Morgunblaðið - 03.12.2018, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. DESEMBER 2018
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
40 ár
á Íslandi
Snjóblásarar í
öllum stærðum
og gerðum
Hágæða snjóblásarar frá
Stiga
ST5266 PB
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Stærsta vandamálið í starfi ís-
lenskra framhaldsskóla er mið-
stýringin. Stjórnvöld þurfa nauð-
synlega að gera breytingar á
flóknu kerfi sem bundið er af venj-
um og hefðum frá liðnum tíma,“
segir Hjálmar Árnason, fram-
kvæmdastjóri Keilis. „Aðstæður í
atvinnulífinu breytast hratt og
tækniframfarir eru örar. Því kalli
þurfa skólarnir að geta svarað
með því að bjóða nám og skapa
þekkingu sem fyrirtækin þurfa og
kalla eftir.“
Nú á haustmisseri eru um 700
nemendur við Keili á Ásbrú í
Reykjanesbæ. Starfsemi skólans
hófst haustið 2007 og var mót-
leikur við erfiðu atvinnuástandi
sem þá var á Suðurnesjum vegna
brotthvarfs Varnarliðsins árið áð-
ur. Fyrir áratug voru aðeins 12%
fólks á Suðurnesjum, 25 ára og
eldra, með stúdentspróf. Nú er
hlutfallið 27% og telur Hjálmar
Árnason að þarna hafi starfsemi
Keilis haft eitthvað að segja.
Námsleiði er áberandi
Við Keili er í dag starfrækt
Háskólabrú með námsleiðum sem
greiða eiga leið fólks með tak-
markaða menntun í háskóla. Einn-
ig Flugakademía; hvar fólk getur
aflað sér réttinda í einkaflugi eða
lagt fyrir sig atvinnuflug eða flug-
virkjun. Við Íþróttakademíuna má
nema einka- og styrktarþjálfun og
svo fótgerðaaðgerðafræði. Í há-
skóladeild er svo kennd, tölvu-
leikjagerð í samstarfi við norskan
háskóla og leiðsögn í ævintýra-
ferðamennsku í samstarfi við
fyrirtæki í Kanada.
„Meirihluti nemenda okkar er
í fjarnámi. Þegar atvinnuástand er
gott nýtir fólk sér það eðlilega.
Með góðu skipulagi og sterkum
vilja reynist fæstum þetta til-
ökumál. Margir nemda okkar á
Háskólabrú eru að taka upp þráð-
inn eftir langt hlé frá skóla til þess
að styrkja stöðu sína á vinnumark-
aði eða þá vegna þess að náms-
áhugi þess er vakinn. Því miður er
námsleiði áberandi meðal ung-
linga sem í dag eru í framhalds-
skólum; því margt í námsfyrir-
komulagi og kennsluháttum tekur
ekki mið af nútímanum,“ segir
Hjálmar og heldur áfram:
Brottfall er ekki lögmál
„Að brottfall úr framhalds-
skólum í dag sé um 35% er ekki
lögmál; heldur nokkuð sem má
breyta til dæmis með því að gefa
skólunum aukið frelsi til að mæta
nemendum og þörfum samfélags.
Einhverjir óttast um gæði ef
ábyrgðin er sett á herðar ein-
stakra skóla. Því er til að svara að
gæðin verða alltaf tryggð af við-
takanda. Skóli sem skilar slöppum
nemendum yrði einfaldlega ekki
viðurkenndur af háskólum eða at-
vinnulífi. Það eitt er nægt aðhald.“
Ekkert hefur breytt sam-
félaginu jafn mikið á undan-
förnum árum en net- og snjall-
símavæðingin. Þetta er nýr
veruleiki sem skólakerfið hefur
ekki aðlagast að fullu og á stund-
um er streist á móti, segir
Hjálmar:
„Skóla er að kenna ungu fólki
að afla sér upplýsinga sem það
getur svo lagt sjálfstæðan dóm á.
Að kennarinn standi við töfluna og
haldi fyrirlestur er úrelt fyrir-
komulagi enda höfum við hjá Keili
farið aðrar leiðir, svo sem með
vendinámi þar sem kennarar og
nemendur eiga í gagnkvæmum
samskiptum, rökræða og fræðast.
