Morgunblaðið - 06.03.2018, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. MARS 2018
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
kvæmustu hópana á húsnæðis-
markaði. Þeir hafa farið verst út úr
því ástandi sem hefur einkennt
markaðinn undanfarin ár.
Skortur er einn þeirra þátta sem
hafa ýtt undir íbúðaverð að undan-
förnu. Þegar framboð eykst ekki í
takt við eftirspurn leiðir það almennt
til verðhækkana. Síðustu áramót
skorti níu þúsund íbúðir. Ef ráðist
yrði í stórfellt átak til að vinna þetta
upp á næstu þremur árum myndi
það kalla á mikla fjölgun starfa og
stóraukna fjárfestingu í byggingar-
iðnaði. Slíkt vekur spurningar, með-
al annars um afkastagetu. Hvaðan
eiga allir þessir iðnaðarmenn að
koma? Það eru vísbendingar um
vaxtarverki í byggingargreininni.
Hvar á innflutt vinnuafl að búa?“
Samtals þúsund milljarðar
Hann segir áhrif slíkrar fjárfest-
ingar ekki bundin við iðnaðinn.
„Svo er það hagstjórnin. Spreng-
ing í fjárfestingu myndi væntanlega
kalla á viðbrögð af hálfu peninga-
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Samkvæmt greiningu Íbúðalána-
sjóðs var uppsöfnuð þörf fyrir 9.000
íbúðir um síðustu áramót. Sú áætlun
nær til landsins alls. Til samanburð-
ar hafi Samtök iðnaðarins spáð því
að 4.100 nýjar íbúðir komi á markað
á höfuðborgarsvæðinu 2018 og 2019.
Ólafur Heiðar Helgason, hagfræð-
ingur hjá Íbúðalánasjóði, segir erfitt
að spá hvenær framboð íbúða verður
fyllilega í takt við þörf. Þó sé ljóst að
það verði ekki fyrr en á næsta ára-
tug. Til dæmis sé ekki sjálfgefið að
framboð ódýrra íbúða muni aukast í
takt við eftirspurn á næstu árum.
Kemur niður á hagkvæmni
Hann bendir á að hátt hlutfall
byggingarfyrirtækja á Íslandi hafi
fáa starfsmenn. Fyrir vikið myndist
ekki æskileg stærðarhagkvæmni til
að ná niður byggingarkostnaði.
„Með aukinni hagkvæmni má
byggja hagkvæmar íbúðir fyrir við-
stefnunefndar. Það myndi aftur hafa
ruðningsáhrif á aðrar greinar,“ segir
Ólafur Heiðar og nefnir aðspurður
vaxtahækkanir og launaskrið. Þá
segir hann aðspurður að hagdeild
Íbúðalánasjóðs hafi stuðst við efna-
hagsspá Seðlabankans í þeirri
áætlun að fjárfest verði fyrir samtals
eitt þúsund milljarða í mannvirkjum
á Íslandi á árunum 2018 til 2020.
Ari Skúlason, sérfræðingur hjá
Landsbankanum, hvetur til varkárni
í spám um eftirspurn eftir íbúðum.
„Spár um skort á tugþúsundum
íbúða eru að mínu mati ekkert sér-
staklega trúverðugar. Þær eru hugs-
anlega hættulegar. Það er enda verið
að hvetja menn til að byggja mikið
án fullvissu um að þörfin sé til stað-
ar,“ segir Ari. Það sé mjög erfitt að
spá fyrir um hvenær jafnvægi mynd-
ast milli framboðs og eftirspurnar.
Margir fermetrar, fáar íbúðir
Sigurður Hannesson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins,
segir skipulagsyfirvöld í sumum til-
fellum hvetja til framleiðslu stærri
íbúða. Slíkar íbúðir séu of dýrar fyrir
tekjulægstu hópana.
„Það er umhugsunarefni að upp-
byggingin fer nú að mestu leyti fram
innan þéttbýlismarka. Það er lögð
mikil áhersla á þéttingu byggðar.
