Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.07.2018, Blaðsíða 15

22.7. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
„Mér fannst svolítið óljóst um tíma hvernig
ætti að skilgreina sambandið okkar,“ heldur
Will áfram. „Þegar við vorum lítil, ég tólf ára og
Ellý ellefu, og fram á unglingsárin, þá var vin-
áttan að mótast. Og ég held að á unglingsárun-
um, fyrir utan tímann sem ég svaraði ekki bréf-
unum, hafi ég ekki alveg vitað hvernig ætti að
skilgreina sambandið okkar. Lengi vel kvaddi
Ellý með orðunum love, Ellý. Síðan breyttist
kveðjan yfir í bless. Og ég velti fyrir mér hvers
vegna hún hefði skipt yfir í bless. Ég reyndi að
finna einhverja vísbendingu í bréfunum. En svo
fattaði ég loks hvað var í gangi.“ Will hvíslar:
„Hún var komin með kærasta.“ Þau skelli-
hlæja.
„Þú sagðir mér svo að þú hefðir kynnst Úlla.
Og sendir mér myndir af ykkur. En þarna var
þetta orðið skýrt og ekkert óljóst lengur varð-
andi það hvernig sambandi okkar var háttað.
Ég hef eiginlega tekið þátt í þessu öllu saman,“
segir Will, „þegar þau Ellý og Úlli kynntust,
þegar þau byrjuðu að búa og trúlofuðu sig og
svo framvegis.“
Að þessu sögðu rifja þau upp minningar frá
því þegar synir Ellýjar, Unnar og Jóhann,
voru litlir og Will var í heimsókn. „Jóhann
reyndi að kenna mér að tala,“ segir Will.
„Ekki endilega íslensku. Bara að tala. Því
honum fannst greinilegt að ég kynni það ekki.
Hann sagði bara að ég væri að bulla þegar
hann heyrði mig tala ensku.“ „Hann vildi líka
skilja hvað við vorum að tala um, og var pirr-
aður yfir því að skilja ekki hvað Will var að
segja,“ segir Ellý. „Eitt skiptið var Jóhann í
baði og ég skildi nóg í íslensku til að heyra að
hann væri að tala um mig við mömmu sína svo
ég sagði: Ellý! Hann er að tala um mig.“
„Hann var að kvarta yfir þér,“ segir Ellý og
skellihlær. „Kvarta yfir þessum ókunnuga
manni í húsinu sem talaði ekki neitt, bullaði
bara.“
Áhugi Microsoft á íslenskri tungu
Will hefur með árunum lært að skilja meira og
meira í íslensku.
„Ég er tungumálamaður og elska tungumál.
Íslenskan er mjög erfitt tungumál,“ segir Will.
„Hann er fljótur að læra orð og setningar,“ seg-
ir Ellý. „Ég vona að ég verði búinn að ná tökum
á að tala íslenskuna þokkalega, áður en ég dey,“
segir Will og hlær.
Will hafði rekið sitt eigið hugbúnaðarfyrir-
tæki fram á miðjan tíunda áratuginn, þegar
hann ákvað að hefja nám að nýju. Hann lærði
málvísindi og hefur lokið nokkrum háskóla-
gráðum á því sviði. Síðustu árin hefur hann
unnið hjá þýðingarteymi Microsoft í Bandaríkj-
unum en fram að því var hann prófessor við
Washington-háskóla. Þar áður kenndi hann við
háskóla í Kaliforníu.
Vinur Wills benti honum á starf hjá Micro-
soft sem hann sagðist hreinlega halda að hefði
verið gert sérstaklega fyrir Will. Þótt svo hefði
nú ekki verið raunin leist Will vel á starfslýs-
inguna en ákvað að halda sig áfram í kennslu-
umhverfinu í nokkur ár í viðbót. En svo kom að
því að honum fannst tímabært að skipta um
vettvang og líkar vel í starfi sínu hjá Microsoft.
Hann hefur allan tímann unnið í þýðingarteym-
inu, þar sem meðal annars er unnið að því að
gera tungumálaþýðingar sjálfvirkar.
„Og allan tímann sem ég hef unnið þarna hef-
ur mig langað að fá íslenskuna í hóp þeirra
rúmlega sextíu tungumála sem nú er að finna í
kerfinu,“ segir Will. „Og einhver hefur verið að
bögga þig með að klára dæmið,“ segir Ellý. „Á
því leikur enginn vafi,“ segir Will og þau skelli-
hlæja.
„Í hvert skipti sem ég kem hingað, eftir að ég
byrjaði hjá Microsoft, fæ ég að heyra spurn-
inguna um það hvar íslenskan sé. Ellý varð
meira að segja bara reið stundum og spurði
hvað ég væri eiginlega að gera þarna í
vinnunni.“ „Stundum sendi ég honum setningar
á íslensku og sagði að ef hann skildi þetta ekki,
þá ætti hann bara að þýða þetta á Google
Translate!“ Þau skellihlæja.
