Morgunblaðið - 10.08.2018, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 2018
FALLEG OG VÖNDUÐ
LEIKFÖNG
Kíktu á netverslun okkar
bambus.is
Borgartún 3, sími 847 1660, www.bambus.is, bambus@bambus.is
bambus.is bambus.is • Opið mánudaga og fimmtudaga frá kl. 10-14
úr náttúrulegum efnivið,
tré og silki
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Vísbendingar eru um samdrátt í júlí
hjá ferðaþjónustufyrirtækjum á
landsbyggðinni að sögn Skarphéðins
Berg Steinarssonar ferðamálastjóra.
Hann segir að því lengra frá suðvest-
urhorninu sem farið sé því sterkari
merki séu um samdrátt.
Í tölum Ferðamálastofu og Isavia
um brottfarir farþega frá Keflavíkur-
flugvelli í júlí kom fram að Bandaríkja-
mönnum hefði fjölgað um 27% milli
ára. Eru farþegar frá Norður-Amer-
íku nú um 34% allra þeirra sem fljúga
brott um Keflavíkurflugvöll. Heildar-
fjölgun í júlí var 2,5%, en fjölgun
bandarískra ferðamanna ber hana
nærri ein uppi.
Mögulegt er að hátt hlutfall Banda-
ríkjamanna af erlendum ferðamönn-
um hér á landi sé hluti skýringarinnar,
en tölur um gistinætur eftir landshlut-
um munu að líkindum varpa skýrara
ljósi á þróunina.
Þjóðverjum fækkar um 20%
Skarphéðinn segir að það sé í sjálfu
sér jákvætt að spár Isavia um sam-
drátt í júní og júlí hafi ekki gengið eftir
og að 2,5% heildarfjölgun sé í sjálfu
sér eðlileg. „Þetta er hóflegur vöxtur
og eðlilegri en það sem við höfum séð,
vöxt um tugi prósenta milli ára,“ segir
hann, en nefnir að rétt sé að staldra við
áðurnefndar upplýsingar um þjóðerni
farþega. Skaphéðinn segir að milli ára
hafi Þjóðverjum fækkað um 20% í júlí
og það sama eigi við um margar aðrar
þjóðir í Norður- og Mið-Evrópu.
„Það er samdráttur á öllum okkar
helstu markaðssvæðum og vísbend-
ingar um að þessi fjöldi ferðamanna sé
ekki að skila sér út á land. Við heyrum
það frá ferðaþjónustufyrirtækjum
víða um land að það sé samdráttur
núna í júlí. Það er spurning hvort þessi
samsetning sé að valda því og að
Bandaríkjamenn skili sér síður út á
land heldur en fólk af öðrum þjóðern-
um, sérstaklega evrópskir ferða-
menn,“ segir hann.
„Það hefur verið keppikefli að reyna
að fá ferðamenn til að fara á þá staði
þar sem fyrir er lítið af ferðamönnum.
Það eru vísbendingar um að það hafi
ekki tekist nægilega vel í sumar,“ seg-
ir hann.
Merki um samdrátt í ferðaþjónustu
 Vísbendingar um verri júlí hjá ferða-
þjónustufyrirtækjum á landsbyggðinni
Morgunblaðið/Eggert
Ferðamenn Bandaríkjamönnum fjölgaði um 27% í júlí frá sama mánuði í fyrra.
Opnunarhátíð Hinsegin daga fór fram í Háskólabíói í
gær. Þema Hinsegin daga í ár er baráttugleði og bar
opnunarhátíðin yfirskriftina „Frelsið!“ sem er tilvísun í
frelsið sem margra ára barátta hefur skilað hinsegin
fólki í dag. Fjöldi listamanna kom fram á hátíðinni sem
einkenndist af söng, dansi og gleði. Hinsegin kórinn
tók lagið á tónleikunum og veifuðu kórfélagar
regnbogafánanum, einkennismerki hátíðarinnar.
Hinsegin dagar 2018
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Gleði og frelsi í fyrirrúmi í Háskólabíói
Landsréttur staðfesti í gær úrskurð
Héraðsdóms Reykjavíkur um
gæsluvarðhald yfir manni sem
grunaður er um vopnað rán í versl-
un í Breiðholti sl. laugardag. Var
hann ásamt öðrum handtekinn á
Suðurnesjum stuttu eftir ránið. Að-
eins hefur verið birtur úrskurður
fyrir annan þeirra. Umræddan
laugardag barst lögreglunni til-
kynning um vopnað rán í verslun í
borginni. Samkvæmt vitnum og
upptökum úr öryggismyndavélum
voru gerendur tveir, vopnaðir
skrúfjárni og hamri sem þeir not-
uðu til að ógna starfsmanni. Heimt-
uðu þeir peninga úr sjóðsvél og
tóku í kjölfarið ótilgreint magn pen-
ingaseðla áður en þeir flúðu af vett-
vangi. Var framburður hinna hand-
teknu talinn bera merki um að þeir
hefðu verið undir áhrifum vímuefna
og liggur fyrir játning þeirra
beggja um aðild að ráninu.
