Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.02.2019, Blaðsíða 15

10.2. 2019 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
hjálpað mér mikið í þessu uppgjöri. Hún veitir
manni styrk.“
Sá styrkur kemur þó ekki frá íslensku þjóð-
kirkjunni. „Það er illa komið fyrir þjóðkirkj-
unni. Því miður. Hún á að vera griðastaður en
þess í stað eru þar eilífar deilur. Þegar ég kom
út úr skápnum ræddi ég við prest og án þess
að gagnrýna mig beint lét hann í það skína að
þetta skref væri óæskilegt. Ég ræddi líka við
lækni og fékk svipuð skilaboð. Hann reyndi að
telja mér hughvarf; ekki vegna þess að sam-
kynhneigð væri synd heldur fyrir þær sakir að
þetta þýddi að ég yrði útsettari fyrir sjúkdóm-
um. Það er skondin afstaða, eftir á að hyggja.“
Eitt er að gera upp sín mál í ró og næði, ann-
að að ræða þau á opinberum vettvangi eins og
Sævar gerir hér. „Ég hef velt því vandlega fyr-
ir mér í heilt ár hvort ég ætti að fara í blaða-
viðtal út af þessu; hvort saga mín eigi erindi
við þjóðina. Og niðurstaðan er sú að svo sé.
Mér finnst ég þurfa að opna mig um þessa
reynslu; þetta hefur hamlað mér alla tíð og
partur af uppgjörinu er að tala opinskátt um
þetta. Bæði er í því fólgin heilun fyrir mig og
svo verður það vonandi öðrum, sem standa í
sömu sporum og ég, hvatning til að taka á sín-
um málum og leggja drauga fortíðarinnar til
hvílu.“
Það er ekki bara blaðaviðtal, Sævar er líka
að skrifa bók sem byggist á lífsreynslu hans.
„Það er partur af uppgjörinu. Þetta er skáld-
saga sem byggist á þessari reynslu. Í raun er
ég að segja sögu húss, þar sem íbúarnir hafa
orðið fyrir miklum áföllum. Ég á og bý í húsi
foreldra minna en auk þess sem kom fyrir mig
bjó þar á undan okkur fólk sem missti son
sinn. Ég hef unnið að þessari bók í nokkur ár
og er langt kominn með hana.“
Setjast niður á hverjum degi
Sævar er á góðum stað í lífinu í dag; hefur ekki
aðeins gert upp við fortíðina, heldur jafnframt
fundið jafnvægi milli fjölskyldulífs og vinnu.
„Mig langaði alltaf að eignast fjölskyldu og er
óendanlega þakklátur fyrir að sá draumur hafi
orðið að veruleika. Við erum mjög náin lítil
fjölskylda og við Lárus leggjum mikið upp úr
stöðugleika fyrir son okkar. Þrátt fyrir ungan
aldur býr hann að mikilli lífsreynslu og þarf á
öryggi og hlýju að halda. Okkur þykir mjög
mikilvægt að setjast niður með honum á hverj-
um einasta degi og gefa honum tækifæri til að
ræða við okkur á sínum forsendum. Andri er
algjör fótboltastrákur – svell sem ég var ekki
sterkur á fyrir en er allur að koma til. Get til
dæmis sagt þér allt um rangstöðu.“
Hann hlær.
„Við eigum mjög vel skap saman, feðgarnir,
erum báðir stríðnir og kappsamir og húmorinn
liggur á áþekku sviði. Ég er þakklátur fyrir
hverja einustu stund með syni mínum og sam-
veran með honum hefur hjálpað mér að takast
á við lífið á réttum forsendum,“ heldur hann
áfram. „Og maður verður að nýta hvert augna-
blik, tíminn er svo fljótur að líða. Allt í einu er
hann að verða níu ára.“
Sævar og Lárus hafa enn ekki fengið að
ættleiða Andra Jón en hafa engar áhyggjur
af framvindu þess máls. „Málið hefur dregist,
af ástæðum sem óþarfi er að rekja hér, og við
hefðum getað tekið þann slag en ákváðum að
gera það ekki. Aðalatriðið er það að Andri er
mjög ánægður og man ekki annað en að vera
hjá okkur. Það kemur að því að við fáum að
ættleiða hann með formlegum hætti. Við er-
um í góðu sambandi við ættingja hans í
Litháen og hann hefur fengið að hitta það
fólk. Það er svo undir honum sjálfum komið
með hvaða hætti hann vill rækta þau tengsl í
framtíðinni.“
Hvað vinnuna varðar kveðst Sævar sinna
henni af kostgæfni áfram en velur þó verk-
efnin meira en hann gerði áður. „Eigum við
ekki að orða þetta svona: Ég er hættur að
svara tölvupóstum á nóttunni.“
Núna á ég tvo pabba
– Veltir Andri því eitthvað fyrir sér hvers
vegna hann á tvo pabba?
