Morgunblaðið - 05.05.2018, Side 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2018
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Ljósmæður eru svolitlir töff-arar upp til hópa, nefnisterindi dr. Sigfríðar InguKarlsdóttur, ljósmóður og
dósents á heilbrigðisvísindasviði við
Háskólann á Akureyri, á árlegri ráð-
stefnu Ljósmæðrafélags Íslands,
sem haldin er á Hótel KEA á al-
þjóðadegi ljósmæðra í dag, 5. maí.
Um þessar mundir fagnar Norður-
landsdeild félagsins líka hálfrar ald-
ar afmæli sínu og því þótti vel við
hæfi að deildin hefði veg og vanda af
ráðstefnunni og að hún yrði að þessu
sinni haldin þar nyrðra.
Að gefnu tilefni tekur Sigfríður
Inga fram að yfirstandandi kjara-
barátta ljósmæðra verði ekki á dag-
skrá. „Við ætlum að sleppa því al-
gjörlega að tala um kaup og kjör, en
einblína þess í stað á fagið og störf
okkar sem ljósmæður. Yfirleitt hafa
um eitt hundrað manns mætt á þess-
ar ráðstefnur, enda eru ljósmæður
mjög duglegar að sækja sér endur-
menntun af ýmsu tagi,“ segir hún og
heldur áfram:
„Í fyrirlestri mínum kynni ég
nýlega eigindlega rannsókn sem
snýst um áhrif alvarlegra atvika í
fæðingu á líðan og störf ljósmæðra.
Viðmælendur mínir voru 15 ljós-
mæður víðsvegar um land með allt
frá eins árs til 39 ára starfsreynslu.“
Ellefu ára nám í
ljósmóðurfræðum
Sjálf hefur Sigfríður Inga starf-
að sem ljósmóðir frá árinu 1990, en
þó aðallega við kennslu síðustu miss-
erin. „Mér finnst ekkert jafnast á við
að taka á móti litlu barni,“ segir hún
og hlakkar til að leysa af á fæðing-
ardeildinni í Sjúkrahúsinu á Ak-
ureyri í sumar, þar sem hún hefur
unnið lungann úr starfsævinni auk
þess að sinna meðgönguvernd og
halda fræðslunámskeið í samstarfi
við jógakennara fyrir verðandi for-
eldra í mörg ár svo fátt eitt sé talið.
Hún lauk doktorsnámi fyrir einu og
hálfu ári og átti þegar þar var komið
sögu að baki ellefu ára nám í ljós-
móðurfræðum.
„Hluti af doktorsverkefninu var
rannsókn á upplifun kvenna af sárs-
auka í fæðingu. Eftir námið langaði
mig hins vegar til að beina sjónum
að ljósmæðrum, líðan þeirra og upp-
lifun, þegar börn og mæður þeirra
eru í lífshættu í fæðingu. Oftast er
bara gert ráð fyrir að þær fari heim
til sín og mæti á vakt næsta dag eins
og ekkert hafi í skorist.
Rannsóknin leiddi í ljós að slík
atvik hafa mjög mikil áhrif og reyna
andlega mikið á ljósmæður. Þær
þurfa að nota ýmis ráð til að vinna úr
svona erfiðri lífsreynslu. Sam-
takamáttur ljósmæðra og aðstoð
fagfólks reyndist viðmælendum
mínum einna best til vinna úr slíkri
reynslu – lífsreynslu sem situr í sál-
inni.“
Þegar um líf og
dauða er að tefla
Sigfríður Inga segir ljósmæð-
urnar fimmtán allar hafa upplifað
mikið álag í starfi. „Þær lýstu fyrir
mér hvað fór í gegnum huga þeirra
og hvernig þeim leið eftir vakt þar
sem um líf og dauða barns og/eða
móður var að tefla og hvernig starfið
hafði áhrif á einkalífið. Þær áttu erf-
itt með að festa svefn, urðu eirð-
arlausar og höfðu mikla þörf fyrir að
fylgjast með hvernig börnunum og
fjölskyldum þeirra reiddi af.“
Þótt eftirfylgni sé ekki beinlínis
í verkahring ljósmæðra og skili sér
ekki í launaumslagið, segir Sigfríður
Inga að fyrir henni sé ákveðin hefð í
stéttinni. Oft myndist persónuleg
tengsl þegar ljósmæður sinni konum
á meðgöngu og taki einnig á móti
börnum þeirra. „Ljósmæðurnar
sögðu ennfremur að það hjálpaði
þeim sjálfum að fylgja fjölskyldum
eftir, sérstaklega ef eitthvað sem
ógnaði lífi móður og barns hefði
komið upp á í fæðingu. Niðurstaða
rannsóknarinnar rennir stoðum
undir nauðsyn þess að efla stuðn-
ingsnet fyrir ljósmæður sem þegar
er þó kominn vísir að. Við þurfum
bara að gera betur í þeim efnum.“
Forréttindi, gleði og sorgir
Yfirskrift erindis Sigfríðar Ingu
er vitaskuld ekki úr lausu lofti grip-
in. Af framansögðu blasir enda við
að til þess að standa undir kröfum
og láta ekki bugast af andlegu álagi
þurfa ljósmæður að vera töffarar
inni við beinið. „Mér finnst forrétt-
indi að fá að taka þátt í lífi fólks á
þeim tímamótum þegar barn kemur
í heiminn. Því miður er það þó svo að
þótt alla jafna fylgi starfinu mikil
gleði og hamingja, ræður sorgin
stundum ríkjum,“ segir Sigfríður
Inga.
