Gerðir kirkjuþings - 01.01.2016, Side 65

65
kirkju og að leggja lóð á vogarskálar betri heims með því að vera virk í að minna á
kristin gildi og hvetja til réttlætis, friðar og náttúrverndar.
Samkirkjuleg vinna hefur því frá upphafi mótast annars vegar af samræðum milli
kirkjudeilda þar sem leitast er við að ná sameiginlegum skilningi á ákveðnum þáttum
kristinna trúar. Hins vegar hefur hún mótast af samstarfi þar sem kirkjudeildir sinna
saman þeirri köllun að vera hendur og fætur Krists á jörð, „að seðja, gleðja og græða
mein“ (S.E., sb 374).
2. Saga samkirkjulegs samstarfs.
Við upphaf 20. aldar komu fram hreyfingar kristinna einstaklinga sem vildu vinna
markvisst að einingu kirkjunnar. Upphaf samkirkjuhreyfinga samtímans er meðal annars
rakið til stúdentahreyfinga og leikmannahreyfinga á 19. öld og til kristniboðshreyfinga,
sem fundu sterkt fyrir því hve klofningurinn gróf undan trúverðugleika kirknanna á
kristniboðsakrinum. Þær boðuðu til alþjóðlegs fundar kristniboðsfélaga í Edinborg árið
1910 sem oft er vitnað til sem upphaf samkirkjustarfs, þó að margt fleira hafi þar verið til
umfjöllunar og þar hafi eingöngu fulltrúar mótmælendakirkna frá Norður-Evrópu og
Norður Ameríku komið saman. Þá kom hvatning frá rétttrúnaðarkirkjum árið 1920 að
mynda bandalag kirkna. Þessar hreyfingar urðu til þess að Alkirkjuráðið (World Council
of Churches) var stofnað árið 1948. Þar komu saman ýmsar mótmælendakirkjur og
rétttrúnaðarkirkjur. Þjóðkirkjan var þar meðal stofnaðila. Fleiri höfðu hlýtt kalli Krists
að vinna að einingu og má þar nefna sænska erkibiskupinn Nathan Söderblom sem
átti frumkvæði að samkirkjulegu hreyfingunni Líf og starf, sem síðar rann saman við
Alkirkjuráðið. Þjóðkirkjan var einnig þátttakandi í stofnun Lúterska heimssambandsins
(Lutheran World Federation) árið 1947 og Evrópuráðs kirkna (Council of European
Churches) 1956. Fyrri tvö samtökin voru formlega stofnuð í kjölfar heimsstyrjaldar
þegar mikil sáttavinna var framundan og mörg landssvæði í rústum og fólk á flótta.
Kirknaráðið var stofnað á tíma kalda stríðsins og eitt af markmiðum þess var að vera
stuðningur við kirkjur í austantjaldslöndum. Þjóðkirkjur Norðurlanda hafa jafnan
átt samvinnu á ýmsum sviðum og virkt samstarf á sviði samkirkjumála. Árið 1996
urðu einnig tímamót er Porvoo sáttmálinn var undirritaður milli lúterskra kirkna á
Norðurlöndum og biskupakirkna á Bretlandseyjum. Í sáttmálanum heita kirkjurnar að
vaxa saman í lífi og starfi og staðfesta gagnkvæma viðurkenningu á vígslu, menntun og
embættisgengi.
Þjóðkirkjan hefur tekið þátt í starfi stóru kirknasamtakanna en að jafnaði sótt stærri
þing og nýtt ýmislegt efni sem frá þeim kemur. Mest hefur verið unnið með Lúterska
heimssambandinu þar sem þjóðkirkjan hefur átt stjórnarmann síðan 1975. Þjóðkirkjan
hefur einnig starfað formlega í nefndum á vegum Alkirkjuráðsins. Þaðan kemur líka
efni samkirkjulegrar bænaviku sem haldin er ár hvert. Mest hefur virknin verið í margs
kyns samstarfi við kirkjur Norðurlanda og innan Porvoo samstarfsins, bæði á ýmsum
sviðum kirkjustarfs, svo sem með biskupafundum, þátttöku í vígslum, kvennastarfi,
æskulýðsstarfi og fræðslumálum en einnig vinna Norrænu kirkjurnar saman innan