Jökull - 01.12.2006, Síða 55

A paleomagnetic study of stratigraphic relations in lava pile
magnetic pole position from these flows is very sim-
ilar to those obtained from other large collections of
Icelandic lava flows in a comparable age range. The
same applies to the angular standard deviation of the
virtual poles.
We have constructed a polarity column for the area
by eliminating overlap between the profiles, with 10
polarity zones being present in some 180 lavas. The
total thickness of this composite section (including
sediments) is 1.7–1.9 km, depending on the choice
of profile parts included. Only a single radiometric
date is available from this composite section, yield-
ing an age for its uppermost part which is lower by
at least 1 million years than expected from extrapola-
tion of previous work in North Iceland. This and the
fact that fewer polarity reversals are observed than in
a comparable column in Eyjafjörður (and in the geo-
magnetic polarity time scale for the interval probably
covered by both), leads us to suggest that an uncon-
formity is present in the Skagafjörður valleys. It is
considered likely that such an unconformity coincides
with a prominent layer of coarse sedimentary rocks,
the Merkidalur sediment. This layer was described in
a number of localities in the area by Hjartarson (2003)
and it probably extends to the valleys of Eyjafjörður
(cf. Kristjánsson et al. 2004).
However, it is evident that the present effort only
constitutes a limited reconnaissance survey of the
Norðurárdalur-Austurdalur area. Understanding of
its stratigraphy requires mapping and paleomagnetic
measurements in additional profiles in the area and
the surrounding region, as well as geochemical, tec-
tonic and sedimentological studies. In particular also,
extensive radiometric age determinations need to be
carried out in central North Iceland before its genesis
and subsequent geological history can be fully appre-
ciated. This includes the consequences of the lateral
“jumps” of the active rift zone suggested by various
authors in recent decades.
Acknowledgements
Eyjólfur Magnússon and Herdís H. Schopka assisted
in the paleomagnetic studies. Geirfinnur Jónsson
drafted Figure 3. The project was in part supported
by the University of Iceland Research Fund.
ÁGRIP
Höfundarnir hafa rannsakað jarðlög frá efsta hluta
míósen-tíma í Norðurárdal og Austurdal í Skagafirði.
Rannsóknin var í framhaldi af stærri verkefnum af
svipuðum toga sem áður hafa verið unnin bæði á sniði
suður eftir Tröllaskaga og í Eyjafjarðardölum. Kort-
lögð voru hraun og setlög milli þeirra í sex sniðum,
og safnað þar borkjarnasýnum úr 250 hraunlögum
alls. Mælingar á stefnu varanlegrar segulmögnunar
í hraunlögunum má nota ásamt jarðfræðilegum upp-
lýsingum til tenginga milli sumra sniðanna, sem og
við snið úr hinum fyrri verkefnum. Oft koma fyr-
ir mjög svipaðar segulstefnur í 2-6 hraunum hverju
eftir öðru, sem bendir til fremur hraðrar og rykkjóttr-
ar upphleðslu hraunastaflans á svæðinu. Setlög milli
hraunlaga eru einnig oftast þunn eða engin, sem styð-
ur þá ályktun. Staðsetning meðal-segulskauts í þess-
um hraunastafla, dreifing sýndarsegulskauta kringum
það, og meðalstyrkur segulmögnunar er allt svipað
og í fyrri rannsóknum á ámóta gömlum íslenskum
hraunasyrpum.
Ef sleppt er skörun milli sniða, er staflinn í þver-
skurði gegnum svæðið sem kannað var, alls rúmlega
1,7 km þykkur. Aðeins ein aldursgreining hefur birst
af svæðinu, og samkvæmt henni er aldur lags um mið-
bik yngsta sniðsins (PO) 5,2 milljón ár sem er a.m.k.
einni milljón ára lægri en áætla mátti út frá fyrri rann-
sóknum í nágrenninu. Einnig eru færri umsnúning-
ar jarðsegulsviðsins í staflanum en í nokkuð samsvar-
andi stafla í Eyjafirði og í svonefndu umsnúninga-
tímatali jarðar sem leitt er úr segulsviðsmælingum yfir
úthafshryggjum. Talið er að þessi fæð umsnúninga í
Norðurárdal og Austurdal stafi a.m.k. að hluta af til-
vist mislægis í staflanum þar, og að þess mislægis sé
helst að leita við áberandi setlög í honum. Höfundar
stinga upp á að það tengist þeim setlögum sem koma
fyrir í nokkrum sniðanna og Árni Hjartarson (2003)
hefur kennt við Merkidal. Ljóst er þó, að mun ítar-
legri og fjölþættari rannsókna á jarðmyndunum mið-
Norðurlands er þörf til að skilja til fulls jarðsögu þessa
landshluta, þar á meðal hugsanleg áhrif þess flutnings
gosbeltisins til austurs sem margir jarðvísindamenn
telja að hafi átt sér stað fyrir um 7 milljón árum.
JÖKULL No. 56 53