Fréttablaðið - 18.10.2018, Blaðsíða 8

Fréttablaðið - 18.10.2018, Blaðsíða 8
155 145 135 125 115 105 95 18.04.2018 18.05.2018 18.06.2018 18.07.2018 18.08.2018 18.09.2018 n Breskt pund n Evra n Bandaríkjadalur 10,5% 11,5% 19,3% ✿ Gengisveiking krónunnar síðasta hálfa árið Forseti hagfræðideildar Háskóla Íslands segist telja að ótti um að kom-andi kjarasamningar fari úr böndunum sé meginskýringin á skarpri gengis lækkun krónunnar undanfar- ið. „Við höfum ekki séð svona sverar kröfugerðir frá verkalýðsfélögunum lengi,“ segir Ásgeir Jónsson í samtali við Fréttablaðið. Stefán Broddi Guðjónsson, for- stöðumaður greiningardeildar Arion banka, segir það hafa komið sér á óvart hvað krónan hélst sterk í langan tíma. Veikingin nú í haust sé hins vegar mjög snörp. Gengi krónunnar hefur haldið áfram að gefa eftir undanfarið gagn- vart helstu viðskiptamyntum sínum. Gengisvísitalan, sem hækkar þegar krónan veikist, hefur til að mynda hækkað um ríflega 6,2 prósent það sem af er mánuði en sé litið til síð- ustu sex mánaða nemur hækkunin tæplega 13 prósentum. Hefur vísi- talan ekki verið hærri frá því í ágúst árið 2016. Bandaríkjadalurinn kostaði um 105 krónur í byrjun ágúst síðast- liðins en kostaði í gær 119 krónur. Á sama tíma hefur gengi evrunnar farið úr 123 krónum í 137 krónur. Ásgeir telur einkum tvennt skýra veikingu krónunnar. „Annars vegar hefur afgangur á vöru- og þjónustu- viðskiptum dregist heldur hratt saman undanfarið, eftir því sem hægst hefur á vexti ferðaþjónust- unnar, og hefur það að einhverju leyti grafið undan gengi krónunnar. Hins vegar eru blikur á lofti víða og farið að bera á svartsýni. Væntingar stjórnenda fyrirtækja til næstu sex mánaða – mælt af Gallup – hafa til dæmis fallið að undanförnu og eru nú lægri en eftir hrunið,“ nefnir Ásgeir og heldur áfram: „Margir óttast að ferðaþjónustan sé brothætt og jafnframt hafa kröfu- gerðir verkalýðsfélaganna í komandi kjaraviðræðum vakið ugg en þar er beðið um miklar launahækkanir – mun meiri hækkanir en atvinnulífið getur staðið undir án þess að veru- legar verðhækkanir komi til. Sagan kennir okkur að í hvert sinn sem laun eru snarhækkuð um tugi prósenta fellur gengið og verðbólgan fer úr böndunum. Eldri kynslóðir í verkalýðshreyfingunni voru farnar að átta sig á þessu samhengi en nú virðist vera komin fram ný kyn- slóð verkalýðsleiðtoga sem virðist ekki gera sér grein fyrir þessu,“ segir Ásgeir. Krónan var fullsterk Stefán Broddi bendir á að það sem af er ári hafi viðskiptaafgangur minnk- að verulega og ekkert lát virðist hafa verið á fjárfestingum lífeyrissjóða í gjaldeyri. „Ég hef því verið þeirrar skoðunar að krónan hafi verið fullsterk og í raun kom mér á óvart að hún skuli hafa haldist þetta sterk svona lengi. Veikingin nú í haust er hins vegar mjög snörp sem hefur nú iðulega verið raunin með krónuna,“ segir hann og bætir við: „Framan af hugsa ég að veikingin hafi aðallega verið vegna þess að horfur voru á minni vexti eða sam- drætti í flugframboði til landsins. Það hefur svo smám saman verið að raungerast. Síðustu dagana hugsa ég að tíðindi af vinnumarkaði vegi þungt. Það virðist vera breið gjá á milli væntinga aðila á vinnumarkaði. Því miður leitar hækkun kostnaðar umfram framleiðni út í veikari krónu Krónan ekki veikari í meira en tvö ár Hagfræðingar segja tíðindi af vinnumarkaði vega þungt í gengisveikingu krónunnar síðustu daga. Forseti hagfræðideildar Háskóla Íslands segir að ótti sé um að kjarasamningar fari úr böndunum í vetur. Gengi krónunnar hefur veikst um sex prósent í mánuðinum. Gengissveiflurnar hafa hækkað áhættuálag Agnar Tómas Möller, fram- kvæmdastjóri sjóða hjá GAMMA Capital Management, segist óttast að þær miklu sveiflur á gengi krónunnar og skuldabréfa sem innflæðishöft Seðlabankans hafi ýtt undir hafi hækkað áhættuálag hér á landi allverulega. „Þess vegna er ég hræddur um að þó svo að höftin verði tekin af muni áhugi erlendra fjárfesta á Íslandi vera áfram lítill. Og þó svo að áhuginn yrði einhver, þá myndi hann engan veginn duga til þess að vega á móti útflæði inn- lendra fjárfesta og yrði í besta falli lítið hlutfall af þeim 150 til 200 milljörðum króna sem innlendir fjárfestar taka út úr hagkerfinu nú árlega,“ segir hann. Það sé því miður að höftin hafi ekki verið afnumin fyrr til þess að vega þó ekki nema að hluta á móti miklu ójafnvægi í gjaldeyrisflæði á