Fréttablaðið - 18.10.2018, Blaðsíða 22

Norska fiskistofan og norska s jáva r ú t ve g s rá ð u n ey t i ð stóðu sumarið 2018 að upp-
boði á heimildum til kvíaeldis á laxi
á völdum stöðum meðfram strand-
lengju Noregs. Staðsetningar mögu-
legra kvía voru frá landamærum
Noregs og Svíþjóðar í suðri til strand-
lengjunnar á Austur-Finnmörku í
norðri. Fjórtán fyrirtæki fengu leyfi
og greiddu einskiptisupphæð frá 1,8
milljónum íslenskra króna til 3,2
milljóna fyrir heimild til að setja upp
kvíar með afkastagetu sem svarar til
framleiðslu eins tonns af sláturlaxi á
ári (NOK 132.000 til 233.000 per tonn
sem slátrað er). Til samanburðar má
nefna að fyrirtæki sem starfa á Íslandi
greiða tæplega 2.000 íslenskar krónur
á ári á hvert heimilað framleiðslu-
tonn í Umhverfissjóð sjókvíaeldis
sem jafngildir einskiptisgreiðslu að
upphæð 20.000 krónur (sjá http://
www.umsj.is/is/frettir/fyrirkomu-
lag-vid-fjarmognun-umhverfissjods-
sjokviaeldis).
Verðið sem norsku fyrirtækin buðu
fyrir framleiðsluréttinn var lægst á
jaðarsvæðunum við Svíþjóð og í Finn-
mörku, en hæst um miðbik Noregs,
en þar eru aðstæður ekki ólíkar því
sem er í íslensku fjörðunum fyrir
austan og vestan. Verðmæti tekinna
tilboða nam 40 milljörðum íslenskra
króna. Fjármunirnir munu renna inn
í Kvíaeldissjóðinn (Havbruksfondet)
sem ráðstafar 80% af tekjum sínum
til sveitarfélaga þar sem laxeldi er
stundað. Til samanburðar ráðstafar
Umhverfissjóður sjókvíaeldis á Ís-
landi drjúgum hluta fjármagns síns í
styrki til fisk eldisfyrirtækjanna sjálfra
eða samstarfsaðila þeirra.
Laxeldi kallar á margháttaðar
fjárfestingar af hálfu þeirra sveitar-
félaga þar sem starfsemin á sér stað.
Fjölgi fólki í sveitarfélaginu vegna
aðflutnings starfsfólks í tengslum við
laxeldið þarf að byggja leiguíbúðir,
stækka eða bæta grunn- og leikskóla.
Jafnframt þarf sveitarfélagið að koma
á vöktunarferli þar sem fylgst er með
umhverfisgæðum, bæði á landi, í lofti
og á láði. Það eru því sterk rök fyrir að
fara þá leið sem Norðmenn hafa nú
farið varðandi gjaldtöku af laxeldinu.
Nú liggur fyrir Alþingi tillaga um
að auka heimildir sjávarútvegsráð-
herra til að veita fiskeldisfyrirtækjum
skammtíma rekstrarleyfi. Tilefni
leyfisveitingarinnar eru ákvarðanir
Úrskurðarnefndar umhverfis- og
auðlindamála sem taldi fyrri leyfis-
útgáfu ekki standast með hliðsjón af
gildandi reglum.
Með hliðsjón af niðurstöðum úr
uppboði sumarsins í Noregi á þar-
lendum kvíaeldisleyfum má ætla að
verðmæti þeirrar aðstöðu sem Arctic
Sea Farm og Fjarðalax vilja nýta í Pat-
reksfirði og Tálknafirði (framleiðslu-
geta upp á 17.500 tonn samtals) nemi
á bilinu 31 til 56 milljörðum króna.
Sem er 100 til 150 sinnum hærri upp-
hæð en greidd er til Umhverfissjóðs
sjókvíaeldis.
Til samanburðar má nefna að
útgjöld vegna stofnframkvæmda
í vegagerð á Vestfjörðum námu
rúmum 19 milljörðum á árabilinu
2005 til 2016. Mögulegur umfram-
arður af fiskeldinu gæti því greitt
vegagerð á Vestfjörðum í 10 til 20
ár (sjá http://www.vegagerdin.is/
vefur2.nsf/Files/Arsskyrsla_Vegager-
darinnar_2016/$file/Arsskyrsla_Vega-
gerðarinnar_2016.pdf).
