Jökull


Jökull - 01.12.2006, Blaðsíða 67

Jökull - 01.12.2006, Blaðsíða 67
Pleistocene rhyolitic volcanism at Torfajökull, Iceland Table 1. Ar-Ar ages and uncertainties, along with the epoch, glacial/interglacial period, and OI stage indicated by the age. – Yfirlit yfir argon-argon aldursákvarðanir, mæliskekkjur og myndunarskeið. Location Sample 40Ar/39Ar Uncertainty Epoch Glacial (G) or OI Stage ID age Interglacial (I) Period Rauðfossafjöll TJ97-29 67 ka ±9 ka Late-Pleistocene Weichselian (G) 4 (or 5) Illihnúkur TJ97-18 72 ka ±7 ka Late-Pleistocene Weichselian (G) 4 (or 5) Un-named ridge TJ97-9 83 ka ±6 ka Late-Pleistocene Eemian (I) 5 Gvendarhyrna TJ97-22 278 ka ±18 ka Mid-Pleistocene Drenthe G 8 Hábarmur TJ97-14 384 ka ±20 ka Mid-Pleistocene Holsteinian (I) 11 and/or compositional conditions during their forma- tion, which suggest that they are in equilibrium with the surrounding glass and therefore probably formed not long before eruption. Based on feldspar crystal- lization rates and residence times reported in the lit- erature (e.g. Anderson, 1984; Hawkesworth et al., 2004), the difference between feldspar crystallization and eruption is likely to be less than 5 ka, which is less than the uncertainty on the Ar-Ar ages (7– 9 ka). The balance of evidence therefore suggests that the eruptions of Illihnúkur and SW Rauðfossafjöll must have occurred at or soon after 67–72 ka, which (even allowing for the uncertainties on the ages) defi- nitely confirms their eruption during the last (Weich- selian) glacial period. Furthermore, the near-identical Ar-Ar ages for these two widely-separated edifices of the ring fracture rhyolites also lends support to their eruption during one large (c. 16 km3) eruptive event, which corroborates the body of evidence described above (McGarvie, 1984). Whilst the uncertainties on the Ar-Ar ages also permit the interpretation that the magma was erupted over a period lasting thousands of years, this does not negate the main conclusion of the Ar-Ar dating, that a large magma batch (c. 16 km3) was erupted during the last (Weichselian) glacial pe- riod at Torfajökull. Ice-volcano interactions An important application of the Ar-Ar dating of tuyas is that if a clearly understood relationship between tuya morphology and ice thickness exists, then it should be possible to provide minimum estimates of ice thicknesses (and therefore ice sheet elevations) at the time of tuya eruptions (Smellie, 2000). Using rhy- olite tuyas for such purposes is a hitherto-unexploited proxy of past ice sheet thickness. Such information could be of considerable value to researchers mod- elling the rate of growth and decay of land-based ice sheets (see for example Hubbard et al., 2006). Tuffen (2001) developed a model for rhyolite tuya formation related to ice thicknesses based on obser- vations of tuyas at Torfajökull, which was refined and developed by Stevenson (2005) using detailed investi- gations of early-erupted material during rhyolite tuya- forming eruptions at Kerlingarfjöll in central Iceland. In this model (Figure 4), the lava caps of some well- developed tuyas consist of two tiers, an upper and a lower tier. The lower tier which comprises thicker and steeply-ramped lavas, is interpreted to reflect confine- ment of the flowing lava by ice walls within a steep- sided ice chimney within the glacier (lava A in Fig- ure 4a). In contrast, the upper tier comprises much thinner (∼10 m thick) sub-horizontal lava flows oc- casionally with pumiceous carapaces, which is in- terpreted as the unconfined flow of subaerial lavas across the ice surface in the lowermost parts of ice cauldrons (shallow-angled basins/depressions) in the glacier surface (lava B in Figure 4b). Ice cauldrons de- velop above zones of basal ice melting, such as above active geothermal areas and above subglacial erup- tion sites in Iceland (e.g. Guðmundsson, 2005). In re- cent years, cauldrons formed in glaciers 400–750 m thick have been typically 1–2 km across and up to 200 m in depth (e.g. Guðmundsson, 2005). Of particu- JÖKULL No. 56 65
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.