Morgunblaðið - 02.04.2019, Blaðsíða 8

8 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 2019
Þjóðfélagsgerðin skiptir sköp-um. Starfsumhverfi fyrirtækja
og lagaramminn sem þau starfa
innan ræður miklu um velsæld al-
mennings. Það er ekki sama hvort
fólk og fyrirtæki geta um frjálst
höfuð strokið eða búa við höft,
reglufargan og háa skatta.
  
Hannes Hólm-steinn Giss-
urarson tók athygl-
isverð dæmi um
þetta í fróðleiks-
mola sínum úr sögu
og samtíð í Morg-
unblaðinu á laug-
ardag.
  
Hann bar saman tvær fyrrver-andi nýlendur Breta, Ja-
maíka og Singapúr. Um miðjan sjö-
unda áratuginn voru þjóðartekjur
á mann „örlitlu hærri á Jamaíku
en í Singapúr. En atvinnulíf óx
hratt næstu áratugi í Singapúr og
lítið sem ekkert á Jamaíku. Árið
2017 var svo komið að þjóð-
artekjur á mann voru tíu sinnum
hærri í Singapúr en á Jamaíku. Tí-
faldar!“
  
Eins og Hannes bendir á erskýringin einföld. Hagkerfið í
Singapúr er „eitt hið frjálsasta í
heimi“ og að auki leggja íbúarnir
áherslu á „fjölskyldugildi, iðju-
semi, sparsemi og hagnýta mennt-
un“.
  
Á Jamaíku sé ekki að finna„sömu samleitni, samheldni
og sjálfsaga og í Singapúr“. Aðal-
atriði sé þó að hagkerfið sé
ófrjálst: „Sósíalistar hrepptu völd á
áttunda áratug og héldu þeim
lengi. Þeir hnepptu íbúana í ósýni-
lega skriffinnskufjötra.“
  
Íslendingar sem daðra við sósíal-isma þessa dagana munu von-
andi kynna sér þennan samanburð.
Hannes H.
Gissurarson
Frelsi og hagsæld
STAKSTEINAR
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnar-
greinum Morgunblaðsins á slóðinni
http://mbl.is/mogginn/leidarar/
Rússneskar flugvélar hafa lítið ver-
ið á ferðinni í íslenska
loftrýmiseftirlitssvæðinu und-
anfarin tvö ár. Í síðustu viku var
greint frá því að tvær rússneskar
flugvélar komu inn í loftrýmiseft-
irlitssvæði Atlantshafsbandalagsins
(NATO). Tvær orrustuþotur ítalska
flughersins, sem voru staddar hér á
landi við loftrýmisgæslu, til móts
við vélarnar til að auðkenna þær.
„Þær hafa hins vegar flogið utan
okkar svæðis meðfram strönd Nor-
egs reglulega. Í ár hafa rússneskar
vélar sem ekki tilkynna sig og voru
ekki með ratsjársvara komið tvisv-
ar inn í loftrýmiseftirlitssvæðið við
Ísland. Í fyrra komu ótilkynntar
flugvélar inn á svæðið í eitt skipti.
Ekkert flug var 2016 og 2017,“ seg-
ir í svari utanríkisráðuneytisins
þegar spurt var um viðbrögð við
slíku flugi þegar engar orr-
ustuþotur eru staddar hér.
„[Það] er metið hvort staðsetning
þeirra sé slík að hægt sé að fljúga
til móts við þær til auðkenningar,
til dæmis frá Bretlandi. Ef að-
stæður eru hins vegar þannig að
það er ekki mögulegt þá fljúga
þessar vélar í raun sína leið, en við
getum engu að síður fylgst með
þeim í gegnum íslenska loftvarn-
arkerfið og loftrýmiseftirlitið sem
er virkt allan sólarhringinn, allan
ársins hring.“
Almennt lítið um rússneskar flugvélar
 Tvisvar flogið til móts við slíkar vélar í loftrýmiseftirlitssvæðinu í mars
Ljósmynd/Landhelgisgæslan
Flug Orrustuþota tekur á loft.
Áætlað er að gistinætur hér landi
sem ekki var greitt fyrir, þ.e. í
húsbílum, tjaldi, tjaldvagni eða
hjólhýsi utan gjaldskyldra tjald-
svæða, hafi verið tæplega 267 þús-
und á síðasta ári. Það er nokkur
fækkun frá 2017 þegar talið er að
þær hafi verið rúmlega 310 þús-
und.
Þetta kemur fram í svari ferða-
málaráðherra á Alþingi við fyr-
irspurn frá Ólafi Þór Gunnarssyni
um gistinætur í hús- og ferðaþjón-
ustubifreiðum. Samkvæmt svarinu
er áætlað að þessar gistinætur hafi
verið 6 þúsund í janúar á þessu
ári, en nýrri tölur eru ekki fáan-
legar.
Í gistináttatölum Hagstofunnar
eru eingöngu teknar saman gisti-
nætur sem greitt er gjald fyrir. Er
það í samræmi við evrópskar regl-
ur. Hins vegar eru upplýsingar og
gögn um dvalarflokkun ferða-
manna sem gista í bifreiðum á
vegum bílaleiga, þ.m.t. í húsbílum
og svokölluðum „campers“ (svefn-
bílum), að finna í könnun sem
hófst 2017 og framkvæmd er mán-
aðarlega í samstarfi Ferðamála-
stofu og Hagstofunnar.
Gistináttagjald er ekki innheimt
vegna húsbíla eða svefnbíla nema
viðkomandi dvelji á tjaldsvæði og
greiði þar fyrir gistingu.
Fram kemur í svarinu að starfs-
hópur á vegum Stjórnstöðvar
ferðamála, sem kannar leiðir til
gjaldtöku í ferðaþjónustu, hefur að
leiðarljósi í störfum sínum að
stuðla að sanngjörnu samkeppn-
isumhverfi og auknu jafnræði í
innheimtu gistináttagjalds. Ekki
er því útilokað gerð verði tillaga
um að innheimta gistináttagjald af
bílaleigum í ofangreindum tilvik-
um og stuðla þannig að því að
leigutakar velji að gista á skipu-
lögðum ferðamannastöðum þó að á
bílum sínum séu.
gudmundur@mbl.is
Margir gista í
hús- og svefnbílum
 Fjöldi greiðir ekki gistináttagjald
Morgunblaðið/Eggert
Ferðamenn Ekki er innheimt
gistináttagjald af húsbílum.