Í úrskurði Héraðsdóms Reykja-
víkur frá 5. ágúst krafðist Lög-
reglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu
að annar mannanna sætti gæslu-
varðaldi allt til 31. ágúst á grund-
velli almannahagsmuna. Lands-
réttur úrskurðaði í gær að
maðurinn skyldi sæta gæslu-
varðhaldi til 24. ágúst. ninag@mbl.is
Sætir
varðhaldi
vegna ráns
 Vopnað rán í
Breiðholti um helgina
„Mér finnst þetta mikill ys og þys út
af litlu sem engu,“ segir Jón Björn
Hákonarson, forseti bæjarstjórnar
Fjarðabyggðar, spurður um fyrir-
spurn frá Umhverfisstofnun sem
bæjarstjórninni var send í kjölfar
áletrana á kletta og náttúrumynd-
anir í Stöðvarfirði og fjallað var um í
Morgunblaðinu í gær.
„Umhverfisstjóri hefur svarað
þeim,“ segir Jón og bætir við: „Þeg-
ar við tókum málið fyrir á vettvangi
[umhverfis- og skipulagsnefndar] í
vetur þá var það mat okkar og
skipulagsfulltrúa að þetta væri ekki
leyfisskyldur gjörningur af okkar
hálfu, þ.e. við yrðum ekki að veita
framkvæmdaleyfi. Málið var kynnt á
grundvelli náttúruverndarlaganna.
Þarna lá fyrir leyfi landeiganda.“
Jón bendir á að berggangar sem
þessir séu nokkuð algengir á svæð-
inu og í umfjöllun um málið í vetur
hafi náttúru- og skipulagsnefnd ekki
talið að þarna væri um að ræða nátt-
úruvætti sem um gilda sérstök lög.
Ljósmynd/Kevin Sudeith
Listaverk Áletranirnar sýna m.a.
fugla og mann sem ríður hesti.
Hafa sent
frá sér svör
Nína Guðrún Geirsdóttir
ninag@mbl.is
Vísindamenn telja sig nú hafa leyst
ráðgátuna um byggð norrænna
manna á Grænlandi á miðöldum.
Sögu þessara norrænu byggða má
rekja til útlegðar Eiríks rauða frá Ís-
landi á 10. öld en hann flúði til Suð-
vestur-Grænlands og stofnaði fyrstu
norrænu byggðirnar þar í landi. Í yf-
ir 200 ár voru þar tvær stærri
byggðir með samanlagt tvö þúsund
íbúa sem bjuggu við góðan kost. Það
hefur lengi verið vísindamönnum
ráðgáta hvernig byggðir þessar hafi
blómstrað líkt og raun ber vitni, en
talið er að á tímabili hafi samfélögin
haldið uppi nokkrum kirkjum,
klaustri og jafnvel biskupi.
Rostungsbein voru eftirsótt vara
meðal ríkra Evrópubúa á miðöldum
en úr þeim voru unnin ýmsir hand-
verksmunir. Í nýrri rannsókn rann-
sakenda úr háskólunum í Cambridge
og Osló, sem greint er frá á vef
Science Daily, kemur fram að á
blómatíma norrænu samfélaganna í
Grænlandi, frá 1120-1400, hafi að
minnsta kosti 80% rostungsbeina
verið flutt beint frá Grænlandi til
Evrópu. Niðurstöður DNA-rann-
sókna leiddu þetta í ljós en tekin
voru sýni úr höfuðkúpum og tönnum
er fundist hafa á fílabeinaverkstæð-
um víða um Evrópu.
Ástæða þess að byggðirnar fóru
snögglega í eyði hefur einnig verið
fræðimönnum ráðgáta. Undanfarna
áratugi hafa fræðimenn haldið því
fram að loftslagsbreytingar hafi ýtt
undir hnignun byggðanna. Telja
menn sig nú geta staðfest að dvínun
rostungsbeinaverslunarinnar hafi
haft mest áhrif á afkomuna. Ljóst er
að þær voru mjög háðar viðskiptum
um rostungsbein og við lok 15. aldar
hafði áhugi Evrópubúa á beinunum
mjög dvínað. Miklar ófarir höfðu þá
dunið á meginlandi Evrópu, t.d.
svarti dauði og upphaf litlu-ísaldar.
Upp frá því minnkaði eftirspurn eftir
rostungsbeini verulega í Evrópu sem
olli því að byggðirnar hurfu með öllu.
Ráðgátan um norræna
byggð á Grænlandi leyst?
 Verslun með rostungsbein talin skýra hagsæld byggðanna