Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.09.2018, Blaðsíða 35

9.9. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 35
BÓKSALA Í ÁGÚST
Tekið saman af Félagi íslenskra bókaútgefenda
1 SyndaflóðKristina Ohlsson
2 Þín eigin saga 1: BúkollaÆvar Þór Benediktsson
3
Þín eigin saga 2:
Börn Loka
Ævar Þór Benediktsson
4
Sumar í Litla bakaríinu
við Strandgötu
Jenny Colgan
5 ÓttinnC.L. Taylor
6
Ofurhetjuvíddin:
Bernskubrek Ævars
vísindamanns
Ævar Þór Benediktsson
7 Iceland Wild at HeartEinar Guðmann
8 Slímbók Sprengju-KötuKatrín Lilja Sigurðardóttir
9 UndraherbergiðJulien Sandrel
10 VegahandbókinÝmsir
11
Hözzlaðu eins og þú
verslar
Lin Jansson
12 Stjáni og stríðnispúkarnirZanna Davidson
13 NicelandKristján Ingi Einarsson
14 Heimsendir ferðasagaGuðmundur Steingrímsson
15 Hvolpasveitin – LitabókÝmsir
16 Heklað skref fyrir skrefSally Harding
17 UppgjörLee Child
18 Vertu ósýnilegurKristín Helga Gunnarsdóttir
19 Mínus átján gráðurStefan Ahnhem
20 Pétur og Halla: ÚtileganIngibjörg Valsdóttir
Allar bækur
Síðasta bók sem ég lauk við var
Næturgalinn eftir Kristin Hann-
ah. Mér fannst hún
ótrúlega áhrifarík,
með áhrifaríkari
bókum sem ég hef
lesið nýlega.
Svo var ég að
lesa handrit að bók
sem er í prentun,
Langelstur í Leynifélaginu eftir
Bergrúnu Írisi Sævarsdóttur.
Langelstur í bekknum var fyrri
bókin en þetta er
bók númer tvö.
Langelstur í bekkn-
um er rosalega að-
gengileg fyrir
krakka, spennandi
og fyndin, og mér
finnst seinni bókin
enn betri en sú
fyrri, en þá er stelpan með Rögn-
valdi á elliheimilinu
sem er mjög
skemmtileg hug-
mynd.
Ég var svo að
byrja á Átta fjöll
eftir Paolo Cogn-
etti, er rétt komin
inn í hana. Svo er ég að lesa
meðfram Hallgrím eftir Úlfar
Þormóðsson. Mér finnst hún
mjög skemmtileg.
ÉG VAR AÐ LESA
Dröfn Vil-
hjálmsdóttir
Dröfn Vilhjálmsdóttir er bóka-
safns- og upplýsingafræðingur.
Ný skáldsaga Halldóru Thor-oddsen, Katrínarsaga,hefst þar sem ungmenni
sitja í hring á dýnum á gólfinu,
hlusta á Bob Dylan og fíra í feitri
pípu. Þeirra á meðal er Katrín sú
sem heiti bókarinnar vísar til og við
fylgjum síðan sögu hennar í gegnum
umbrotatíma sjöunda og áttunda
áratugarins og fram á okkar daga, í
gegnum kynlífs- og vitundarbylt-
ingu, auðránsárin og fram til krútt-
tíma – saga Katrínar hefst við dögun
hippatímans og henni lýkur undir lok
fjármálaæðis fyrsta áratugar nýrrar
aldar, enda sækir tímadraugurinn í
andstæðu sína: „Eftir hippadóm fyr-
irskipar hann sturlaða hlutadýrkun,
díónesískt óhóf, svaml í gnægtum
svo út af vellur.“
Ég var þar
Í bókinni dregur Halldóra upp
myndir af fólkinu sem upplifði mikl-
ar breytingar, tók stundum þátt í að
koma þeim á og sat líka oft uppi með
niðurstöðu sem var kannski ekki sú
sem sóst var eftir.
Halldóra lifði sjálf þann tíma sem
hún segir frá og spurð að hve miklu
leyti bókin sé byggð á hennar eigin
reynslu segist hún vissulega hafa
verið þar, en bókin sé skáldskapur.
„Allir rithöfundar byggja á einhvers-
konar reynslu. Ég var þarna þegar
ég var ung og auðvitað byggi ég að
einhverju leyti á reynslu minni, en
sagan stýrir líka.“
– Kynlífsbylting sjöunda áratug-
arins kemur við sögu í bókinni, og á
sínum tíma var mikið rætt um frelsið
sem fylgdi henni.
„Ég veit ekki alveg hvern hún
frelsaði, en karlarnir umturnuðust,
greyin. Það er ekki skrýtið, þetta
voru náttúrlega algerlega óviðbúin
börn, óviðbúin öllu sem gerðist á
þessum tíma, það losnaði allt úr læð-
ingi.
