Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.04.2018, Blaðsíða 19

8.4. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19
ár á Kolbeinsá flutti ég til Reykjavíkur.“
– Hvað kom til?
„Það kom ekki til af góðu. Ég fékk heila-
himnubólgu og átti að drepast en gerði ekki.
Ég var lengi að ná mér eftir þau veikindi og
treysti mér ekki til að halda búskap áfram.
Við komuna til Reykjavíkur 1956 byrjaði ég að
vinna hjá Sambandi íslenskra samvinnufélaga,
sem sölumaður í Gefjun. Seldi karlmannsföt.
Síðar ferðaðist ég vítt og breitt um landið og
seldi. Það gekk ágætlega. Ég seldi líka allar
iðnaðarvörurnar frá Akureyri sem nutu mik-
illa vinsælda. Úrvalsvörur margt af því en
núna er það allt útdautt.“
Mikil viðbrigði
– Hvernig var að flytja til Reykjavíkur? Hafð-
irðu yfir höfuð komið þangað áður?
„Já, örsjaldan. Það voru ansi mikil viðbrigði
að koma til Reykjavíkur en ég átti ekki annars
kost; varð að finna ráð til að halda heimilinu.
Börnin voru orðin sex á þessum tíma. Við eig-
inkona mín heitin, Kristín Hannesdóttir, eign-
uðumst ekki fleiri börn eftir það. Fjögur
þeirra eru enn á lífi. Mér fannst Reykjavík í
sjálfu sér ágæt; það var alltaf nóg að gera og
ég man ekki eftir atvinnuleysi.“
– Finnst þér borgin hafa breyst mikið gegn-
um tíðina?
„Já, ansi mikið. Það þarf ekki annað en að
líta í kringum sig á allar byggingarnar. Gömlu
húsin eru smám saman að hverfa og stórar
byggingar að rísa. Mér finnst þetta dapurleg
þróun og sakna gömlu húsanna. Til allrar
hamingju höfum við ennþá
Grjótaþorpið. Við megum ekki
láta allt þetta gamla fara;
menn eru ansi frekir oft og tíð-
um að rífa niður. Núna síðast
þetta fína hús við Lækjargöt-
una.“
– Mér skilst að þú hafir allt-
af verið mikill bíladellukarl.
„Það er alveg rétt. Ég hef
eignast marga bíla um dagana;
yfir hundrað skilst mér, lög-
reglan lét mig vita af því. Samt var ég aldrei
sektaður. Ég held að það sé þokkalega af sér
vikið en ég hætti ekki að keyra fyrr en ég var
orðinn hundrað ára. Ég var alltaf að kaupa
bíla og gera þá upp, mér til ánægju og ynd-
isauka. Ég seldi síðasta bílinn að verða hundr-
að ára. Hann fór til kaupfélagsstjóra norður á
Ströndum.
Þess má líka geta að ég keyrði um tíma
leigubíl, fyrst sem helgarmaður en fékk síðar
atvinnuleyfi. Það var ágætt starf. Rétt fyrir
1970 byrjaði ég að keyra ráðherrana og gerði
það býsna lengi, til dæmis Steingrím Her-
mannsson og Þorstein Pálsson. Þorsteinn var
sá seinasti.“
Náði sér eftir beinbrot
– Ég sá rafskutluna þína hérna niðri. Þú notar
hana ennþá.
„Já, ég fer út þegar veður leyfir. Að vísu
hamlar sjónin mér talsvert núorðið. Líka
heyrnin. En þetta sleppur ef Kristín labbar á
undan mér í hægðum sínum og vísar mér
þannig veginn.“
– Er heilsan annars ágæt?
„Já, sæmileg. Ég brotnaði
reyndar tvisvar í fyrra og
þurfti að liggja í dálítinn tíma
á sjúkrahúsi en ég hef náð
mér merkilega vel.“
Kristín, sem heyrir til okk-
ar, bætir reyndar við að bat-
inn sé nánast undraverður
enda alls ekki sjálfgefið að
beinbrot grói vel og örugglega
þegar fólk er komið á þennan
aldur.
– Og þú hefur það ágætt?
„Já, mér líður prýðilega. Maður á ekkert
betra skilið.“
„Segðu honum líka að þú sért góður í
botsía,“ gellur nú í Kristínu.
„Já, botsía. Ég er nokkuð góður í því. Svo er
bingó hérna í húsinu, bridds og fleira. Fyrir
þá sem vilja.“
– Saknaðirðu aldrei sveitalífsins?
„Jú, það gerði ég. Bætti mér það raunar
upp seinna en þegar ég hætti að keyra ráð-
herrana þá flutti ég inn í Fljótshlíð og setti
upp bú með syni mínum. Fyrst á einni jörð og
svo annarri. Ég var þar við búskap í tíu ár. Ég
sá alltaf eftir búskapnum. Það var yndi mitt
og eftirlæti að ég átti alltaf hesta í Reykjavík.
Án þeirra gat ég helst ekki verið. Ég fór síðast
á hestbak í hittifyrra.“
Fann lík af hermanni
– Hvernig kom stríðið við þig og fjölskyldu
þína?
„Við vissum ekki mikið af stríðinu, miðað
við marga aðra. Það voru að vísu nokkuð
margir hermenn á Borðeyri og í Guðlaugsvík.
