Morgunblaðið - 09.02.2018, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2018
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
V
arla þarf að kynna skipa-
smíða- og hönnunarfyr-
irtækið Rafnar fyrir les-
endum blaðsins. Mikið
hefur verið skrifað um
þetta spennandi fyrirtæki og bylt-
ingarkennda skipsskrokkinn sem
Rafnar hefur þróað. Undanfarin
þrjú ár hefur fyrirtækið notað til að
kynna hönnun sína um allan heim
og greinilegt að margir hafa áhuga.
Að sögn Páls Einarssonar yfir-
hönnuðar er núna komið að kafla-
skilum hjá Rafnar og tímabært að
hefja fjöldaframleiðslu. „Við höfum
notað síðustu ár í að skapa okkur
sem mestan sýnileika og það hefur
skilað tilætluðum árangri. Margar
fyrirspurnir og samningagerð í
gangi, undanfari pantana og auk
undirritaðra smíðasamninga sem
þegar liggja fyrir, svo að auka þarf
framleiðslugetuna.“
Rafnar hefur m.a. sótt snekkju-
sýninguna í Mónakó og fengið mikla
umfjöllun í virtum tímaritum. Á
þessu ári verður Rafnar áberandi á
sýningum bæði í Evrópu og Banda-
ríkjunum og stefnt er að því að sýna
skemmtibátaútgáfu af bátnum
Leiftur 1100 í Mónakó. Árið 2016
fékk Leiftur 1100 viðurkenningu
Royal Institution of Naval Archi-
tects fyrir tímamótahönnun og mun
Flengur 850 fá sömu fjöðrina í hatt-
inn fyrir árið 2017.
„Við höfum náð þetta langt með
frekar smáu teymi fjölhæfra sér-
fræðinga sem geta og gera allt,
kunna að bjarga ýmsu og hafa lagt
mikið af mörkum við vöruþróunina
hjá fyrirtækinu, en nú er runnið upp
nýtt skeið sem mun kalla á annars
konar sérhæfingu og áherslu á
framleiðslu frekar en þróun,“ segir
Páll.
Þægilegri sigling
Skipsskrokkur Rafnar hefur ein-
staka eiginleika. Hann heggur síður
í öldurnar sem gerir siglinguna mun
mýkri, jafnvel ef siglt er á miklum
hraða. Páll segir þetta þýða að
minni hætta sé á slysum um borð og
hægt sé að gera ferðina töluvert
þægilegri fyrir fólkið um borð. Þá
láta skip með Rafnar-skrokknum
líka betur að stjórn við erfiðar að-
stæður. Þetta felur í sér að áhöfn er
óþreyttari til að takast á við krefjast
verkefni, en þreyta er einmitt ein
meginástæða mannlegara mistaka
sem aftur leiða til flestra slysa á sjó.
Meðal þeirra fyrstu til að koma
auga á möguleika Rafnar-skrokks-
ins var Landhelgisgæslan sem unnið
hefur náið með fyrirtækinu að þróun
slöngubáts. Sá bátur hefur reynst
vera lykillinn að erlendum mörk-
uðum: „Upphaflega stóð til að smíða
skemmtibáta og snekkjur, en gekk
erfiðlega. Hins vegar hefur verið
mikill áhugi hjá snekkjueigendum
að nota slöngubáta frá Rafnar bæði
sem þjónustubáta til að ferja fólk og
vörur á milli lands og snekkju og
sem öryggisbáta sem vakta snekkj-
urnar og verja,“ útskýrir Páll og
bætir við að það geti verið mikið æv-
intýri að koma til móts við óskir
snekkjueigenda. „Þetta eru mjög
kröfuharðir viðskiptavinir og biðja
okkur iðulega um að smíða mjög lít-
inn bát með mjög miklum útbúnaði.
