Morgunblaðið - 26.10.2018, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2018
Dalvegi 16c | 201 Kópavogur | Sími 568 6411 | rafvorur@rafvorur.is
Þvottavélar
og þurrkarar
sem taka
10,1 kg
Amerísk heimilistæki
rafvorur.isRAFVÖRUR ehf
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Raunverð íbúða á höfuðborgar-
svæðinu hefur nánast staðið í stað
síðustu 12 mánuði. Vísitala raun-
verðs íbúða stóð í 159,5 stigum í lok
september, borið saman við 157,74
stig í september í fyrrahaust. Það er
um 1,1% hækkun á einu ári.
Til samanburðar hækkaði vísital-
an um 18% milli september 2016 og
september 2017. Á móti kemur að
raunverðið hefur aldrei verið hærra
síðan vísitalan byrjaði árið 2000.
Hvert prósentustig í hækkun þýð-
ir því fleiri krónur en nokkru sinni.
Fjallað er um raunverðið í nýjum
Fjármálastöðugleika Seðlabankans.
Eftirspurn hefur áhrif á þróun
fasteignaverðs. Því er spurning
hvaða áhrif fyrirhuguð mannfjölgun
næstu ár mun hafa á markaðinn.
Íbúum fjölgar um 11 þúsund
Fjallað var um nýja mannfjölda-
spá Hagstofu Íslands í Morgun-
blaðinu í gær. Samkvæmt miðspá
verða íbúar landsins orðnir um 364
þúsund árið 2020, eða um 11 þúsund
fleiri en á miðju þessu ári. Til sam-
anburðar voru landsmenn um 333
þúsund talsins í byrjun árs 2016.
Ólafur Heiðar Helgason, hagfræð-
ingur hjá Íbúðalánasjóði, segir að í
útreikningum sjóðsins á íbúðaþörf
hafi verið gert ráð fyrir því að um
áramótin 2012-2013 hafi framboð
íbúða verið í takt við þörf á landinu
öllu. Frá árinu 2013 hafi íbúðaþörf
hins vegar aukist meira en framboð
nýrra íbúða. Það hafi leitt til skorts.
„Mannfjöldaspáin birtir ákveðnar
sviðsmyndir um fólksfjölgun. Þar er
gert ráð fyrir talsverðri fjölgun á
næstu árum, sem er þá drifin áfram
af aðflutningi erlendra ríkisborgara.
Það er útlit fyrir að í ár munum við
ná að saxa eitthvað á þann uppsafn-
aða skort á íbúðum sem hefur mynd-
ast á undanförnum árum. Með hlið-
sjón af miklum uppsöfnuðum skorti
er ekki vanþörf á talsvert mikilli
uppbyggingu á næstu árum,“ segir
Ólafur. Hann segir aðspurður erfitt
að áætla nákvæmlega hvernig stað-
an verður árið 2020, þegar Hag-
stofan spáir um 364 þúsund íbúum.
Þurfa 2.200 íbúðir á ári
„Við áætlum að til langs tíma þurfi
að byggja árlega um 2.200 nýjar
íbúðir á landinu öllu. Við erum hins
vegar að koma úr ástandi þar sem
mikill skortur hefur verið á íbúðum.
Því er ef til vill þörf á meiri fjölgun
íbúða allra næstu árin. Í ár er útlit
fyrir að um 2.000 íbúðir verði byggð-
ar á höfuðborgarsvæðinu og hátt í
3.000 íbúðir á landinu öllu. Sam-
kvæmt spá Samtaka iðnaðarins
verða um 2.200 nýjar íbúðir full-
búnar á höfuðborgarsvæðinu á
næsta ári og um 2.700 íbúðir árið
2020. Mér sýnist þessi fjöldi íbúða
munu verða í takt við þörf á mark-
aðnum,“ segir Ólafur Heiðar.
Hann telur aðspurður því ekki
horfur á offramboði á markaðnum
miðað við mannfjöldaspána. Hins
vegar geti ýmsir þættir haft áhrif.
Þá einkum efnahagsþróun og bú-
ferlaflutningar til og frá landinu.