Þeir sem voru í Guðlaugsvík voru sendir í lab-
bitúra og komu stundum við í kaffi hjá mér á
Kolbeinsá. Þetta voru kurteisir og indælir
menn sem skildu byssurnar alltaf eftir í for-
stofunni. Röðuðu þeim þar vandlega upp. Mér
er minnisstætt slys rétt fyrir utan Borðeyri.
Hermennirnir ætluðu þá á gúmmíbát að
Reykjaskóla en hann sökk. Mig minnir að
átján hafi farist en fimm hafi verið bjargað.
Sjálfur fann ég síðar sjórekið lík af hermanni í
fjörunni við Kolbeinsá. Hann var hálfur á kafi
í þangi og hafði eflaust verið lengi í sjónum.“
– Ertu pólitískur?
„Já, en ég er löngu hættur að skipta mér af
pólitíkinni. Ég var settur inn í hana ellefu ára
fyrir norðan. Það er saga að segja frá því.
Kosningar stóðu fyrir dyrum og pabbi sálugi
tók mig með sér á fund í Hrútafirði. Þegar
fundarritari var að skrifa fundargerðina kom í
ljós að 13 fullorðnir menn voru á fundinum.
Það þótti afleitt enda 13 algjör óhappatala. Þá
gall í fundarritaranum: Heyrðu, við höfum
Lárus bara með. Og þar með vorum við orðnir
fjórtán og ég skráður í flokkinn.“
– Hvaða flokkur var það?
„Framsóknarflokkurinn og ég hef verið í
honum síðan. Þeir eru samt löngu hættir að
tala við mig sem flokksmann. Ég er orðinn úr-
eltur.“
Stefnir illa með kirkjuna
– Hvernig líst þér á ríkisstjórn Katrínar Jak-
obsdóttur?
„Ég vil sem minnst um stjórnina segja. Ég
óska henni góðs en held hún komi til með að
glíma við mörg erfið mál. Þá á stjórn margra
flokka alltaf á hættu að missa fylgið.“
– Ertu trúaður?
„Ég hef alltaf verið trúrækinn. Á mína trú.
Mér finnst stefna illa með kirkjuna okkar og
kristnina í landinu og það er grafalvarlegt mál
að það skuli hafa fækkað svona í þjóðkirkj-
unni. Annars kemur það svo sem ekkert á
óvart, við höfum fengið hvern biskupinn eftir
annan sem flækist inn í hneykslismál. Hvort
sem það er verðskuldað eða óverðskuldað.“
– Hefurðu ferðast mikið til útlanda?
„Nei, frekar lítið. Helst til Spánar og Dan-
merkur. Ætli ég hafi ekki verið kominn ná-
lægt fertugu þegar ég fór fyrst til útlanda.
Það tíðkaðist bara ekki. Ég hef stundum hugs-
að að gaman gæti verið að eiga íbúð í útlönd-
um og vera þar hluta ársins, meðan kaldast er
hér heima. En það verður varla úr þessu.“
– Hvernig líst þér á Ísland í dag?
„Það er ansi ólíkt og það var þegar ég var
að vaxa úr grasi. Unga fólkið í dag skilur þetta
auðvitað ekki og trúir ekki að lífið hafi verið
eins og það var. Það er eins og maður búi ekki
lengur í sama heimi og maður ólst upp í. Mér
finnst Reykjavík sérstaklega hafa breyst mik-
ið. Það er eins og fólk sé á hættusvæði hérna,
eins og í erlendri stórborg. Það er agaleg þró-
un.“
Alla tíð verið eljusamur
– Fylgistu eitthvað með unga fólkinu í dag?
Íþróttum, tónlist eða slíku?
„Ég fylgist með íþróttum, þó að ég sé ekki
sjúkur í þær. Hef samt ekki hálf not af þessu
eftir að ég missti sjónina. Ég veit að fótbolta-
landsliðunum okkar gengur vel, ekki síður
stelpunum en strákunum. Þær eru mjög dug-
legar.“
– Jæja, við förum að segja þetta gott. Ég
má þó til með að koma með eina klassíska
spurningu í lokin: Hverju þakkarðu langlífið?
„Þrotlausri vinnu. Ég hef alla tíð verið elju-
samur og borðað hollt og gott fæði. Mikið af
kjöti, fiski og grænmeti. Ég hef líka verið
reglumaður. Ég smakkaði að vísu áfengi þeg-
ar ég var ungur en ekki til að tala um. Og ég
gat aldrei lært að reykja, sama hvað ég
reyndi. Það var tómt vesen á þeim tíma enda
þótti enginn maður með mönnum nema hann
reykti. En ég sé ekki eftir því í dag að hafa
ekki byrjað.“
’Lífið í sveitinnivar ágætt í sjálfusér, enda miklu fjöl-breyttara í þá daga.
Við hjálpuðumst að
og tókum hvert við
af öðru eftir því sem
aldur og geta leyfðu.
Lárus er með ólæknandi bíladellu. Hér
er hann við einn af meira en hundrað
bílum sem hann hefur átt um ævina.
Þegar Lárus flutti úr
sveitinni á mölina var
gott að hafa hestana.
Hann fór seinast á
hestbak 101 árs.