Í bókinni heldur ein persóna því
fram að orsökin fyrir byltingu þessa
tíma sé kynlífsbyltingin, pillan.
Formið á kynlífi var náttúrlega rosa-
legt agatæki og það var stór þáttur í
þessu öllu að form er að hrynja, aga-
tækið er að gloprast út úr höndunum
á þeim sem stjórnuðu. Svo segir í
bókinni að nú fari valdið á einkalífinu
yfir til kapítalismans sem hefur líka
gerst.“
– Á einum stað í bókinni segir svo:
„Ef einhvern óraði fyrir því að heim-
ilistækin og pillan gerðu nú kleift að
létta á fyrirvinnum til hálfs, þá var
það aldrei inni í myndinni.“
„Mamma mín hélt að ef þær færu
út í atvinnulífið myndi það létta á
körlunum og fjölskyldan fengi meiri
tíma saman, en þetta hefur náttúr-
lega aldrei verið.“
Hverju var verið að
mótmæla?
– Unga fólkið var að leita og að mót-
mæla en vissi kannski ekki alveg að
hverju það væri að leita og hverju
það væri að mótmæla, eins og þú
nefnir í bókinni: „… því sumir hippar
höfðu næstum því enga hugmynd um
hverju þeir væru að mótmæla, öðru
en lífi foreldra sinna.“
„Ekki alveg öll, en það voru þarna
marxistar og það voru anarkistar og
blómabörn, sem vildu bara eitthvað
andlegt. Það er vitund hjá mörgum
eftir hverju þau eru að leita, það var
til dæmis stemning fyrir því að fría
nýlendu- og leppríki, það var mikill
marxismi í gangi, mikil réttlætis-
krafa. Þá var líka allt keyrt niður í
rosalega svart-hvítt munstur sem
þurfti að sprengja. Ég meina, það
voru allir í dálítilli andnauð því þetta
var svo leiðinlegt.“
– Við upplifðum vissulega leiðin-
legt samfélag sem unglingar, staðn-
að og formfast og niðurdrepandi.
„Þetta var staðnað og það var
ákaflega óréttlátt. Það tala voðalega
margir um þá áratugi í Bandaríkj-
unum þegar það var svo mikið jafn-
ræði og allir höfðu pening, án þess að
huga að því að þeir þurftu þrjá
heimsparta til að halda uppi þessari
óhagkvæmni, þessum lífsmáta. Þeir
þurftu alla Suður-Ameríku, þeir
þurftu Mið-Austurlönd og þeir
þurftu parta hér og þar til að halda
uppi þessum lífsgæðum.
Það er kannski eitt sem ég tók
ekki fyrir í þessari bók og það var að
fólkið sem barðist fyrir breytingum
er hundeltur hópur, sérstaklega í
Bandaríkjunum. Ég kynnti mér
heimildir eftir að ég skrifaði bókina
um að það voru allir í fangelsum sem
höfðu verið með kjaft á hippaárunum
og sitja margir ennþá í fangelsi. Það
er talað um að það hafi allt lamast en
þetta voru mótvægisaðgerðir stjórn-
valda og það var samkomulag vest-
rænna ríkja hvernig ætti að taka á
hippunum, það voru ekki bara hipp-
arnir sem voru paranoid.“
Það vantaði tilfinningu
– Á eftir hippabyltingunni leiðir þú
okkur inn í peningjahyggjuna og
undir lokin koma svo krúttin, sem er
líka bylting.
„Já, það vantaði tilfinningu og
krúttin voru að leita að henni. Ég hef
verið að spá í hvað geri það að verk-
um að tímarnir breytast og hvernig
stendur á að við erum á valdi tíma-
draugsins. Eins og þú nefnir höfðu
sumir hippar ekki hugmynd um
hverju þeir væru að mótmæla, en
þeir voru þarna af því að þeir vissu
að þeir áttu að vera þarna og svo
kemur auðhyggjan og það er sama
sagan, hún nær tökum á vitundinni.
Mig langaði eiginlega að þessi saga
væri líka svolítið um það.“
– Þú nefnir það í lokin að þessi
„róttæka óreiða“ kom mörgu til leið-
ar: „Stríð var stöðvað, það var ekki
svo lítið, og friðflytjendur eiga að
vera sælir … Svo voru skápar inni-
lokaðra opnaðir og var ekki loftað út
úr karlaklefanum?“ eins og þú orðar
það.
„Já, já, það gerðist ýmislegt, þetta
var mjög eðlileg bylting, það var svo
margt sem kallaði á hana.“
Á valdi tímadraugsins
Í Katrínarsögu segir Halldóra Thoroddsen frá umbrotatímum hippaáranna
og því hvernig tíminn lék þá sem tóku þátt í uppreisnum þess tíma.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Halldóra Kristín Thoroddsen, myndlistarkona og rithöfundur.
Morgunblaðið/Árni Sæberg