Morgunblaðið - 16.02.2019, Síða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2019
Fallegt einbýlishús á einni hæð ásamt tvöföldum
bílskúr á vinsælum stað við Leirutanga 14 í
Mosfellsbæ. Eignin er skráð 234,8 m2, þar af
einbýlishús 178,8 m2 og bílskúr 56,0 m2. Við hlið
hússins stendur bílskúrinn sem er ókláraður. Gott
skipulag. Glæsilegt stórt eldhús og stórar stofur.
Fjögur svefnherbergi.
Tvö baðherbergi.
Fallegur gróinn
garður í suðurátt
með steyptri verönd
og skjólgirðinu.
V. 79,9 m.
Einar Páll Kjærnested, löggiltur fasteignasali
Þverholti 2 // Mosfellsbæ // Sími 586 8080
fastmos.is // fastmos@fastmos.is
Sigurður Gunnarsson
Löggiltur fasteignasali
S. 899 1987
Svanþór Einarsson
Löggiltur fasteignasali
S. 698 8555
Op
ið
hú
s
Opið hús
Mjög glæsilegt 253 m2 einbýlishús á einni hæð með
tvöföldum bílskúr á 1.014 m2 eignarlóð. Eignin skiptist í
forstofu, baðherbergi með þvottaaðstöðu, 3 svefnherbergi,
eldhús, stofu og borðstofu. Auk þess er aukaíbúð inn af
bílskúr með baðherbergi og eldhúsaðstöðu, einnig herbergi
með baðherbergi í kjallara. V. 89,9 m.
Leirutangi 14 - 270 Mosfellsbær
Leirvogstunga 12 - 270 Mosfellsbær
Opið hús mánudaginn 18. febrúar
frá kl. 17:30 til 18:00
Opið hús þriðjudaginn 19. febrúar
frá kl. 17:00 til 17:30
Samningar ríkisins
við hjúkrunarheimili
landsins runnu út á
síðasta ári og fjárlög
gera ráð fyrir að
lækka greiðslur til
þeirra á þessu ári.
Fyrir hjúkrunarheim-
ilið Mörkina þýðir það
um 50 milljóna niður-
skurð. Rekstur hjúkr-
unarheimila hefur
lengi verið erfiður og mörg heimili
barist í bökkum við að veita lög-
boðna þjónustu. Það sem einkennir
hjúkrunarheimili er að þar býr
fólk sem er háð öðrum og getur
illa borið hönd fyrir höfuð sér.
Heimilin eru rekin samkvæmt fjár-
lögum hvers árs eins og heilbrigð-
iskerfið, en íbúar borga hluta af
dvalarkostnaði úr eigin vasa en fá
að halda vasapeningum. Á móti er
allur heimiliskostnaður innifalinn,
hjúkrun, hjálpartæki, þjálfun, lyf
og lækniskostnaður.
Ég hef verið yfirlæknir á hjúkr-
unarheimilinu Mörkinni frá upp-
hafi og tekið þátt í að móta starfið.
Rekstrarféð hefur þó aldrei dugað
alveg og hefur verið margfarið yfir
alla þætti rekstursins, endur-
skipulagt og hagrætt aftur og aft-
ur. Á síðasta ári virtist þó ætla að
takast að ná endum saman en þá
koma fréttirnar, samningar voru
útrunnir og ekki endurnýjaðir og
dregið úr fjárframlögum án þess
að skilaboð komi um hvaða þætti
þjónustunnar eigi að skera niður.
Í Mörkinni hefur markvisst og
þrotlaust starf verið unnið við að
veita frábæra þjónustu. Það hefur
oft tekist vel, vegna okkar góða
starfsfólks. Gott starfsfólk er for-
senda þess að hægt sé að veita
góða þjónustu. Ekki fást þó nægi-
lega margir faglærðir starfsmenn
til starfa, sennilega vegna mikillar
ábyrgðar, erfiðrar vinnu og lélegra
kjara. Margir starfsmenn eru
ófaglærðir og á lágum launum,
kröfur mjög miklar bæði um
mannleg samskipti, samviskusemi,
þekkingu, dugnað og
að geta tekist á við
allt litróf mannlegrar
tilveru.
