Morgunblaðið - 30.01.2018, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JANÚAR 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Sjálfstæðis-flokkurinnhélt um
helgina leiðtoga-
prófkjör vegna
borgarstjórnar-
kosninga í vor.
Nýjungin mælt-
ist vel fyrir og var þátttaka
nokkru meiri en í síðustu
prófkjörum flokksins þótt
frambjóðendur væru mun
færri en í þeim. Reynslan
sýnir að hver frambjóðandi
dregur töluverðan hóp að
prófkjörinu. Eyþór Arnalds
(hluthafi í Árvakri) var val-
inn til að vera leiðtogi
flokksins í borginni. Hann
fékk yfirburðakosningu,
sem er gott veganesti fyrir
hann í baráttuna.
Það er eðlilegt að spurt sé
hvers vegna úrslitin hafi
verið svo afgerandi og eftir
hverju sjálfstæðismenn séu
helst að sækja með kjöri
hans. Svörin eru mörg og
ólík. Styrmir Gunnarsson
segir þannig í pistli:
„Nýjum oddvita Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík,
Eyþóri Laxdal Arnalds,
tókst vel upp í Silfri RÚV í
gærmorgun.
Hann var skýr en hóf-
samur í málflutningi, talaði
augljóslega af þekkingu um
þau málefni, sem til umræðu
voru. Hafði greinilega skoð-
að drónamyndir af um-
ferðaröngþveitinu í Reykja-
vík og var með athyglis-
verðar hugmyndir um lausn
á þeim.
Á meðan aðrir þátttak-
endur í umræðunum höfðu
stór orð um dómsmálaráð-
herrann, spurði Eyþór hvort
það væri ekki rétt munað
hjá sér að Alþingi sjálft
hefði samþykkt tillögur ráð-
herrans um skipan í Lands-
rétt og að aðrar tillögur
hefðu ekki komið fram.
Og þá liggur beint við að
spyrja hvort þeir þingmenn,
sem greiddu atkvæði með
tillögu ráðherrans eigi
kannski líka að segja af sér.
Og hvort vanræksla ann-
arra þingmanna í að leggja
fram aðra tillögu um skipan
réttarins sé líka tilefni til af-
sagnar.
Það er langt síðan fram
hefur komið jafn athyglis-
vert forystumannsefni í
Sjálfstæðisflokknum og nú.“
Þetta er rétt sem Styrmir
segir um Eyþór og fram-
göngu hans. En það skiptir
einnig máli hvort með rök-
um megi fullyrða að Eyþór
Arnalds sé líkleg-
ur til að geta
veitt öfluga for-
ystu fái hann
stuðning til að
hafa atbeina að
stjórnun
höfuðborg-
arinnar.
Vissulega hefur verið far-
ið með eindæmum óhöndug-
lega með æðstu stjórn borg-
arinnar síðustu tvö kjör-
tímabilin. Vafalítið er að
flestir gætu farið betur með
en þar var gert. En það er
ekki viðmiðið nú. Áþreifan-
legur vitnisburður er til.
Sjálfstæðisflokknum hafði
ekki verið treyst áður til að
fara einn fyrir stjórn Ár-
borgar eða Selfoss fyrr en
Eyþór kom þar að forystu.
Og eftir reynslu af fram-
göngu hans og liðsheildar-
innar sem hann stýrði var
flokkurinn endurkjörinn að
kjörtímabili loknu. Eyþór
flaggaði ekki persónu sinni
þar með þeim hætti sem
gert er hjá borginni um
þessar mundir. Borgarstjór-
inn, sem flýr alla ábyrgð í
hvert sinn sem eitthvað
bjátar á og fær jafnvel vott-
orð frá embættismanni sín-
um um að stórmál hjá borg-
inni komi honum ekki við, er
eingöngu plássfrekur í sýnd-
arheimi stjórnmála borgar-
innar.
Fjölmiðlar virðast eiga
lakari aðgang að borgar-
stjóranum þegar leita þarf
skýringa á einstaka málum
en öðrum forystumönnum í
landinu, þar með talið í
sveitarstjórnum. (Vera má
að „RÚV“ sé undanskilið,
enda lítur borgarstjórinn
sennilega á það sem upp-
lýsingafulltrúa fremur en
upplýsanda almennings.)
Vonandi nota Reykvík-
ingar tækifærið í vor til að
knýja fram langþráðar
breytingar til að setja þjón-
ustulund við borgarbúa í
öndvegi en sýndarveruleik-
ann aftast. Borgin hefur fall-
ið í að verða verst hirt allra
sveitarfélaga á höfuðborg-
arsvæðinu. Fjöldi reglu-
bundinna blaðamannafunda
með fjaðraþyt og söng um
skýjaborgir nýrra lóðaút-
hlutana hafa reynst hreinn
blekkingaleikur. Þótt skatt-
ar og gjöld séu hvarvetna í
hámarki hjá borginni safnar
hún sífellt meiri skuldum
svo með miklum ólíkindum
er. Slíku verður að linna ella
endar það með ósköpum.