Stundum verðum við hreinlega að
segja þeim að ekki sé gerlegt að
verða við óskum þeirra ef báturinn á
ekki að sökkva.“
Páll segir að vonir standi til að
vinsældir slöngubátanna verði á
endanum til þess að vekja áhuga
fjársterkra kaupenda á möguleikum
Rafnar-skrokksins í stærri bátum
og gera fyrirtækinu kleift að ráðast
í smíði stærri báta og skipa en einn-
ig að gera leyfissamninga við skipa-
smíðastöðvar erlendis um að nota
skrokkhönnunina. „En það er harð-
ur slagur á þessum markaði enda
mikið upp úr því að hafa ef vel
gengur.“
Vilja gera nýja björgunarbáta
Það gæti verið langt í fyrstu Rafn-
ar-snekkjuna, en vonandi er styttra
í að fyrirtækið framleiði meðalstóra
báta fyrir björgunarsveitirnar. Á
dögunum birti Rafnar fallegar
tölvuteikningar á Facebook-síðu
sinni sem sýna hvernig nýr og betri
björgunarbátur gæti litið út. „Lög-
um samkvæmt þarf að vera floti
björgunarbáta hringinn í kringum
landið en þeir bátar sem núna eru í
notkun eru töluvert úr sér gengnir
og ljóst að ráðast verður í endurnýj-
un á næstu árum. Draumurinn okk-
ar er að fá að teikna og þróa nýja
báta sem gætu komið í staðinn fyrir
þá gömlu, og væru á allan hátt
betri, öruggari og hraðskreiðari
bátar en þeir sem eru núna í notk-
un.“
Skipsskrokkur Rafnar býður upp á ótal möguleika og
heldur sömu eftirsóknarverðu eiginleikunum hvort sem
um er að ræða litla blöðrubáta eða risasnekkjur, vél-
knúna báta eða seglbáta. Einu tilvikin þar sem hönnun
Rafnar hentar ekki nógu vel er í keppnisbátum, því að
mýkri sigling kemur á kostnað örlítið tapaðs hraða.
„Ef miðað er við mótorafl erum við að tapa um 5-6%
af topphraðanum sem þætti ekki æskilegt í kappsigl-
ingu. Þar er fólk líka tilbúið að fórna ýmsu fyrir hraðann,
og lætur þægindin mæta afgangi ef það þýðir að takist
að komast í mark á undan andstæðingunum,“ segir Páll.
Lögun skipsskrokksins ætti líka að geta nýst í sjávar-
útvegi og t.d. létt skipverjum siglinguna á litlum trillum
og hraðfiskibátum þegar haldið er út á miðin. Páll segir
þó ósennilegt að Rafnar hætti sér út á smábátamark-
aðinn, enda geta tíðar breytingar á reglum um fiskveiðar
breytt rekstrarforsendunum í einni svipan. „Í smíði
smárra fiskveiðiskipa eru laga- og reglugerðabreytingar
stærsta áskorunin. Mikil vinna fer í að hanna og und-
irbúa smíði á smábátum sem fullnægja gildandi reglum,
og geta smávægilegar breytingar kippt fótunum undan
rekstrinum með því að kveða á um að skip af tiltekinni
stærð eða lögun séu skyndilega orðin kvótaskyld eður
ei.“
Eins og fyrr var nefnt getur Rafnar selt skipa-
smíðastöðvum leyfi til að framleiða skip sem byggjast á
skrokkshönnun Rafnar. „Ef eftirspurnin er nægilega mikil
gæti það reynst góð leið til að stækka fyrirtækið á
næstu árum,“ segir Páll og bætir við að unnið sé að því
að stækka tengslanetið við erlenda aðila sem hafa áhuga
á leyfissamningum. „Samstarf við erlendar skipa-
smíðastöðvar getur líka verið æskilegt enda erfitt að
keppa í verði við skipasmíðastöðvarnar umhverfis
Eystrasalt sem hafa byggt upp mikla sérþekkingu í smíði
trefjabáta. Með leyfissamningum náum við inn á markaði
þar sem við ættum annars erfitt með að koma okkur inn
sjálfir án þess að auka markaðsstarf og afkastagetu
framleiðslu til muna. Sumum af þessum mörkuðum er
ekki mögulegt að sinna sem íslensk skipasmíðastöð í út-
flutningi, og mætti t.d. nefna stóra útboðssamninga fyrir
hernaðaryfirvöld þar sem pantaðir eru margir tugir báta
í einu.“
Nýtt skeið að renna upp hjá Rafnar
Eftir vel heppnað kynn-
ingarstarf er mikill áhugi
á bátunum frá Rafnar
og setur fyrirtækið sig
núna í stellingar fyrir
fjöldaframleiðslu.
Möguleikar Lögun skrokksins hentar jafnt smáum sem stórum bátum.Öldugangur Bátur af gerðinni Leiftur 1100 málaður í her-gráum lit.
Metnaður Páll fyrir framan fullsmíðaðan
bát á verkstæði Rafnar. Fyrirtækið langar
að hanna nýja og betri björgunarbáta sem
yrðu til taks hringinn í kringum landið.
Gæti hentað sjávarútveginum
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum