Morgunblaðið - 18.05.2019, Síða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. MAÍ 2019
Úrskurðarnefnd umhverfis- og auð-
lindamála hafnar kröfum umhverf-
isverndarsamtaka og veiðifélaga um
að réttaráhrifum nýrra starfs- og
rekstrarleyfa Fiskeldis Austfjarða
verði frestað eða framkvæmdir
stöðvaðar. Telur nefndin ekki for-
sendur til að beita þessum ákvæðum
í þessum tilvikum.
Umhverfisstofnun veitti Fiskeldi
Austfjarða starfsleyfi til eldis á 9.800
tonnum af laxi á ári í sjókvíum í
Berufirði og 11 þúsund tonnum í Fá-
skrúðsfirði, þó þannig að hluti eld-
isfisksins verði ófrjór. Mat-
vælastofnun veitt rekstrarleyfi fyrir
sama eldi.
Náttúruverndarsamtök Íslands,
náttúruverndarfélagið Laxinn lifi,
Veiðifélag Breiðdæla, Veiðifélag
Hofsár og Sunnudalsár, Veiðifélag
Selár og Veiðifélag Vesturdalsár
kærðu útgáfu leyfanna og kröfðust
þess að ákvörðun um þær yrði felld
úr gildi. Rökin eru meðal annars þau
að laxeldið gæti stefnt lífríki ánna í
Vopnafirði og Breiðdal í hættu, þar á
meðal villtum laxa- og silunga-
stofnun.
Þótt úrskurðarnefndin hafi ekki
fallist á stöðvun framkvæmda mun
hún áfram fjalla um þau álitamál
sem uppi eru og kærð eru.
helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Berufjörður Úrskurðarnefnd stöðvar ekki útsetningu laxaseiða í Berufirði
og Fáskrúðsfirði samkvæmt nýjum leyfum Fiskeldis Austfjarða.
Hafna stöðvun fram-
kvæmda við laxeldi
„Það er ótrúlega margt sem getur
kallað á þörf fyrir rýmingu,“ sagði
Jón Viðar Matthíasson, fram-
kvæmdastjóri almannavarnanefnd-
ar höfuðborgarsvæðisins, aðspurður
hvers konar vá þætti helst geta orðið
til þess að gripið yrði til rýming-
aráætlunar höfuðborgarsvæðisins.
„Við þurfum
vonandi sjaldan
að beita rýming-
aráætlun og helst
aldrei. Það sem
getur látið á þetta
reyna er senni-
lega atburður
sem okkur dettur
ekki í hug að geti
orðið,“ sagði Jón
Viðar.
Hann sagði að
þegar litið væri um öxl varðandi
rýmingar kæmu stórir eldsvoðar
fyrst upp í hugann, til dæmis Hring-
rásarbruninn sem varð árið 2004. Á
höfuðborgarsvæðinu eru einnig
hraun og ekki öll mjög gömul. Ekki
er hægt að útiloka eldgos og það að
hraun fari aftur að renna á svæðinu.
Einnig getur þurft að rýma vegna
mengunar, til dæmis í tengslum við
bruna.
„Loftslagsbreytingar hafa áhrif á
okkur eins og aðra. Undanfarin ár
höfum við séð flóð á svæðum þar
sem ekki höfðu komið flóð áður svo
menn vissu til,“ sagði Jón Viðar.
Hann segir mikilvægt að eiga rým-
ingaráætlun til að styðjast við komi
til þess að flytja þurfi fólk á milli
svæða í stórum stíl.
Rýming er ekki brottflutningur
Fram kom í bókunum borgarráðs-
fulltrúa á fundi borgarráðs Reykja-
víkur í fyrradag að rýmingaráætl-
unin sem þar var kynnt horfi
einungis til rýmingar ákveðinna
svæða innan höfuðborgarsvæðisins.
„Það er alveg rétt,“ sagði Jón Við-
ar. „Rýming er innan svæðis. Það er
kallað brottflutningur þegar fólk er
flutt af svæðinu. Við ákváðum að
taka þetta í skrefum og fá fyrst góð-
an grunn varðandi rýmingu. Síðar
verður skoðað hvort það þarf að
gera áætlun um brottflutning. Slík
áætlum myndi einnig snerta ná-
grannasveitarfélögin. Það að flytja
íbúa höfuðborgarsvæðisins í
nágrannabyggðir er stórt verkefni
og hefði mikil áhrif.“
Óskað eftir ábendingum
Jón Viðar kvaðst vona að hægt
yrði að fullgera rýmingaráætlunina
á þessu ári. Nú fara í hönd kynning-
arfundir hjá sveitarfélögunum.
„Ég vona að við fáum margar góð-
ar ábendingar frá sveitarfélögunum.
Það mun reyna mikið á starfsfólk
þeirra ef kemur til rýmingar. Sveit-
arfélögin reka viðkvæma starfsemi
sem þarf að halda áfram þrátt fyrir
mögulega rýmingu. Það á t.d. við um
stofnanir og ýmsa þjónustu í heima-
húsum. Það verður að meta vand-
lega hvort það borgar sig að rýma
sum hús frekar en að reyna að halda
starfseminni áfram á sama stað.
Þetta á til dæmis við um sjúkrahús,
hjúkrunarheimili og fleira.“
Áætlunin snýst um almenning
Jón Viðar sagði að eftir væri að
ákveða hvernig rýmingaráætlunin
verður kynnt þegar hún er fullgerð.
„Þessi áætlun snýst um almenning
og er gerð fyrir viðbragðsaðila,
hvernig þeir eiga að standa að rým-
ingu. Stór hluti af því verður upplýs-
ingagjöf. Það er mikilvægt að fólk
vilji fara eftir fyrirmælum ef kemur
til rýmingar,“ sagði Jón Viðar.