Sigur Eyþórs
Arnalds og áhuga-
verðar hugmyndir
hans gera kosningar
í vor áhugaverðari}
Von um betri tíð
P
opúlismi er ekki nýr af nálinni, lík-
lega jafngamall stjórnmálunum.
Alltaf hafa verið til stjórnmála-
menn sem telja sig geta veitt al-
menningi allt fyrir ekkert. Lægri
skattar og meiri útgjöld hljóma eins og ljúf-
asta tónlist í eyrum kjósenda. Við borgum
seinna eða látum aðra borga, er viðkvæði po-
púlistanna. Hrægammana, ríka fólkið, börnin
eða Mexíkó. Á tímum ríkisstjórnar Gunnars
Thoroddsens árið 1981 tók ríkið erlent kúlu-
lán á 14,5% vöxtum, lán sem átti að greiða upp
eftir 35 ár og var í umræðunni almennt kallað
barnalánið. Börnin máttu borga.
Vinstri hreyfingin – græn framboð setti
fram tillögur um útgjaldaaukningu ríkissjóðs
upp á 334 milljarða króna síðastliðið vor. Þó
að þingmenn flokksins séu allra manna mál-
glaðastir í pontu var því aldrei svarað hvernig ætti að
fjármagna þessi útgjöld, nema hvað skattar á almenning
áttu ekki að hækka. Einhverjir aðrir áttu að borga. Kjós-
endur sáu reyndar í gegnum þennan málflutning því lík-
lega hefur enginn flokkur tapað jafnmiklu fylgi í kosn-
ingabaráttunni og VG haustið 2017.
Fleiri flokkar stunda það að lofa upp í annarra ermar.
Þeir segjast ætla að útrýma fátækt með einu penna-
striki. Nánast allir flokkar hafa verið á móti málum í
stjórnarandstöðu en tryggja svo innleiðingu þeirra þeg-
ar þeir eru komnir í ríkisstjórn eða öfugt.
Benda má á aðra tegund af popúlisma, sem lengi hefur
reynst stjórnmálamönnum vel. Samfélaginu er skipt upp
í gott fólk og vont fólk. Vonda fólkið getur
verið af ýmsu tagi. Það getur verið elítan,
eina prósentið, stjórnvöld, innflytjendur,
menningarvitar, stórmarkaðirnir, trúfélög,
bankarnir. Allt spillta forréttindaliðið. Góða
fólkið er allur almenningur og stjórnmála-
maðurinn sem talar máli hinna óspilltu.
Popúlistanum finnst ekkert að því að tala
um að skattar skuli vera almennir á sama
tíma og hann predikar að „góðar atvinnu-
greinar“ eins og fjölmiðlar eða ferðaþjónusta
borgi lægri skatta en aðrir.
Eitt versta dæmið um misbeitingu popúl-
isma í íslenskri pólitík voru réttarhöldin gegn
Geir Haarde. Samflokksmenn Geirs hafa nú
leitt fimm af þeim sem stóðu að ákærunni á
hendur honum í æðstu valdastóla á Íslandi.
Þverstæðan er sú að stundum er málpípan
hluti af hinum útvöldu, hópnum sem hún talar gegn.
Menn sem segjast vera rödd guðs eru yfirleitt taldir
galnir, en þeir sem segjast vera rödd fólksins, eins og
Trump, tala oft með svipuðum hætti. Bernie Sanders og
fylgismönnum hans fyndist eflaust afleitt að vera líkt við
Trump, en Sanders er dæmigerður vinstri lýðskrumari.
Íslenska orðið lýðskrum er gagnsærra hugtak en pop-
úlismi. Því miður var helsta niðurstaða síðustu kosninga
að lýðskrum og sérhagsmunastefna náðu undirtökum.
Vonandi tekst að lágmarka skaðann með því að ríkis-
stjórnin geri sem minnst.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Lýðskrum til hægri og vinstri
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Erna Ýr Öldudóttir
ernayr@mbl.is
Sveitarfélagið Árborg sam-þykkti á fundi bæjarráðsfimmtudaginn 25. janúar sl.að áskilja sér rétt til þess að
skilyrða fjárveitingar til íþróttafélaga
og félagasamtaka sem bjóða upp á
frístundaiðkun fyrir börn og ung-
linga. Skilyrðið sé að félögin setji sér
siðareglur, viðbragðsáætlanir og
fræði þjálfara og umsjónarmenn um
ofbeldi, kynferðislega áreitni og kyn-
ferðisofbeldi. Bæjarstjórn Hafnar-
fjarðar hafði áður samþykkt bókun,
orðrétt sama efnis, á fundi bæjar-
stjórnar þann 17. janúar sl. Þetta
kemur fram í fundargerð á vef Sveit-
arfélagsins Árborgar og í fundargerð
á vef Hafnarfjarðarbæjar.