Uppbyggingin muni
halda í við íbúafjölgun
 Íbúðalánasjóður spáir meira jafnvægi á íbúðamarkaði
Íbúðaþörf og fullbúnar íbúðir 2018 til 2020 Raunverð íbúða 2011 til 2018
170
160
150
140
130
120
110
100
90
80
70
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Íbúðaþörf og raunverð íbúða á höfuðborgarsvæðinu
4.000
3.000
2.000
1.000
0
Heimildir: *Spá SI. **Spá Hagstofunnar (miðspá)
2.084 2.226
2.695
3.621
3.099
2.831
8.329 7.127 6.511
2018 2019 2020
Íbúafjölgun**
Íbúðaþörf m.v. 2,3 íbúa í hverri íbúð Fullbúnar íbúðir á árinu* Raunverð = verðvísitala
íbúðarhúsnæðis í hlutfalli
við vísitölu neysluverðs
Í hlutfalli við launavísitölu
Í hlutfalli við vísitölu
byggingarkostnaðar
Í hlutfalli við vísitölu
leiguverðs
Heimildir: Hagstofa Íslands, Þjóðskrá Íslands
janúar 2011 = 100
2.546 er spá um íbúðaþörf umfram fullbúnar íbúðir 2018-2020
Spáð íbúafjölgun 2016-
2020 jöfn íbúafjölda efri
hverfa Reykjavíkur
Íbúafjöldi í Árbæ,
Breiðholti og Selja-
hverfi 1. jan. 2018
Áætluð íbúafjölgun
á Íslandi 2016-2020
(háspá)
34.373
Samkvæmt háspá Hagstofunnar
33.000
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
Höfuðborgarsvæðið er langt á eftir
í þróun og notkun umferðarljósa-
kerfa sem geta hámarkað nýtingu
þeirra samgönguinnviða sem þegar
eru fyrir hendi, segir Páll Guðjóns-
son, framkvæmdastjóri Sambands
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu
(SSH).
Á fundi stjórnar SSH fyrr í mán-
uðinum var kynnt tækni sem nýtt
er við stýringu umferðarljósa í Ósló
og segir Páll ljóst að áhugi sé fyrir
því að skoða úrbætur á þessu sviði,
þótt ekki sé vitað á þessu stigi ná-
kvæmlega hvenær slíkt kæmi til.
Kostnaðurinn ekki þekktur
Hann bendir á að verulegar um-
bætur á sviði ljósastýringa séu ein
leið meðal fleiri sem hægt er að
nýta til þess að bæta samgönur á
höfuðborgarsvæðinu. „Tæknilegu
lausnirnar eru til, kostnaðurinn við
að innleiða verulegar breytingar er
ekki þekktur en hann er örugglega
nokkur. Þetta er sennilega fljótvirk-
asta aðgerðin af öllum þeim sem við
erum að skoða,“ segir Páll.
Að hans sögn er um að ræða al-
gjörlega nýja tækni. „Tækni sem
byggist á skynjurum, innrauðum
myndavélum og allt öðruvísi stýr-
ingu en við notum í dag. Sú er
nokkuð frumstæð og tekur ekki til-
lit til þess sem er að gerast á gatna-
mótunum hverju sinni, það er bara
settur ákveðinn tími á ljósin.“
Páll bætir við að nú séu tímastill-
ingarnar á ljósum gerðar með um-
ferðarflæði í huga, en þær taki ekki
tillit til stöðunnar í rauntíma.
Bæta nýtingu
Spurður hvort notkun nýrrar
tækni á þessu sviði sé til þess gerð
að bæta nýtingu á innviðum svarar
Páll því játandi. „Meðan unnið er að
stærri verkefnum sem kalla á
ennþá meiri fjármuni og meiri tíma
gæti þetta verið leið til þess að gera
ástandið á núverandi innviðum
betra enn er í dag. Það er alveg
ljóst að við nýtum ekki þessa innviði
eins vel og við getum,“ segir hann.
Sveitarfélögin á höfuðborgar-
svæðinu hafa ekki tekið neina
ákvörðun um framhaldið.