Nú þegar sjávarútvegsráðherra
hefur opnað á endurskoðun stjórn-
sýslu sem tengist laxeldinu er eðlilegt
að Alþingi taki gjaldtöku í greininni
til sérstakrar skoðunar. Þar sem
greinin er í uppbyggingarferli mætti
hugsa sér að haga gjaldtöku hér með
öðrum hætti en í Noregi. Þannig
mætti horfa til aflaskiptakerfis sjó-
manna og ákveða að fastur hundraðs-
hluti af sölutekjum laxeldisfyrirtækja
gengi til íslensks kvíaeldissjóðs. Þegar
aukin reynsla fæst af rekstri laxeldis-
ins, bæði hvað varðar umhverfismál
og aðra rekstrarþætti mætti endur-
skoða hvort tveggja, rekstrarleyfin
og gjaldtökuna.
Laxeldið og leiga
fyrir náttúruafnot
Þórólfur
Matthíasson
hagfræðingur
Í aðdraganda borgarstjórnarkosn-inga síðastliðið vor varð okkur í Viðreisn tíðrætt um þjónustu-
borgina Reykjavík. Þjónustuborg-
ina þar sem notendamiðuð nálgun
er höfð að leiðarljósi, íbúum eru
spöruð sporin, fyrirtækjum gert
auðvelt að sækja um leyfi af ýmsum
toga og svo framvegis. Við sögðumst
vilja einfalda líf borgarbúa og þann-
ig gera Reykjavík eftirsóttari og
samkeppnishæfari borg fyrir íbúa
og atvinnulíf.
Eflaust hafa einhverjir talið að
þarna væri einfaldlega verið að
mála upp fallega mynd sem hljóm-
aði vel í eyrum allra en yrði aldrei
að veruleika. En því fer fjarri. Þessar
áherslur okkar rímuðu nefnilega vel
við stefnur annarra flokka sem í dag
mynda meirihluta í borgarstjórn
Reykjavíkur, líkt og sést í þeim mál-
efnasamningi sem unnið er eftir.
Meirihlutanum er full alvara og
mun í engu gefa eftir á þessu sviði.
Því til staðfestingar má nefna tillögu
Viðreisnar, Pírata, Samfylkingar
og Vinstri grænna um innleiðingu
þjónustustefnu sem borgarstjórn
samþykkti síðastliðinn þriðjudag.
Tillagan kveður á um aukinn
kraft við innleiðingu þjónustu-
stefnu borgarinnar með sérstaka
áherslu á notendamiðaða nálgun
í nærþjónustu við borgarbúa, skil-
virkar rafrænar lausnir, fækkun
skrefa og einföldun ferla í allri
þjónustu borgarinnar. Þar er
meðal annars átt við skipulags- og
byggingarmál, skóla- og frístunda-
mál og velferðarmál sem og aðra
þjónustuþætti sem snúa að íbúum
og atvinnulífi. Innleiðingin verður
viðamikil og mun fara inn á mörg
svið borgarinnar með aðkomu
margra aðila en vinnan verður
leidd af formanni borgarráðs og for-
manni mannréttinda- og lýðræðis-
ráðs auk annarra hlutaðeigandi
aðila sem munu meðal annars móta
forgangsröðun verkefna.
Meirihlutinn í borgarstjórn
Reykjavíkur er samhuga um aukna
áherslu á góða þjónustu og þróun
rafrænna lausna, enda er það mikið
hagsmunamál fyrir borgarbúa.
Betri þjónusta styttir nefnilega
ekki bara biðtíma og eykur ánægju
heldur eykur einnig skilvirkni og
dregur úr kostnaði til lengri tíma
litið. Minni kostnaður skilar sér svo
á endanum beint til íbúanna, hvort
sem er í formi fjárfestinga í þeirra
þágu eða einfaldlega lægra útsvari.
Viðreisn mun áfram beita sér
fyrir einfaldara lífi í Reykjavík
með frjálslyndi, jafnrétti, ábyrgan
rekstur og þjónustu við íbúa að
leiðarljósi. Raunar höfum við
þegar uppskorið umtalsvert þó
ekki sé lengra liðið frá kosningum,
en þar má nefna að borgarstjórn
hefur þegar samþykkt aukna tíðni
stofnleiða Strætó á háannatíma og
tilraunaverkefni um sumaropnun
leikskóla.
Reykjavík til
þjónustu reiðubúin
Þórdís Lóa
Þórhallsdóttir
oddviti
Viðreisnar í
borgarstjórn
Reykjavíkur
og formaður
borgarráðs
Nú þegar sjávarútvegsráð-
herra hefur opnað á endur-
skoðun stjórnsýslu sem
tengist laxeldinu er eðlilegt
að Alþingi taki gjaldtöku
í greininni til sérstakrar
skoðunar.
1 8 . o k t ó b e r 2 0 1 8 F I M M t U D A G U r22 s k o ð U n ∙ F r É t t A b L A ð I ð
1
8
-1
0
-2
0
1
8

0
4
:4
4
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
1
B
-5
9
5
4
2
1
1
B
-5
8
1
8
2
1
1
B
-5
6
D
C
2
1
1
B
-5
5
A
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
0
6
4
s
_
1
7
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K