„Þetta er auðvitað ekki alveg undir mér kom-
ið,“ segir Will svo öllu alvarlegri, „því ég stjórna
ekki teyminu. Vandamálið við íslenskuna er að
Ísland er lítil þjóð og það þarf að sýna fram að á
að það að taka íslenskuna inn hafi jákvæð áhrif
á afkomuna. Og þar að auki tengist ég verkefn-
inu persónulega, sem hefur sína ókosti fyrir
mig. En að lokum fékkst þetta í gegn og ís-
lenskan er komin inn. Það gerðist reyndar allt
of seint en hún er þó komin í hópinn.“
Will segir að Heimir Fannar Gunnlaugsson,
framkvæmdastjóri Microsoft á Íslandi, hafi
sent fyrirspurn í tölvupósti um þýðingarverk-
efnið og hvort íslenskan væri þar inni. „En þá
vorum við akkúrat að setja allt í gang með
hana. Og Heimir sagði að forseti Íslands væri
að koma á fund þar sem ætti að ræða ýmiss
konar tæknimál sem verið væri að vinna í og
þetta verkefni okkar væri tilvalið umræðu-
efni.“ Það varð því úr að Will fór á fund Guðna
Th. Jóhannessonar og flutti kynningu um
þýðingarverkefnið. „Það átti nú að ræða fleiri
mál en við töluðum um þýðingar allan tímann.
Og ég held að Guðna hafi litist afar vel á
þetta.“
Will segir að tækni Microsoft sé aðeins frá-
brugðin þeirri sem Google Translate býr yfir.
„Þú hefur smáforritið og getur gert margt með
því. En eitt af því sem við höfum einblínt á er að
nýta tæknina í menntun og fyrir heyrnarlausa.
Það er hægt að tala við kerfið, það þýðir yfir á
íslensku en það er hægt að láta þýðinguna fara í
fleiri tæki á staðnum.“
Will segir að þannig geti maður til dæmis
notað símann sinn til að tala á íslensku og sent
þýðinguna í önnur tæki í sama herbergi. Á
kynningunni hafi þessi tækni einmitt verið
kynnt. „Við lánuðum tæki en fólk hefði svo sem
getað notað sín eigin með því að hlaða niður
smáforritinu. Þarna var íslenski forsetinn með
símann sinn og á meðan ég talaði ensku við for-
ritið hjá mér sá forsetinn íslensku þýðinguna
birtast á skjánum hjá sér. Þetta var auðvitað
ekki fullkomin íslenska; við þurfum að vinna í
því. En þetta vakti svo sannarlega mikla at-
hygli.“
Ekki mikil fjölbreytni áður fyrr
Will finnst mannlífið á Íslandi orðið mun fjöl-
breyttara en það var þegar hann kom hingað
fyrst árið 1986. Þá finnst honum matarmenn-
ingin hafa breyst umtalsvert og til hins betra.
„Fjölbreytnin var til dæmis ekki mikil ef
maður fór út að borða,“ segir hann og Ellý skýt-
ur inn að það hafi bara verið boðið upp á fisk.
„Ísland var auðvitað þekkt fyrir fiskinn og á
þessum tíma vildu ferðamenn íslenskan fisk,“
segir Will. „Þú verður enn hissa á því að fá al-
mennilegt Tikka Masala hérna núna,“ segir
Ellý og hlær. „Já, ég fékk til dæmis frábært
Tikka Masala á Egilsstöðum um daginn,“ segir
Will, „og ég ætlaði varla að trúa því. En það var
ekki nógu kryddað fyrir mig.“ „Nei, þú vilt hafa
þetta vel kryddað,“ segir Ellý.
Þau hlæja að minningunni um matarboð sem
haldið var heima hjá Ellý og meðal réttanna var
einn sem aðeins einn maður í boðinu gat borð-
að. „Það var borinn fram víetnamskur fisk-
réttur sem átti að vera nógu kryddaður fyrir
Will og þetta var svo sterkt að hann var sá eini
sem gat borðað þetta.“
Það er kominn tími til að slá botn í viðtalið og
leyfa ljósmyndaranum að taka við. En skyldu
Ellý og Will eiga öll bréfin ennþá? Ellý sprettur
á fætur og sækir kassa. Upp úr honum tekur
hún hvert bréfið á fætur öðru og minningarnar
streyma fram. Blaðamaður kveður þau Ellý og
Will með bros á vör. Bless!
Morgunblaðið/Arnþór Birkisson
Will við Glym
í Hvalfirði.
Will og Ellý á Snæfellsnesi. Will segist halda mikið upp á staðinn og
líklega fari hann þangað í hvert sinn sem hann komi til Íslands.
Will er mikill göngumaður. Hér er hann á
Eldfelli í Heimaey árið 1986 og athugar hvort
skósólarnir séu heitir.
Fyrsta bréfið sem Will sendi Ellý, frá árinu 1976, þar
sem hann segir áhugamál sín m.a. vera fjallgöngur og
lýsir veðrinu í heimabæ sínum í Bandaríkjunum.Ljósmyndir/Úr einkasafni
’ Ísland er einstakt; það er svoundrafagurt hér. Ég myndinú ekki skilgreina mig sem ís-lenskan en ég skil sambandið
milli fólksins og náttúrunnar.
Jafnvel í myrkrinu má sjá fegurð.
Will og Ellý skoða hér bréf
frá því þau skrifuðust á sem
börn. Myndin er tekin þeg-
ar Will heimsótti Ísland í
fyrsta sinn árið 1986.