„Þetta er á það miklu byrjunar-
stigi að við höfum verið að kynna
okkur hvernig þetta hefur verið
unnið í Ósló og það er ljóst á grund-
velli þess sem við sáum að við erum
verulega langt á eftir. Það þarf
meðal annars að ræða þetta við
Vegagerðina,“ segir Páll og vísar til
þess að Vegagerðin beri ábyrgð á
helstu stofnæðum höfuðborgar-
svæðisins.
Hann segir stjórn SSH einbeitta í
því að taka þetta til frekari skoð-
unar en það verði ekki fyrr en eftir
áramót. Jafnframt að umbætur á
þessu sviði verði verkefni sem yrði
unnið í sameiningu. „Þetta verkefni
virðir engin sveitarfélagamörk.
Þetta er eins og ruslið og vatnið;
það flæðir þvert á öll mörk og það
sama gildir um umferðina,“ segir
Páll
Umferðarljósakerfið frumstætt
Morgunblaðið/Hari
Umferðarstýring Sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu vilja skoða nýtingu
nýjustu tækni til þess að auka umferðarflæði og stytta tafir.
 Tímastillingar á ljósum gætu heyrt sögunni til  Vilja skoða notkun skynjara og innrauðra mynda-
véla á umferðarljósum á höfuðborgarsvæðinu  Fljótvirkasta aðgerðin, en kostnaðurinn ekki þekktur
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Samband sveitarfélaga á Suður-
nesjum (SSS) á í viðræðum við ríkið
um skaðabætur vegna þess að inn-
anríkisráðherra felldi á sínum tíma
niður einkaleyfi SSS á akstri milli
Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar og
Reykjavíkur þrátt fyrir samning
þar um. Niðurstaða dómkvaddra
matsmanna er að samtökin hafi orð-
ið af um þriggja milljarða króna
hagnaði.
Vegagerðin og sambandið gerðu
með sér samning snemma árs 2012
um uppbyggingu almenningssam-
gangna á Suðurnesjum. Í honum
fólst m.a. að SSS fengi einkaleyfi á
áætlunarferðum milli Flugstöðvar
og Reykjavíkur. Það var eina leiðin
sem skilaði hagnaði og átti að nota
hann til að halda uppi almennings-
samgöngum innan Suðurnesja.
Var aksturinn boðinn út og samið
við Kynnisferðir og dótturfélag
þeirra, SBK. Samkeppniseftirlitið
taldi það ekki samrýmast EES-
samningnum að veita einkaleyfi á
leið sem skilar hagnaði og í fram-
haldi af því felldi Vegagerðin ein-
hliða niður einkaleyfið, samkvæmt
ákvörðun ráðherra. Það var síðla
árs 2013. SSS taldi á sér brotið og
stefndi ríkinu. Dómkvaddir mats-
menn töldu SSS hafa orðið af
þriggja milljarða króna hagnaði.
Berglind Kristinsdóttir, fram-
kvæmdastjóri SSS, segir að reynt
sé að komast að niðurstöðu um
skaðabætur með viðræðum aðila.
Það snúist um að fá viðunandi lausn
fyrir þá sem nota almenningssam-
göngur því skaðabæturnar myndu
fara í að byggja upp gott kerfi.
ABK gjaldþrota
SBK, sem annaðist almennings-
samgöngurnar áfram, rifti einhliða
samningum um tvær leiðir í strætó-
kerfi Suðurnesja í nóvember sl.
Ástæðan var sögð villa í tilboði fyr-
irtækisins á sínum tíma og að svo
mikill halli væri á akstrinum að
hann myndi enda í þroti. SSS samdi
við Hópbíla og Hópbifreiðir Kynn-
isferða um að annast akstur á þess-
um leiðum fyrir hærra verð.
Jafnframt var SBK, sem breytt
hafði nafni sínu í ABK, stefnt í júní
sl. vegna samningsbrota en áður en
málið var tekið fyrir var fyrirtækið
tekið til gjaldþrotaskipta og komið í
hendur skiptastjóra. Berglind segir
að SSS hafi lagt fram 63 milljóna
króna kröfu í þrotabúið.
Þess ber að geta að SBK og ABK
eru dótturfyrirtæki Kynnisferða.
Verða af 3 millj-
arða kr. hagnaði
 Krefjast skaðabóta vegna einkaleyfis