Reynslan af þessu er góð og svona
viljum við þróa framtíðina. En ég
leyni því ekkert að við höfum mætt
ýmsum hindrunum og fyrirstöðum
í kerfinu; nýjungar í framhalds-
skólastarfi tefjast í seinvirku og
um margt íhaldsömu stjórnkerfi.
Háskólarnir með sitt akademíska
frelsi hafa miklu meira svigrúm.
Sam skynja þó nýjan tón hjá nýjum
menntamálaráðherra sem eykur
bjartsýni um að nauðsynlegar
breytingar verði gerðar.“
Vilja námsbraut í leikjagerð
Um þessar mundir er Keilir í
samstarfi við skóla frá Hollandi,
Danmörku og Svíþjóð. Þessir skól-
ar leggja áherslu á námsbrautir í
tækni tengdri leikjagerð, þrívídd
og slíkum þáttum. Skólarnir eru
hluti af frumkvöðlasetrum um
leikjagerð. Hafa á sl.10 árum í
Gautaborg orðið til yfir 100 fyrir-
tæki í leikjagerð og skapast um
500 störf tengd leikjagerð.
„Svíar gefa framhaldsskól-
unum frítt spil til að þróa sig
áfram og gera áhugaverða hluti.
Sumt heppnast og annað ekki rétt
eins og gengur en miklu oftar er
útkoman jákvæð. Starfsemi skóla
verður að þróast í takt við annað í
samfélaginu, ellegar verður stöðn-
un og í versta falli afturför.“
Miðstýring er hindrun í menntamálum, segir framkvæmdastjóri Keilis
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Skólamaður Bjóða nám og skapa þekkingu sem fyrirtækin þurfa og kalla eftir, segir Hjálmar Árnason.
Skólar þrói framtíðina
 Hjálmar Árnason er fæddur
árið 1950 og er kennari að
mennt, með háskólamenntun í
íslensku og skólastjórn. Hann
starfaði fyrr á árum sem kenn-
ari við grunnskóla og síðan
Fjölbrautaskóla Suðurnesja, og
var skólameistari þar í tíu ár.
 Hjálmar var sat á Alþingi
fyrir Framsóknarflokkinn 1995-
2007 sat Hjálmar á Alþingi.
Eftir það varð hann fram-
kvæmdastjóri Keilis. Að auki
hefur Hjálmar sinnt fjölmörg-
um félagsstörfum, og var um
skeið formaður Skólameistara-
félags Íslands.
Hver er hann?
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Vænta má þess að verðhækkanir á
fólksbílum vegna vörugjaldabreyt-
inga gangi að hluta til baka í kjöl-
far lagabreytinga sem samþykktar
voru á Alþingi í lok nýliðins mán-
aðar og tóku
gildi síðastliðinn
föstudag, 30.
nóvember.
Helstu ástæður
minnkandi sölu
nýrra fólksbíla á
árinu eru verð-
hækkanir vegna
styrkingar á
gengi krónunnar
og hækkun vöru-
gjalda vegna
breytinga á mæliaðferðum á út-
blæstri bíla. Ræður þar mestu sam-
dráttur undanfarna þrjá mánuði.
Þetta kemur fram í tilkynningu frá
Bílgreinasambandinu.
Sala dróst mikið saman
Sala nýrra fólksbíla í nóvember
var um 30% minni en í sama mán-
uði í fyrra, sem var langstærsta ár í
sölu bíla frá upphafi. Í nýliðnum
mánuði voru alls 722 bílar nýskráð-
ir en voru 1.026 í nóvember í fyrra.
Fyrstu 11 mánuði ársins voru
17.494 fólksbílar nýskráðir, 14,2%
færri en á sama tímabili 2017. Sal-
an þessa fyrstu ellefu mánuði árs-
ins var þó nánast á pari við sama
tímabil 2016.
Á vegum Bílgreinasambandsins
er nú unnið að gerð reiknivélar þar
sem notendur munu geta séð hver
vörugjöldin verða á bifreiðum sam-
kvæmt nýsamþykktum lagabreyt-
ingum.
Stundum óbreytt verð
María Jóna Magnúsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Bílagreinasambands-
ins, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að ekki væri til nein algild
þumalputtaregla um hvað verð bíla
gæti lækkað af þessum sökum.