Það er góðra gjalda vert. Vanda-
málið er samspil fermetrafjölda og
fjölda íbúða. Skipulagið segir til um
hámarksfjölda íbúða og fermetra.
Samspilið þarna á milli veldur því
að íbúðirnar verða að meðaltali
stærri en markaðurinn sækist eftir.
Það má byggja marga fermetra en
fáar íbúðir,“ segir Sigurður.
Erfitt að mæta áætlaðri íbúðaþörf
 Hagfræðingur segir mikla fjölgun íbúða reyna á þanþol byggingariðnaðarins  Það hafi ruðnings-
áhrif að vinna upp skort á 9.000 íbúðum í einni atrennu  Sérfræðingur varar við ofmati á eftirspurn
Fjárfesting í mannvirkjum 2000-2020
600
500
400
300
200
100
0
2000 2005 2010 2015 2020
Heimild: Hagstofan, Seðlabankinn,
og hagdeild Íbúðalánasjóðs
milljarðar kr. Fjárfesting 2000-2017
Spá Seðlabankans 2017-2020
Ef mæta á undirliggjandi þörf
fyrir íbúðir árið 2020
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Undirbúningur er hafinn að innleið-
ingu mótvægisaðgerða vegna inn-
flutnings á hráu ófrosnu kjöti og
fleiri búvörum í kjölfar dóms
EFTA-dómstólsins sem taldi að inn-
flutningstakmarkanir Íslendinga
stæðust ekki. Kristján Þór Júlíusson
landbúnaðarráðherra segir að það
taki tíma að koma þeim í fram-
kvæmd. Því sé ekki hægt að ráðast
nú þegar í breytingar á lögum um
dýrasjúkdóma og varnir gegn þeim.
Kristján sagði í sínu fyrsta ávarpi
sem landbúnaðarráðherra við setn-
ingu Búnaðarþings að vinna væri
hafin við að sækja um til Eftirlits-
stofnunar Evrópu svokallaðar við-
bótartryggingar vegna salmonellu í
alifuglum og eggjum. Lönd á Norð-
urlöndum hafa fengið heimildir til að
krefjast slíkra vottorða. Kristján
sagði að lögð yrði rík áhersla á ör-
yggi matvæla og vernd búfjárstofna.
Komið hefði verið á samstarfi við
þýsku áhættumatsstofnunina BfR
um ráðgjöf um sýnatöku á markaði
og aðgerðir til að koma í veg fyrir
útbreiðslu kampýlóbakter og salm-
onellu. „Allt þetta og fleira verður
gert til að koma til móts við þau
áhrif sem þessar breytingar fela í
sér. Þá hef ég á fundum mínum með
forystu Bændasamtakanna hvatt
þau til að koma að þessari vinnu og
til að leggja fram raunhæfar hug-
myndir að mótvægisaðgerðum.
Þannig væri hægt að takast á við
þessar breytingar í sameiningu,“
sagði ráðherrann en minntist ekki á
óskir Bændasamtaka Íslands um að
taka upp beinar viðræður við Evr-
ópusambandið vegna breyttrar
stöðu.
Felur í sér tækifæri
Tollasamningur við Evrópusam-
bandið tekur gildi 1. maí og kemur
að fullu til framkvæmda árið 2021.
Ráðherrann sagðist hafa skilning á
því að hluti bænda upplifði óvissu og
óöryggi um sína framleiðslu vegna
hans en lagði um leið áherslu á að
samningarnir fælu í sér tækifæri,
bæði fyrir neytendur og landbúnað.