„Ekki þannig lagað. Hann hefur að vísu ver-
ið spurður að því í skólanum hvar mamma
hans sé og svarar því til að hún sé dáin. Og
núna á ég bara tvo pabba, segir hann og ekki
þarf að ræða það frekar.“
Sjaldgæft er að samkynhneigð karlkyns pör
hafi ættleitt barn eða komið inn í fósturkerfið á
Íslandi, eins og Sævar og Lárus. Sjálfur er
hann svolítið undrandi á þessu. „Ég held að
þetta séu innan við tíu pör í það heila. Mín
kenning er sú að vandinn liggi meira hjá sam-
kynhneigðum sjálfum en samfélaginu. Þrátt
fyrir bréfið leiðinlega sem ég gat um áðan held
ég að fordómar gagnvart barnauppeldi sam-
kynhneigðra séu hverfandi á Íslandi. Samkyn-
hneigðir sjá þennan möguleika hins vegar ekki
alltaf fyrir sér sjálfir. Ætli það séu ekki bara
leifar frá þeim tíma þegar það var erfiðara að
koma út úr skápnum. Menn áttu fullt í fangi
með sjálfa sig og viðbrögðin í kringum sig og
sáu ekki fyrir sér eðlilegt fjölskyldulíf, þar sem
barn eða börn kæmu við sögu. Þessi möguleiki
er þannig lagað nýtilkominn og vonandi kom-
um við til með að sjá fleiri og fleiri samkyn-
hneigð pör taka að sér börn. Það er fullt af
börnum þarna úti sem þurfa að komast inn á
gott heimili.“
Sævar Þór þegar hann var fimm ára gamall.
’Sem barn einangraði ég migalltaf meira og meira oggerði mér upp veikindi til aðsleppa við skólann. Var svo að
segja vinalaus á löngum köfl-
um. Mér leið illa innan um fólk
og var hræddur við ókunnuga.
Ég var stöðugt á varðbergi.
Sævar er flokksbundinn framsókn-armaður, eins og Lárus eiginmaðurhans, og báðir voru þeir í framboði
fyrir flokkinn í Reykjavík í þingkosningunum
árið 2016. Síðan klofnaði flokkurinn þegar
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, fyrrverandi
formaður, og fleiri gengu úr honum árið
2017 og stofnuðu Miðflokkinn. Margir vinir
og kunningjar Sævars fylgdu Sigmundi yfir
og fyrir borgarstjórnarkosningarnar í fyrra
var Sævari boðið að taka annað sætið á lista
Miðflokksins á eftir oddvitanum, Vigdísi
Hauksdóttur.
„Ég kunni að meta traustið en að vel at-
huguðu máli ákvað ég að þiggja ekki boðið
og halda kyrru fyrir í Framsóknarflokknum.
Í huga Lárusar var þetta aldrei spurning;
hann var ekki á leið úr Framsóknarflokkn-
um. Ég var hins vegar á báðum áttum; þurfti
að staldra aðeins við og meta stöðuna enda
hef ég átt mjög gott samstarf við Sigmund
Davíð og hef trú á honum sem stjórnmála-
manni. Sama máli gegnir raunar um bæði
Sigurð Inga Jóhannsson, formann Framsókn-
arflokksins, og Lilju Alfreðsdóttur varafor-
mann; þau hafa bæði tekið mér afskaplega
vel og treyst mér fyrir trúnaðarstörfum. Því
trausti vildi ég ekki bregðast. Framsókn-
arflokkurinn er í mjög góðum höndum hjá
þessu fólki og flokkurinn gegnir lykilhlut-
verki í ríkisstjórn. Ég á vini í Miðflokknum og
virði afstöðu þeirra, að yfirgefa Framsókn-
arflokkinn, enda þótt ég hafi sjálfur komist
að annarri niðurstöðu.“
Gamla íslenska seiglan
Lárus er rótgróinn framsóknarmaður en
Sævar gekk í flokkinn á miklum um-
brotatímum árið 2016 eftir að Panamaskjölin
komu upp á yfirborðið. „Ég fann strax að
enginn friður var í flokknum og þess vegna
kom klofningurinn ekki á óvart. Maður gat
ekki annað en dáðst að því hvernig Sigurður
Ingi brást við þessari erfiðu stöðu. Hann stóð
eins og klettur, tók bara upp neftóbaksdósina
og bretti upp ermar. Engan bilbug var á hon-
um að finna – enda ærið verk að vinna. Við
aðstæður sem þessar skiptir höfuðmáli að
eiga traustan leiðtoga sem ekki fer á taugum,
sama á hverju gengur. Gamla íslenska seigl-
an holdgervist ekki betur í nokkrum manni
en Sigurði Inga Jóhannssyni og ég treysti
þeim Lilju fyllilega til að byggja flokkinn
áfram upp.“
Hrikt hefur í stoðum Miðflokksins eftir að
Klausturmálið kom upp og svo virðist sem vík
hafi orðið milli vina en meðal þeirra sem
fengu á baukinn hjá þingmönnunum er þar
sátu kvöldið örlagaríka var Lilja Alfreðs-
dóttir. „Þetta er ömurlegt mál og tal þessara
manna út úr öllu korti,“ segir Sævar. „Menn
ættu þó að varast að alhæfa út frá því sem
þarna fór fram. Ég veit til dæmis fyrir víst að
Sigmundur Davíð hefur ekki fordóma gagn-
vart samkynhneigðum. Hann hefur ítrekað
hrósað okkur Lárusi fyrir okkar framgöngu.“
Útséð með sameiningu
Spurður hvort hann sjái Framsóknarflokkinn
og Miðflokkinn sameinast í náinni framtíð
hristir Sævar höfuðið. „Ég veit að margir
sem töldu klofninginn ekki leysa málin höfðu
væntingar til þess; að menn myndu slíðra
sverðin. Eftir Klaustur er útséð með það.