„Þetta ræðst alltaf af því hve mikill
útblástur bílanna er og hvernig
hann mælist. Í sumum tilvikum
verða bílar áfram í sömu vöru-
gjaldaflokkum og verð því óbreytt,
en í öðrum tilvikum gæti það
breyst og verðið lækkað um nokkur
hundruð þúsund krónur,“ sagði
María Jóna Magnúsdóttir.
Verð á fólksbíl-
um mun lækka
 Alþingi breytti lögum um vörugjöld
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Bílar Þess er vænst að bílasala
glæðist á ný eftir ofurlitla lægð.
María Jóna
Magnúsdóttir
„Ég er ekki hissa yfir þessu og
margt af þessu er bara hrikalegt eins
og þessi aukning á fjárhagsáhyggj-
um,“ segir Sólveig Anna Jónsdóttir,
formaður Eflingar, um niðurstöður
kjarakönnunar félagsins sem
kynntar voru á laugardag. Hún segir
ánægjulegt að sjá hversu mikil sam-
staða er meðal félagsmanna um
hækkun lægstu launa, en 93% svar-
enda voru sammála því að leggja ætti
sérstaka áherslu á hækkun þeirra.
Samkvæmt niðurstöðum könn-
unarinnar hefur þeim félagsmönnum
Eflingar sem hafa miklar áhyggjur
af fjárhagslegri stöðu sinni fjölgað
nokkuð og eru
það 17,2% þeirra.
Einnig segjast
29,7% hafa frekar
miklar áhyggjur.
Í heild hefur þeim
sem hafa áhyggj-
ur af fjárhag
sínum fjölgað úr
35% í 47% milli
ára og segist
þriðjungur hafa
þurft að leita sér aðstoðar vegna
fjárhagsvanda, 20% til vina og ætt-
ingja. Fram kemur í niðurstöðum að
heildarlaunahækkanir hjá félags-
mönnum Eflingar hafa verið heldur
minni en hjá öðrum hópum, eða um
2%.
Misskipting
„Þetta merkir bara það að hér
tíðkast viðhorf sem því miður hafa
verið samþykkt alltof lengi gagnvart
verka- og láglaunafólki. Það sést
greinilega að stór hópur fólks sem
hefur unnið mikilvæg störf, langa
vinnudaga við líkamlega og andlega
erfið störf, þarf að horfast í augu við
þá ömurlegu staðreynd að það gangi
ekki upp að ná endum saman. Þetta
segir okkur allt um misskiptinguna
og stéttaskiptinguna sem hefur
fengið að ríkja í íslensku samfélagi,“
segir Sólveig Anna.
Meðal félagsmanna Eflingar segj-
ast 61% vilja leggja mesta áherslu á
hækkun launa í næstu kjarasamn-
ingum. Þá sögðust 15% vilja leggja
mesta áherslu á húsnæðismál, 11%
styttingu vinnutíma, 7% atvinnu-
öryggi og 5% bætt starfsumhverfi.
Meðal helstu atriða sem félags-
menn Eflingar vilja að lögð verði
áhersla á í samningum gagnvart
stjórnvöldum er hækkun persónu-
afsláttar, að auðvelda fyrstu kaup á
íbúðarhúsnæði og aukið framboð á
leiguhúsnæði. Formaðurinn segir
það „sláandi hvað við erum með hátt
hlutfall af leigjendum, sérstaklega
þegar við vitum að þeir sem eru með
minnst á milli handanna eru í verstu
stöðunni á leigumarkaði. Það fólk
borgar gríðarlega háan hluta af ráð-
stöfunartekjum sínum í húsaleigu.“
Hún telur viðhorf félagsmanna
sem birtist í kjarakönnuninni ríma
vel við kröfurnar sem teflt hefur ver-
ið fram af hálfu stéttarfélagsins, en í
þeim felst meðal annars tvöföldun
persónuafsláttar, hækkun lægstu
launa í 425 þúsund krónur og hækk-
un barnabóta. gso@mbl.is
Helmingur með fjárhagsáhyggjur
 Fimmtungur félagsmanna Eflingar leitað til vina og ættingja  Heildarlaun hafa hækkað um 2%
Sólveig Anna
Jónsdóttir