja upp um sig buxurnar og auka
fylgi flokksins. Það er mat greinarhöfundar að
þessi fáránlegu stjórnarslit hafi ekki bara skað-
að Bjarta framtíð, heldur með réttu þurrkað
flokkinn út. Eiga svona taugaveiklaðir ein-
staklingar eitthvert erindi í landsstjórnina, eða
á Alþingi? Nei, sögðu kjósendur, og Björt fram-
tíð heyrir að öllum líkindum fortíðinni til.
Lesendur vita hvað gerðist næst. Eftir mán-
aðarlangar formlegar og óformlegar þreifingar
tók ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur við 30.
nóvember síðastliðinn og ljóst var á fyrstu dög-
unum þar á eftir að ríkisstjórnin fékk ljúfa en
kannski fáa hveitibrauðsdaga, því 5. desember
voru niðurstöður fyrstu skoðanakönnunarinnar
eftir stjórnarskiptin þær að ríkisstjórnin naut
78% fylgis en 22% sögðust vera andvíg ríkis-
stjórninni. Vitanlega segir meðbyr með ríkis-
stjórn fyrst eftir að hún tekur við völdum ekki
mikla sögu, því þegar hún er farin að starfa af
alvöru og hrinda stefnumiðum sínum í fram-
kvæmd verður þessi ríkisstjórn, eins og aðrar,
dæmd af verkum sínum. Þannig á það í það
minnsta að virka.
Það er ljóst að margir gera sér vonir um að
ríkisstjórn frá vinstri til hægri með Framsókn á
miðjunni muni starfa af heilindum um þau mál
sem samstaða tókst um á milli flokkannna og að
kjósendur þurfi ekki að eiga enn einar þing-
kosningar yfir höfði sér alveg á næstunni. Að
hér verði jafnvel nokkuð rólegt yfir pólitíkinni á
næstu misserum. Sjáum hvað setur.
Glaðir oddvitar nýrrar ríkisstjórnar fyrir mánuði á blaðamanna-
fundi í Listasafni Íslands er þeir kynntu málefnasamning sinn.
Morgunblaðið/Eggert
Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson
klauf Fram-
sóknarflokkinn í
haust og stofnaði
Miðflokkinn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Björt framtíð sá sjálf um að
þingflokkurinn þurrkaðist út í
kosningunum í októberlok.
Morgunblaðið/Eggert
Er að komast ró á í pólitík?
Miklar landslagsbreytingar urðu í pólitík á árinu. Björt framtíð þurrkaðist út, Framsóknarflokkurinn klofnaði þegar Sigmundur
Davíð stofnaði Miðflokkinn og Flokkur fólksins fékk fjóra menn kjörna á þing. Ríkisstjórnir voru myndaðar í tvígang á árinu.
AGNES BRAGADÓTTIR
Höfundur hefur verið blaðamaður og fréttastjóri á
Morgunblaðinu frá 1984.
Eftir á að hyggja má segja að sú ríkisstjórn
hafi frá upphafi verið á hálfgerðum brauð-
fótum, með sjö einstaklinga í ráðherra-
hópnum sem ekki höfðu gegnt ráðherraembætti
áður og þrír þeirra voru nýir á þingi.
PÓLITÍSKUR DRAUGAGANGUR Á ÁRINU
’’
TU
RN
ING POINTS | TÍM
A
M
Ó
T
|
2018
|TURNINGPOIN
TS
|T
ÍM
A
M
Ó
T
|
20
18
|