Nefndi hann nokkur tækifæri til
útflutnings búvara. „En á sama tíma
og við ætlum að grípa þessi tækifæri
og flytja matvæli í auknum mæli til
annarra landa þá verðum við að
leyfa öðrum að flytja inn – annað
gengur ekki upp. En allt verður
þetta að vera á jafnræðisgrunni og
án þess að við fórnum því markmiði
að tryggja Íslendingum heilnæm
matvæli á hagstæðu verði. Við get-
um ekki og megum ekki vanmeta
mikilvægi þess fyrir heilbrigði þjóð-
ar að matvæli uppfylli strangar
kröfur um heilnæmi og hollustu.“
Innkaupastefna á matvælum
Landbúnaðarráðherra greindi frá
því að hann hefði sett af stað vinnu
við að móta heildstæða matvæla-
stefnu fyrir Ísland sem yrði grund-
völlur sóknar til aukinnar verð-
mætasköpunar. Þá sagði hann frá
því að ríkisstjórnin hefði samþykkt
að setja á fót starfshóp til að móta
tillögur um innkaupastefnu opin-
berra stofnana á matvælum. Mark-
miðið væri að lágmarka kolefnisspor
matvæla og styrkja með þeim hætti
innlenda framleiðslu.
Morgunblaðið/Eggert
Búnaðarþing Fjöldi gesta og búnaðarþingsfulltrúa var við setninguna.
Lögum um dýrasjúk-
dóma ekki breytt strax
 Undirbúa mótvægisaðgerðir vegna innflutnings á kjöti
Hofdalabúið í Syðri-Hofdölum í
Skagafirði og ábúendur í Nesi í
Höfðahverfi í Eyjafirði fengu af-
hent landbúnaðarverðlaun fyrir
árið 2017. Verðlaunin eru þakk-
lætis- og virðingarvottur frá
landbúnaðarráðherra til bænda
og íslensks landbúnaðar. Þau
hafa verið veitt í tuttugu ár, allt-
af við setningu Búnaðarþings.
Búnaðarþing stendur í tvo
daga að þessu sinni og lýkur í
kvöld. Er þingið það stysta í
sögunni. Síðasta Búnaðarþing
stóð í þrjá daga en hér áður fyrr
var oft fundað í hálfan mánuð.
Sú nýjung er viðhöfð nú að
þingið er pappírslaust. Öll skjöl
eru rafræn og geta fulltrúar
nálgast þau með tölvum sínum.
Í dag skila nefndir af sér og
þingið afgreiðir mál.
Tvö bú voru
heiðruð í ár
LANDBÚNAÐARVERÐLAUN
Ekkert óeðlilegt átti sér stað við
framkvæmd símakosningar Söngva-
keppninnar 2018 sem fram fór á
laugardag. Þetta segir í tilkynningu
frá RÚV, en að keppni lokinni bár-
ust ábendingar um að mögulega
hefðu einhver atkvæði ekki skilað
sér vegna álags á símkerfi.
Í yfirlýsingu frá Vodafone, sem
annaðist símakosninguna, segir enn-
fremur að óhugsandi sé að kosninga-
kerfið hafi hegðað sér ólíkt milli
kosninga símanúmera keppenda.
Í fyrsta sæti varð lagið „Our
Choice“ í flutningi Ara Ólafssonar,
með 44.919 greiddum atkvæðum, en
í öðru sæti varð lagið „Í stormi“ í
flutningi Dags Sigurðssonar, með
39.474 atkvæði.
Kerfið virkaði án truflana
Vodafone rannsakaði hvernig
kjörið fór fram og gekk úr skugga
um að ekkert óeðlilegt hefði átt sér
stað. „Bæði SMS-leiðin og inn-
hringileiðin virkuðu án truflana.
Símstöðin sem notuð var í kosn-
inguna er sérstaklega hönnuð með
símakosningar í huga og hefur verið
notuð í sama tilgangi um árabil og
án hnökra,“ sagði í yfirlýsingu fé-
lagsins, en þar sagði einnig að radíó-
kerfi gætu verið fljót að fyllast við
aðstæður þar sem þúsundir manna
tækju upp símann. Álagsvandamál
gætu einnig orðið milli fjarskiptafyr-
irtækja og jafnvel símstöðva innan
hvers fjarskiptafyrirtækis.
Ekkert óeðlilegt
við símakosninguna
 Our Choice vann Söngvakeppnina
Morgunblaðið/Eggert
Sigur Ari Ólafsson flutti sigurlagið
og keppir í Portúgal í maí.