Morgunblaðið - 02.02.2018, Síða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2018
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Guðrún Hafsteinsdóttir, formaður
Samtaka iðnaðarins, segir stöðuna
alvarlega hjá mörgum íslenskum
iðnfyrirtækjum. Það geti kallað á
sársaukafulla aðlögun á þessu ári.
Tilefnið er að
86 starfsmönnum
Odda verður sagt
upp samhliða því
sem innlendri
framleiðslu á
plast- og bylgju-
umbúðum í verk-
smiðjunum Plast-
prenti og
Kassagerðinni
verður hætt.
Fram kom í til-
kynningu frá Odda að undanfarin ár
hefði starfsumhverfi íslenskra fram-
leiðslufyrirtækja versnað hratt. Það
megi m.a. rekja til sterks gengis
krónunnar og launahækkana „langt
umfram það sem þekkist í sam-
keppnislöndum“. Þróunin hafi veikt
mjög samkeppnisstöðu innlendrar
framleiðslu.
Boginn spenntur hátt
Guðrún varaði við því í setningar-
ræðu á Iðnþingi í mars 2015 að
launakröfur væru þá langt umfram
það sem iðnfyrirtækin gætu borið.
Hún segir aðspurð að því miður
hafi þessi varnaðarorð gengið eftir.
„Ég fór aldrei í grafgötur með að í
þeirri kjarasamningalotu var boginn
spenntur til hins ýtrasta. Auðvitað
höfum við þungar áhyggjur af því að
innlend framleiðsla sé á brún hengi-
flugs. Sá hryggilegi atburður sem
varð í vikunni hjá Odda gæti verið
upptaktur að hagræðingaraðgerðum
fleiri fyrirtækja.
Mörg fyrirtæki hafa ekki getað
látið miklar kostnaðarhækkanir
fljóta út í verðlagið. Það var auðvit-
að líka krafan að við myndum halda
niðri verðbólgunni. Þannig að at-
vinnulífið hefur sannarlega tekið
mikið á sig og borið mikla ábyrgð
síðustu árin. Því miður held ég að
atvinnulífið, og sérstaklega innlend
framleiðslufyrirtæki, hafi ekki notið
þess. Kostnaður þeirra hefur aukist
gríðarlega mikið.
Á tímabili hjálpaði styrking krón-
unnar mörgum fyrirtækjum, til
dæmis í fyrra. Engu að síður voru
hækkanirnar innanlands meiri en
svo að sterkara gengi krónu gæti
vegið á móti. Samkeppnisstaða
margra fyrirtækja sem eru í útflutn-
ingi er til dæmis að engu orðin.“
Minnkaði um jafnvel 20-30%
Guðrún segir að vegna versnandi
samkeppnisstöðu verði aðlögun.
„Ég hræðist það á margan hátt.
Við erum á brún hengiflugs. Mörg
fyrirtæki í matvælaiðnaði fengu til
dæmis á sig gríðarlegt högg í fyrra
með tilkomu Costco. Sala margra
fyrirtækja minnkaði verulega, jafn-
vel um 20-30%. Þessi þróun snerti
Odda, sem er birgir fyrir mörg
fyrirtæki, enda bættist samdráttur í
sölu við miklar kostnaðarhækkanir.
Starfsumhverfið hér er með ein-
dæmum. Það er fáheyrt á byggðu
bóli að hafa viðlíka gengissveiflur og
launahækkanir á jafn stuttum tíma.“
Saman í liði með launafólki
„Við þurfum öll á stöðugleika að
halda, hvort sem það eru heimilin
eða fyrirtækin. Öflugt atvinnulíf er
forsenda góðra lífskjara almenn-
ings. Við erum saman í þessari bar-
áttu, atvinnurekendur og launafólk.
Okkar framleiðsla mun aldrei geta
keppt við ódýrustu framleiðslulönd í
heimi. Þegar öllu er á botninn hvolft
stöndum við frammi fyrir spurning-
unni í hvernig landi viljum við búa.“
Spurð hvaða kerfisbreytingar
þurfi að koma til vegna versnandi
samkeppnisstöðu iðnaðarins nefnir
Guðrún hátt gengi krónunnar.
Stuðla þurfi að meira jafnvægi í
skráningu gengisins. Það bitni á
mörgum iðnfyrirtækjum hvað raun-
gengið hafi hækkað mikið.
„Við ræddum það á sínum tíma að
til að halda aftur af styrkingu krón-
unnar yrði að hleypa út fé. Lífeyris-
sjóðir fóru með fé úr landi í fyrra.
Það kann að hafa stöðvað frekara ris
krónunnar. Það er ekki hægt að
fleyta erlendum gjaldeyri stjórn-
laust inn í landið án þess að það hafi
afleiðingar. Hann þarf að fljóta í
báðar áttir,“ segir Guðrún.
Ekki hægt að hækka
laun mikið
Guðrún segir aðspurð að kröfur
um miklar launahækkanir hjá hin-
um tekjulægstu séu óraunhæfar.
„Nú eru lausir kjarasamningar
hjá kennurum og fleiri hópum.
Heyrist þá víða að hækka þurfi
launin verulega. Það er að mínu
mati ekkert í spilunum sem rétt-
lætir gríðarlegar launahækkanir.
Því miður. Þetta var það sem ég
sagði 2015. Við fórum í launahækk-
anir sem stjórnuðust ekki af fram-
leiðni í landinu. Þegar svo háttar er
ekki von á góðu. Útflutningsgrein-
arnar stýrðu ekki launahækkunum
heldur opinberi geirinn. Það er
mjög hættulegt að stíga þannig
skref.“
Sigurður Hannesson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins,
hefur að undanförnu fjallað um
mikla húsnæðisþörf á markaði.
Guðrún segir aðspurð að hár hús-
næðiskostnaður fyrir tekjulága valdi
spennu á vinnumarkaði.
„Ástandið á húsnæðismarkaði
undanfarin ár, þar sem verð á íbúð-
um og leiga hefur hækkað gríðar-
lega, veldur því að krafan um launa-
hækkanir verður háværari. Svona
misræmi á húsnæðismarkaði eins og
verið hefur undanfarin misseri boð-
ar ekki gott. Stór hluti ráðstöfunar-
tekna fólks, og í sumum tilfellum
nær allar ráðstöfunartekjur, fara í
húsnæði. Auðvitað hlýtur sú pressa
að koma síðan fram annars staðar.“
Neikvæð þróun ýti iðnfyrirtækjum
á Íslandi á „brún hengiflugsins“
 Formaður Samtaka iðnaðarins óttast uppsagnir  Varnaðarorð formannsins frá 2015 hafa ræst
Guðrún
Hafsteinsdóttir
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Nýir bílar í Sundahöfn Formaður SI segir styrkingu krónunnar hafa veikt samkeppnisstöðu íslenskra útflutnings-
fyrirtækja. Innflutningur hefur aukist með sterkara gengi. Mikið innflæði gjaldeyris hefur áhrif á gengi krónunnar.
Sigurjón Þór Hafsteinsson, framkvæmdastjóri
Norrænu ferðaskrifstofunnar, segir marktækt hafa
dregið úr spurn eftir dýrari ferðalögum erlendra ferða-
manna eftir að gengi krónunnar styrktist. „Ferðamenn-
irnir halda miklu fastar í pyngjuna. Þeir sem selja
hringferðir og ferðir sem meira er lagt í finna fyrir því.
Það er orðið mun erfiðara að selja ferðirnar. Ísland er
orðið mjög dýr áfangastaður og hugsanlega búið að
verðleggja sig út af markaðnum. Gengi krónu er of hátt
skráð.“
Gengi krónu of hátt skráð
ERFIÐARA AÐ SELJA DÝRARI FERÐIR
Sigurjón Þór
Hafsteinsson
Sigurður Hannesson, framkvæmda-
stjóri Samtaka iðnaðarins, segir það
rangt hjá Degi B. Eggertssyni
borgarstjóra að skortur á bygginga-
krönum hamli uppbyggingu íbúða.
„Í samtölum okkar við verktaka
kemur í ljós að þau ummæli borgar-
stjóra að það vanti krana og mann-
skap til að byggja meira standast
ekki skoðun. Það vantar hvorki
krana né mannskap. Það sem er
skortur á eru lóðir. Samtök iðnaðar-
ins skora því á borgarstjóra að birta
strax lista yfir lóðir hjá borginni sem
eru lausar til úthlutunar og upp-
bygging getur hafist á. Verktakar
munu þá ekki láta sitt eftir liggja,“
segir Sigurður af þessu tilefni.
Væri hægt að tvöfalda kraftinn
Dagur lét ummælin falla í kvöld-
fréttum RÚV í gær: „Áhyggjur okk-
ar lúta meira að því að það sé ekki
nógu mikið af stórum og öflugum
verktökum til að takast á við öll þessi
verkefni … Það væri hægt að tvö-
falda kraftinn ef það væri nógu mikið
af krönum og mannskap til þess að
gera það,“ sagði Dagur m.a.
Sigurður segir þetta af og frá.
„Kranar eru ekki takmarkandi
þáttur þar sem verkefni eru skipu-
lögð fram í tímann og það tekur ein-
ungis 3-4 vikur að koma nýjum bygg-
ingarkrana á svæðið tilbúnum til
vinnu. Eins og stendur er verið að
taka niður stóra krana sem munu
fara í geymslu vegna skorts á verk-
efnum,“ segir Sigurður. Því sé ekki
hægt að kenna skorti á krönum um
að ekki sé meira byggt. „Verktakar
innan raða Samtaka iðnaðarins segja
engin vandræði að fá starfsfólk,“
segir Sigurður. baldura@mbl.is
Borgarstjóri
vantelji kranana
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Byggt í miðborginni Borgarstjóri
sagði skort á byggingakrönum.
 SI segja nóg til af byggingakrönum
hafðu það notalegt
Njóttu þess að gera baðherbergið að veruleika
miðstöðvarofnar
Vagnhöfða 11 - 110 Reykjavík - www.ofnasmidja.is - sími 577 5177
FINGERS 70x120 cm
Ryðfrítt stál
JAVA 50x120 cm
Ryðfrítt stál
COMB 50x120 cm
Ryðfrítt stál