Í Mörkinni höfum
við séð batnandi ár-
angur í samband við
marga þá þætti sem
mældir eru, má sér-
staklega nefna minnk-
andi notkun svefn- og
róandi lyfja og
sterkra geðlyfja,
fækkandi þvagfæra-
sýkingar vegna mark-
vissari greininga, fækkandi bylt-
um, aukinni virkni og hreyfingu og
svo má lengi telja. Hjúkrun er
mjög góð og í flestum gæðavísum
betri en landsmeðaltal. Undirrituð
hefur unnið að bættum sam-
skiptum við aðstandendur með
fjölskyldufundum, þar sem farið er
yfir ástand einstaklings, langvinna
sjúkdóma og forvarnir auk þess
sem markmið og gildismat ein-
staklingsins er rætt til þess að
geta veitt þá þjónustu sem ein-
staklingurinn kýs sjálfur. Lyfja-
notkun er sniðin að einstaklingn-
um og langvinnum sjúkdómum
fylgt eftir markvisst með það fyrir
augum að koma í veg fyrir sjúkra-
húslegur og að langvinnir sjúk-
dómar versni.
Á Íslandi er hefð fyrir að hjúkr-
unarheimili hafi fastráðna lækna,
en víða erlendis eru læknar á
hjúkrunarheimilum til hliðar við
önnur störf. Fyrir vikið eru dag-
legir stofugangar lækna sem
þekkja til heimilismanna og hægt
að sinna hratt og örugglega bráð-
um veikindum. Flestir njóta þess
að fá að deyja í sínu eigin rúmi,
oftast umkringdur ástvinum. Ég
hef séð tölur frá bæði Bandaríkj-
unum og Noregi um að 20-25%
íbúa á hjúkrunarheimilum deyi á
bráðasjúkrahúsi. Ef eins væri hér
myndi það þýða að tugir aldraðra
deyjandi einstaklinga myndi vera á
Landspítalanum á hverju ári með
tilheyrandi óhagræði og kostnaði
fyrir alla. Einnig hef ég séð tölur
um að á fyrsta ári dvalar á hjúkr-
unarheimilum, fari um 30% á
bráðasjúkrahús. Ég leyfi mér að
fullyrða að það er ekki eins mikið
hér á landi, vegna betri þjónustu á
heimilunum.
Með þessari lýsingu er ég að
færa rök fyrir því að með að fjár-
svelta hjúkrunarheimil, er verið að
eyðileggja góða þjónustu sem er
bæði betri og hagkvæmari en víða
annars staðar. Afleiðing þess væri
aukið álag á Landspítalann sem
þegar veldur ekki sínu hlutverki
og aukinn kostnaður annars staðar
í kerfinu.
Nú þurfum við stjórnendur enn
einu sinni að setjast niður og velja
hvar á að skera niður. Eigum við
að leggja niður sjúkra- og iðju-
þjálfun og þar með hreyfingu og
virkni? Eigum við hætta að hafa
læknisþjónustu um kvöld og helgar
og senda alla á sjúkrahús sem
veikjast alvarlega? Eigum við að
neita fólki um lyf burtséð frá þörf-
um einstaklingsins? Eigum við að
hætta að nota dýr hjálpartæki því
fólkið er hvort eð er svo gamalt og
lélegt að það tekur því ekki að
púkka upp á það? Hvað með mat,
þrif, hjúkrun, er hægt að taka af
þar meira en orðið er? Nei, það tel
ég ekki gerlegt.
Mér sárnar fyrir hönd íbúa á
hjúkrunarheimilum sem margir
greiða hátt verð fyrir dvölina og
hafa alla sína ævi greitt skatta til
velferðarþjóðfélagsins. Hafa þeir
enga rödd og enga talsmenn? Er
bara hægt að skera niður án sam-
tals eða útskýringa?