markaðnum, en vöru- og þjónustujöfnuður hrökkvi nú mjög skammt til á móti sterku útflæði inn- lendra fjármagnseig- enda. „Önnur mjög slæm hliðar- verkun,“ út- skýrir Agnar Tómas, „er að verð- bólgu- og áhættuálag á skuldabréfamarkaði hefur hækk- að mjög hratt samhliða hraðri veikingu krónunnar og auknum vísbendingum um að hagkerfið muni kólna mjög hratt á næstu misserum. Það eykur svo líkur á að Seðla- bankinn muni telja sig þurfa að beita aðhaldssamari peninga- stefnu en hagkerfið muni kalla á horft fram á veginn. Vandamálið er þó að hluta til heimatilbúið, bæði í Seðlabankanum en auð- vitað líka vegna vinnumarkaðar- ins, en það er spurning hvort skaðinn sé ekki nú þegar skeður,“ nefnir hann. Hann segir það þó afar jákvætt að þrátt fyrir að verð skuldabréfa og krónunn- ar hafi hríðfallið síðustu misseri séu engar sér- stakar vísbendingar um að þeir erlendu fjár- festar sem hafi keypt löng ríkisskuldabréf séu að selja bréf sín. Þeir séu greinilega að fjárfesta til langs tíma. Gengisveiking íslensku krónunnar og kostnaðarhækkanir hafa brotist fram í verðlagningu íslenskra heild- verslana. Innnes, sem er ein af stærstu matvöruheildverslunum landsins, sendi tilkynningu þess efnis til viðskiptavina sinna í síðustu viku. Um er að ræða fjögurra prósenta hækkun á vörum sem eru keyptar til landsins í evrum, fimm prósenta hækkun á vörum sem keyptar eru í pundum og sex prósenta hækkun í Bandaríkjadölum. Breytingin tekur gildi á föstudaginn í næstu viku. „Verðbreytingin er komin til vegna veikingar krónunnar annars vegar, og hækkana á launum og ið- gjöldum hins vegar,“ segir Magnús Óli Ólafsson, forstjóri Innness, í samtali við Markaðinn. Hann tekur fram að meginástæðan sé veiking krónunnar. Fyrirtækið hafi ákveðið að bregðast ekki við nýju kjara- samningunum í vor með verðhækk- unum heldur bíða og sjá. „Við höfum reynt að sýna stöðugleika og breytum sjaldan verðum þó svo að krónan flökti innan vikmarka en veikingin hefur verið mikil á skömmum tíma. Ef við horfum á evruna þá hefur hún styrkst gagnvart krónunni um 25 prósent á rúmu ári.“ Magnús Óli segir óvíst hversu lengi verðið muni standa óhreyft eftir hækkunina. „Ég er búinn að starfa í innflutn- ingi í 35 ár og á þeim tíma hefur verðlagning í greininni alla jafna fært sig eftir því hvernig gengið þróast. Ef fram heldur sem horfir get ég ekki séð betur en svo að lík- lega sé önnur hækkun í kortunum.“ – tfh Veikari króna hækkar verð innfluttra vara og eykur verðbólgu en á hinn bóginn er gengisveiking krónunnar til þess fallin að styrkja samkeppnisstöðu íslenskra fyrirtækja, sér í lagi ferðaþjónustufyrirtækja sem hafa liðið fyrir hátt gengi. Gengisvísitalan hefur ekki verið hærri frá því í ágúst árið 2016. Fréttablaðið/Eyþór agnar tómas Möller, fram- kvæmda- stjóri sjóða hjá GaMMa. og hækkun verðlags. Hið dæmigerða íslenska hjólfar er nokkurn veginn þannig að kostnaður fyrirtækja hækkar, neysla og innflutningur eykst tímabundið, samkeppnis- staða við útlönd versnar sem leiðir bæði til aðhalds hjá fyrirtækjum og að krónan veikist. Í framhaldinu hækkar svo verðbólgan, verðtryggð lán hækka og Seðlabankinn hækkar vexti og óverðtryggð lán hækka. Síðan byrjum við hringrásina á nýjan leik. Ég vona auðvitað að þetta verði ekki raunin enda algjörlega á skjön við allt tal um stöðugleika en mér sýnist krónan vera að búa sig undir þennan hring,“ segir Stefán Broddi. 13% er gengisveiking krónunnar síðustu sex mánuði. Því miður leitar hækkun kostnaðar umfram framleiðni út í veikari krónu og hækkun verðlags. Stefán Broddi Guðjónsson, forstöðumaður greiningardeildar Arion banka Við höfum ekki séð svona sverar kröfu- gerðir frá verkalýðsfélög- unum lengi. Ásgeir Jónsson, dósent í hagfræði við Háskóla Íslands ✿ Innnes hækkar verð vegna gengisþróunar Kristinn Ingi Jónsson kristinningi@frettabladid.is markaðurinn 1 8 . o k t ó b e r 2 0 1 8 F I M M t U D A G U r8 F r é t t I r ∙ F r é t t A b L A ð I ð 1 8 -1 0 -2 0 1 8 0 4 :4 4 F B 0 6 4 s _ P 0 5 7 K .p 1 .p d f F B 0 6 4 s _ P 0 5 6 K .p 1 .p d f F B 0 6 4 s _ P 0 0 8 K .p 1 .p d f F B 0 6 4 s _ P 0 0 9 K .p 1 .p d f A u to m a ti o n P la te r e m a k e : 2 1 1 B -6 3 3 4 2 1 1 B -6 1 F 8 2 1 1 B -6 0 B C 2 1 1 B -5 F 8 0 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 7 B F B 0 6 4 s _ 1 7 _ 1 0 _ 2 0 1 C M Y K
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.