Tillagan hjá Sveitarfélaginu Ár-
borg var lögð fram af Örnu Íri Gunn-
arsdóttur, bæjarfulltrúa S-lista, og
var hún einróma samþykkt. Bókun
Hafnarfjarðarbæjar var lögð fram af
meiri- og minnihluta bæjarstjórnar í
sameiningu og hlaut jafnframt sam-
hljóða samþykki. Arna Ír og Guðlaug
Kristjánsdóttir, forseti bæjar-
stjórnar Hafnarfjarðar, sögðu báðar í
samtali við Morgunblaðið að kveikjan
að tillögunum hefði m.a. verið
#metoo frásagnir úr íþróttahreyfing-
unni.
„Umræðan þar sem konur hafa
komið fram og sagt sögur sínar, sér-
staklega úr íþróttahreyfingunni, var
okkur hvatning til að bregðast við
sem ábyrgir bæjarfulltrúar. Við vilj-
um í framhaldinu gera meiri kröfur
til þeirra sem við veitum fé til starf-
semi hjá,“ segir Arna Ír og bætir við
að þau hafi því viljað fara að fordæmi
Hafnarfjarðarbæjar.
Hvatti sveitarfélögin
„Ég hef hvatt sveitarfélögin í
amk. tveimur sjónvarpsviðtölum til
að gera þetta vegna þeirra mála sem
hafa dúkkað upp í #metoo um-
ræðunni. Á föstudaginn sl. var stjórn-
arfundur í sambandinu og lagði ég
fram bókun sem var samþykkt sam-
hljóða, áskorun til sveitarfélaga að
vinna eins og Árborg og Hafnar-
fjörður eru að fara að gera,“ segir
Halldór Halldórsson, formaður Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga.
Í nóvember lagði Halldór að
sögn fram tillögu í stjórn sambands-
ins og hvatti sveitarfélög til að vinna
stefnu gegn áreitni og kynferðislegu
ofbeldi á vinnustað. Hún var sam-
þykkt í stjórn sambandsins og vísað
til sveitarfélaganna.
„Sveitarfélögunum var boðið
upp á fyrirmynd sem er nokkurra ára
gömul stefna og aðgerðaáætlun sam-
bandsins vegna starfsfólks þess. Ég
skrifaði undir viljayfirlýsingu fyrir
hönd sveitarfélaganna á fundi stjórn-
ar Vinnueftirlits ríkisins, Áreitni á
vinnustöðum – NEI TAKK!, sem
haldinn var 11. janúar sl. Að lokum
lagði ég fram samskonar viljayfirlýs-
ingu á fundi hjá Sambandi íslenskra
sveitarfélaga sl. föstudag og var hún
samþykkt samhljóða.“
Þurfum meira en reglugerð
Jóhann Friðrik Friðriksson, sér-
fræðingur hjá Vinnueftirliti ríkisins,
bendir á að þetta sé angi af því sem
þegar hefur verið lagt til að gert sé á
vinnustöðum og fjallað var um á
fundinum um áreitni á vinnustöðum.
„Reglugerð nr. 1009/2015 um aðgerð-
ir gegn einelti, kynferðislegri áreitni,
kynbundinni áreitni og ofbeldi á
vinnustöðum, tekur aðeins til vinnu-
staða. Hún nær því aðeins til íþrótta-
félaga og annarra félagasamtaka
þegar um er að ræða launaðar stöður.
En með vitundarvakningu #metoo
byltingarinnar kemur í ljós að við
þurfum miklu meira en það.“
Árborg skilyrðir fjár-
veitingar - #metoo
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Árborg Vildu sýna ábyrgð með því að bregðast við #metoo umræðu.
Sveitarfélagið Árborg áskilur
sér rétt til skilyrðingar fjárveit-
ingar til íþróttafélaga og fé-
lagasamtaka sem bjóða upp á
frístundaiðkun fyrir börn og
unglinga. Félögin setji sér siða-
reglur, viðbragðsáætlanir og
fræði þjálfara/umsjónarfólk um
ofbeldi, kynferðislega áreitni og
kynferðisofbeldi. Einnig skulu
sömu aðilar stofna óháð fagráð
sem taki á móti ábendingum og
kvörtunum iðkenda. Þeir sem
Sveitarfélagið Árborg styrkir
skulu hafa jafnréttisáætlanir,
sýna fram á að farið sé eftir
þeim og að aðgerðaáætlun sé
skýr. Sveitarfélagið hefur eftir-
lit með því að fyrrgreind atriði
séu uppfyllt og fjárveitingar
skilyrðast við það. Menningar-
og tómstundafulltrúa er falið að
upplýsa samningsaðila um
skyldur skv. framangreindu og
kalla eftir upplýsingum um
áætlanir og verklagsreglur.
Samþykkt
samhljóða
TILLAGAN SEM LÖGÐ VAR
FRAM Á FUNDI BÆJARRÁÐS