Fjárframlög til
hjúkrunarheimila
Eftir Helgu
Hansdóttur »Mér sárnar fyrir
hönd íbúa á hjúkr-
unarheimilum sem virð-
ast eiga sér fáa tals-
menn. Margir greiða
hátt verð fyrir dvölina
en fá litlu að ráða.
Helga Hansdóttir
Höfundur er yfirlæknir á hjúkrunar-
heimilunum Grund og Mörkinni.
helga.hansdottir@morkin.is
Borgarstjórnar-
meirihlutinn lætur
ekki deigan síga í að
sjá sundlaugagestum
heitu pottanna fyrir
súrrealísku samræðu-
efni. Eftir að hafa
kyrjað Braggablús og
haldið pálmasunnudag
óvenju snemma í ár
varð kosningabrask
Dags B. og Samfylk-
ingar næsta Spaug-
stofa.
Lýðræðisvakning með
pólitískri slagsíðu
Þegar leið að kosningum sl. vor,
var ljóst að borgaryfirvöld höfðu
ákveðið að blása til lýðræðisvakn-
ingar, einkum á meðal ungs fólks
sem var að öðlast kosningarétt,
meðal nýbúa, íbúa með erlent rík-
isfang og kvenna sem orðnar eru
áttræðar. Þessi lýðræðisvakning
fólst í bréfaskriftum frá Reykja-
víkurborg til einstaklinga í þessum
hópum. Bréfin voru rækilega
merkt Reykjavíkurborg og þeim
sem bréfin fengu ýmist þakkað
fyrir, eða hvött til, að nýta at-
kvæðisréttinn. Þar var m.a. haldið
fram þeim ósannindum að það
væri borgaraleg skylda hvers og
eins að kjósa. Viðkomandi voru
einnig minntir á allt það góða starf
og óeigingjörnu þjónustu sem
Reykjavíkurborg er stöðugt að
láta í té, ekki síst fyrir markhóp-
ana. Það hefur líklega ekki hvarfl-
að að bréfriturum að þeir sem ekki
hafi grænan grun um kosningarétt
sinn, geri enn síður greinarmun á
borgarstjóraembættinu og starfs-
fólki Reykjavíkurborgar, og
stjórnmálamanninum Degi B.
Eggertssyni.
Lýðræðisvakningin fólst einnig í
sms-skeytum til ungs fólks og til-
vísun í öllum bréfunum á vefsíðuna
„egkys.is“. Sú vefsíða var styrkt af
borgaryfirvöldum með fjár- og
vinnuframlagi en hún hafði mjög
pólitíska slagsíðu. Tvö framboð-
anna komust ekki á síðuna fyrr en
eftir dúk og disk, framboð þáver-
andi borgarstjórnarmeirihluta og
borgarstjóri voru á aðalsíðu en
leita varð að öðrum framboðum á
undirsíðum með smáu letri.
Þaggað niður í
pólitískri bókun
Rétt fyrir kosningar sl. vor varð
okkur sjálfstæðismönnum ljóst að
þetta verkefni kynni að fara úr
böndum. Við vöruðum við því að
farið yrði út í sértækar aðgerðir
með tiltekna markhópa í huga og
ég flutti tillögu í borgarstjórn 15.
maí 2018 um að leitað yrði eftir
áliti Persónuverndar vegna verk-
efnisins. Þeirri tillögu var vísað til
borgarráðs. Þar bókaði þáverandi
borgarfulltrúi, Kjartan Magnús-
son, um málið 17. maí 2018.
Bókuninni var vísað í Trúnaðarbók
sem þýddi að leynd ríkti yfir henni
og ekki mátti ræða hana fyrr en
eftir kosningar.
Klúður á klúður ofan
Persónuvernd er opinber stofn-
un sem fylgist með lögum, reglum
og vinnslu er varða persónu-
upplýsingar, veitir leiðbeiningar
um slíka vinnslu og er umsagnar-
og úrskurðaraðili um þau málefni.