Orðin sem þar voru höfð um Lilju, einn af
okkar klárustu og duglegustu stjórn-
málamönnum, voru langt út fyrir öll velsæm-
ismörk.“
Sævar náði ekki kjöri árið 2016 og sér sig
ekki endurtaka leikinn – alltént ekki í bráð.
„Áhugi minn á pólitík snýst ekki um persónu-
legan frama heldur um að koma góðum mál-
um áleiðis. Færi ég einhvern tíma aftur í
framboð og næði kjöri myndi ég líta á það
sem verkefni til skamms tíma, þar sem sýnin
yrði að vera mjög skýr. Ég hef mjög ríka
réttlætiskennd og hef bæði viljann og duginn
en held eigi að síður að kröftum mínum sé
betur varið í lögmennsku og á vettvangi fyr-
irtækja en í borgarstjórn eða á Alþingi. Alla
vega eins og staðan er í dag. Ég hef setið í
nefndum fyrir Framsóknarflokkinn í Reykja-
vík og upplifi borgarkerfið sem mikið bákn.“
Framsóknarflokkurinn er þriðji flokk-
urinn sem Sævar gengur í um dagana. „Ég
kynntist Össuri Skarphéðinssyni á fyrsta fyll-
eríinu mínu á Kaffi List árið 1994. Ég var
mjög fullorðinslegur í jakkafötum og frakka
og var hleypt inn. Ég settist hjá Össuri og í
framhaldi af því gekk ég í Alþýðuflokkinn.
Þess má líka geta að faðir vinar míns var um
tíma aðstoðarmaður Jóhönnu Sigurð-
ardóttur. Ég fór ekki yfir í Samfylkinguna
þegar hún tók við keflinu en gekk síðar í
Frjálslynda flokkinn að beiðni vinar míns.
Mér leist ekki nægilega vel á mig þar og
sagði mig fljótt úr þeim flokki. Þar af leið-
andi er eina flokksstarfið sem ég hef verið
virkur í hjá Framsóknarflokknum.“
Blöskrar efnishyggjan
Spurður um grunngildin svarar Sævar því til
að sér sé annt um frelsi einstaklingsins en á
sama tíma blöskri honum grímulaus efn-
ishyggja sem orðin sé meinsemd í íslensku
samfélagi. „Maður er svo sem ekkert saklaus
í því sambandi, hefur stigið þann dans sjálfur,
en gleymum því ekki að kapp er iðulega best
með forsjá. Sérstaklega í samfélagi þar sem
ekki allir geta eignast þak yfir höfuðið. Við
eigum heldur ekki að láta það viðgangast að
sjúku fólki sé refsað fyrir veikindi sín, til
dæmis fíklum og alkóhólistum. Samfélag sem
gerir það er ekki á góðum stað. Við þurfum
kerfi sem tekur á vandamálum sem þessum
út frá veikindunum sjálfum. Eins og þú heyr-
ir þá á ég líklega best heima á miðjunni.“
Hann brosir.
Sævar viðurkennir þó að fólk hleypi stund-
um brúnum þegar það fréttir að hann sé
framsóknarmaður en ekki sjálfstæðismaður
og dragi jafnvel þá ályktun að hann hafi
gengið í flokkinn til að þóknast Lárusi. „Vel
má vera að hjónabandið hafi gert mig grænni
en blárri en bara svo það sé á hreinu þá gift-
ist ég Lárusi en ekki Framsóknarflokknum.“
Hann hlær.
„Ég veit ekki um aðra en mér hefði alla
vega aldrei dottið í hug að ég ætti eftir að
verða samkynhneigður framsóknarmaður,
frímúrari og lögmaður með fornbíladellu
sem horfir á fótbolta.“
Sævar Þór ásamt Sigurði Inga Jóhannssyni, formanni Framsóknarflokksins, og Birki Jóni Jóns-
syni, bæjarfulltrúa flokksins í Kópavogi, í fertugsafmæli sínu á síðasta ári.
Morgunblaðið/ Stella Andrea
Vel má vera að
hjónabandið hafi gert
mig grænni en blárri