Aðspurð segist hún hafa tekið á
móti rúmlega 500 börnum og vera
svo heppin að þekkja sum ljósu-
börnin sín enn í dag. „Ég hitti þau
úti í búð, í ræktinni eða bara ein-
hvers staðar á förnum vegi. Mér
finnst ég alltaf eiga pínulítið í þess-
um börnum … svona kannski eins
og aðra litlu tána.“
Lífsreynsla sem situr í sálinni
Dr. Sigfríður Inga Karlsdóttir ljósmóðir á rúmlega 500
ljósubörn, sem hún þekkir mörg hver ennþá og rekst
stundum á úti í búð eða í ræktinni. Hún er ein 13 ljós-
mæðra með fyrirlestur á ráðstefnu Ljósmæðrafélags Ís-
lands á Hótel KEA á alþjóðlega ljósmæðradeginum 5.
maí. Meðganga, fæðing, nýbakaðar mæður sem og ljós-
mæður eru meginþemu fyrirlestranna og mun Sig-
fríður Inga kynna rannsókn sína á áhrifum alvarlegra
atvika í fæðingu á líðan og störf ljósmæðra.
Ef að líkum lætur verður mikil
stemning í salnum í Edinborgar-
húsinu á Ísafirði í kvöld, laugardag-
inn 5. maí, en þá verður í annað
sinn blásið til tónleika til heiðurs
Janis Joplin og Joe Cocker. Hún var
bandarísk, hann breskur og bæði
skoruðu hátt á vinsældalistunum
beggja vegna hafs á sjöunda ára-
tugnum. Joplin, sem lést aðeins 27
ára að aldri árið 1970, er talin vera í
hópi bestu rokksöngkvenna sög-
urnnar, en hún söng einnig blús,
djass og kántrí. Þá var Cocker, sem
lést fyrir fjórum árum, ekki síður
fjölhæfur rokk- og blússöngvari, en
mestu viðurkenninguna fékk hann
fyrir ballöður, t.d. You Are So
Beautiful.
Þau sem flytja lögin sem Janis
Joplin og Joe Cocker hafa sungið
gegnum tíðina eru: Þórunn Snorra-
dóttir, Hjörtur Traustason,
Jón Hallfreð Engilbertsson, Tumi
Þór Jóhannsson, Stefán Steinar
Jónsson og Guðmundur Hjaltason.
Tónleikarnir hefjast kl. 21, en hús-
ið verður opnað kl. 20.30. Miðasala
er við innganginn og á www.tix.is.
Tónleikar í Edinborgarhúsinu á Ísafirði í kvöld
Flytjendur Sexmenningarnir sem
heiðra Janis og Joe í kvöld.
Til heiðurs Janis og Joe
Heiðursgestur ráðstefnunnar,
sem stendur frá kl. 10 - 16.20 í
dag, laugardaginn 5. maí, er dr.
Elizabeth Newnham, dósent við
Trinity-háskólann í Dublin. Auk
hennar halda þrettán íslenskar
ljósmæður erindi. Þær koma
víða við en öll hverfast erindin
með einum eða öðrum hætti
um meðgöngu og barnsfæð-
ingar.
Dagskrá ráðstefnunnar er á
heimasíðunni www.ljosmaedra-
felag.is.
Dósent
frá Dublin
ALÞJÓÐLEGI LJÓS-
MÆÐRADAGURINN
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Forréttindi Dr. Sigfríði Ingu Karlsdóttur, ljósmóður og dósent við Háskól-
ann á Akureyri, finnst ekkert jafnast á við að taka á móti litlu barni.
Framtak-Blossi er umboðsaðili
fyrirVOLVO PENTA á Íslandi
Dvergshöfða 27 , 110 Reykjavík | www.blossi.is | blossi@blossi.is
Framtak-Blossi
kappkostar að bjóða
góða þjónustu og
sanngjarnt verð á
varahlutum.
Hafið samband við
Hafþór í síma 895-3144
eða hafthor@blossi.is
Rokksveitin Norð-
ur fagnar útgáfu
plötu sinnar Þögn
með tónleikum í
Iðnó kl. 22 í kvöld,
laugardaginn 5.
maí.
Sveitin er skip-
uð rokkurunum Steinari Loga Nes-
heim söngvara, sem kemur úr grugg-
inu, Ara Steinarssyni trommara,
Heiðari Inga Svanssyni, lykilmanni
gruggskotna síðpönkbandsins Trú-
boðarnir, og Einari Mána Friðrikssyni
sem spilar á gítar.
Platan, sem er aðgengileg á Spoti-
fy og öðrum helstu stafrænu veitum
veraldarvefsins, var tekin upp, hljóð-
blönduð og hljómjöfnuð af Einari Vil-
berg í Stúdíó Hljóðverk. Arnar Geir
Ómarsson, trommari Ham, hannaði
plötuumslagið.
Norður með útgáfutónleika
Þögn í Iðnó
í kvöld