Það er skemmst frá því að segja
að samskipti Reykjavíkurborgar
við Persónvernd vegna þessa verk-
efnis voru með slíkum endemum
að Persónvernd sá ástæðu til að
hefja frumkvæðisathugun á verk-
efninu. Í úttekt Persónuverndar
segir m.a.: „Bréfin voru með mis-
munandi hvatningarskilaboðum
sem voru gildishlaðin og í einu til-
viki röng og voru til þess fallin að
hafa áhrif á hegðun
þeirra í kosning-
unum.“
Í ákvörðunarorðum
Persónuverndar segir
að vinnsla Reykjavík-
urborgar og HÍ á per-
sónuupplýsingum um
alla markhópana hafi
ekki samræmst Per-
sónuverndarlögum.
Auk þess telur Per-
sónuvernd ámælisvert
að Reykjavíkurborg
hafi ekki upplýst
stofnunina um alla
þætti verkefnisins þrátt fyrir
skriflega beiðni þar að lútandi.
Persónuvernd sá ástæðu til að
vekja athygli dómsmálaráðuneyt-
isins og Umboðsmanns Alþingis á
þessu verkefni. Í kjölfarið sendi
dómsmálaráðuneytið Reykjavík-
urborg bréf þar sem framkvæmd
verkefnisins var gagnrýnd en
þeirri gagnrýni var ekki sinnt. Allt
eru þetta grafalvarlegar ávirðingar
á ýmsum stigum verkefnisins og
mikill áfellisdómur yfir vinnu-
brögðum borgarinnar.
,,Ekki benda á mig“
Eitt er að klúðra málum en ann-
að að bregðast við þegar upp
kemst um strákinn Tuma. Þar eru
borgaryfirvöld alltaf með sömu
viðbragðsáætlunina. Byrjað er á
því að klippa á öll tengsl klúðurs-
ins við sjálfan borgarstjórann,
jafnvel þó það kosti töluverða
vinnu við að koma tölvupóstum í
svarthol. Síðan hverfur borgar-
stjórinn sporlaust í nokkra daga
svo fréttasnápar séu ekki að
kvabba á honum út af svona smá-
málum. Síðan eru samin minnis-
blöð í gríð og erg vegna rang-
hugmynda um að þau geti á
einhvern hátt hnekkt niðurstöðu
réttbærra úrskurðaraðila.
Verkefni borgarstjóra
En hér þarf enga tölvupósta til
að sanna hver eigi krógann. Þessi
lýðræðisvakning hófst þann 12.
október 2017 er Dagur B. Egg-
ertsson borgarstjóri lagði fram til-
lögu í borgarráði um að skipaður
yrði starfshópur til að gera til-
lögur að aðgerðum til að auka
kosningaþátttöku í sveitarstjórn-
arkosningunum. Í tillögunni er
lagt til að sérstaklega verði hugað
að því að auka kosningaþátttöku
ungs fólks og fólks af erlendum
uppruna. Í kjölfarið tilnefndi Dag-
ur síðan í starfshópinn. Hann til-
nefndi sérfræðing af sinni eigin
skrifstofu sem varð formaður
hópsins, verkefnisstjóra og sér-
fræðing af Mannréttindaskrifstofu
auk verkefnastjóra af skrifstofu
borgarstjórnar. Hann átti því
frumkvæði að verkefninu, skipaði í
starfshópinn og lagði meginlínur
þess. Skrifstofa hans og hinar
tvær skrifstofurnar, sem allar
heyra beint undir borgarstjóra,
sáu síðan um framkvæmd verkefn-
isins.
Það er auðvitað ólíðandi að
borgarstjórinn í Reykjavík láti
borgarbúa greiða fyrir kosninga-
bæklinga til markhópa sem hann
sjálfur ákveður og að hann skipi
samstarfs- og undirmenn sína til
að sinna slíkum verkefnum. Það er
ekki lýðræðisvakning heldur aðför
að lýðræðinu í Reykjavík.
Eftir Mörtu
Guðjónsdóttur
» Persónuvernd sá
ástæðu til að vekja
athygli dómsmálaráðu-
neytisins og Umboðs-
manns Alþingis á þessu
verkefni.
Marta
Guðjónsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins
Kosningabrask
Matur