Ef til rýmingar kemur þarf að
taka tillit til fjölmargra þátta. Fjöldi
erlendra ferðamanna er hér allan
ársins hring, flestir á sumrin en þá
jafnvel tvöfaldast íbúafjöldi höfuð-
borgarsvæðisins. Jón Viðar sagði
einnig að ólíkir aldurshópar þyrftu
ólíka nálgun.
„Það sást í Vestmannaeyjagosinu
1973 að þar var eldra fólk sem hrein-
lega neitaði að yfirgefa heimili sín.
Slíkt getur aftur gerst og þá þurfum
við að kunna að taka á því,“ sagði
Jón Viðar.
Vonandi þarf
aldrei að rýma
 Margt getur kallað á rýmingu
Jón Viðar
Matthíasson
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Drög að rýmingaráætlun fyrir höfuð-
borgarsvæðið voru rædd á fundi
borgarráðs Reykjavíkur í fyrradag.
Lagt var fram bréf Jóns Viðars Matt-
híassonar, framkvæmdastjóra al-
mannavarnanefndar höfuðborgar-
svæðisins, starfsáætlun nefndarinnar
2019-2022 og drög að rýmingaráætl-
un fyrir höfuðborgarsvæðið.
Í bréfi almannavarnanefndarinnar
segir m.a.: „Rýmingaráætlun hefur
þann tilgang að forða fólki á höfuð-
borgarsvæðinu úr varhugaverðum
aðstæðum og flytja það á milli borg-
ar- og bæjarhluta eða hverfa ef að-
stæður krefjast. Áætlunin er í drög-
um og mun fá frekari umfjöllun í
haust.“ Þar segir einnig að fram-
kvæmdastjórinn óski eftir því að fá að
kynna starfsáætlunina og rýmingar-
áætlunina fyrir sveitarfélögunum á
höfuðborgarsvæðinu.
Rýming innan svæðis
Borgarráðsfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins bentu á í bókun að rýming-
aráætlunin tæki á rýmingu innan höf-
uðborgarsvæðisins en ekki út úr
borginni. „Sjálfstæðisflokkurinn
leggur áherslu á að slík áætlun verði
unnin til viðbótar þeirri sem nú hefur
verið unnin,“ segir í bókuninni.
Áheyrnarfulltrúi Miðflokksins
gerði einnig bókun og sagði m.a. að
það væri mikið áhyggjuefni að Sunda-
braut væri ekki komin og að ekki væri
búið að festa flugvöllinn í Vatnsmýri í
sessi. Þá benti hann á þá hættu sem
fylgir umfangsmiklum olíuflutningum
úr Örfirisey í gegnum Geirsgötu.
Áheyrnarfulltrúi Flokks fólksins
benti á það í bókun að ljóst væri að
engar áætlanir væru til um það ef
forða þyrfti fólki frá Reykjavík og
Seltjarnarnesi, t.d. vegna náttúru-
hamfara.
Leiðbeinandi áætlun
Í inngangi að rýmingaráætluninni
segir m.a. að hana sé hægt að virkja
komi til þess að rýma þurfi húsnæði,
svæði, hverfi eða bæjarhluta vegna
almannavarnaástands. Hana er hægt
að virkja óháð tegund eða ástæðu
rýmingar. „Rýmingaráætlunin er til
leiðbeiningar en felur ekki í sér end-
anleg fyrirmæli. Þannig geta stjórn-
endur ákveðið að breyta starfstilhög-
un með tilliti til ástands og aðstæðna
hverju sinni.“
Uppfæra á áætlunina á a.m.k. fjög-
urra ára fresti en fara yfir hana ár-
lega. Bent er á það í áætluninni að í
janúar 2018 hafi verið 222.484 íbúar á
höfuðborgarsvæðinu. Yfir sumartím-
ann geti sú tala tvöfaldast þegar er-
lendir gestir eru meðtaldir. Einnig sé
þar töluverður fjöldi erlendra gesta
yfir aðra mánuði ársins.
Jarðskjálftar og eldstöðvar
Höfuðborgarsvæðið er jarðfræði-
lega hluti af Reykjanesskaga. Þar eru
jarðskjálftar algengir og þar eru
þekkt þrjú eldstöðvakerfi. Vestast er
Reykjaneskerfið, Trölladyngjukerfið
er miðsvæðis og austast eru Brenni-
steinsfjöll og Hengill. Eldgos hafa
orðið á 700 til 1.000 ára fresti. Síðasta
goshrinan stóð frá 1211 til 1240. Jarð-
skjálftahrinur eru algengar á Reykja-
nesskaga, minni skjálftar hafa verið
ráðandi og er fjöldi þeirra um 1.000 á
ári.
Áætlun um að forða fólki
úr ógnandi aðstæðum
 Drög að rýmingaráætlun höfuðborgarsvæðisins kynnt
Morgunblaðið/Júlíus
Eldsvoði Reykmökkinn frá eldsvoðanum hjá Hringrás 2004 lagði yfir nálæg
fjölbýlishús. Húsin voru rýmd og íbúarnir fluttir í neyðarathvarf.
Rýmingaráætlunin
» Almannavarnir, lögreglan,
ríkislögreglustjóri og Rauði
krossinn komu að gerð rým-
ingaráætlunar fyrir höfuðborg-
arsvæðið.
» Þar er m.a. fjallað um stað-
hætti á svæðinu, virkjun áætl-
unarinnar, rýmingar af ýmsu
tagi, hagnýt atriði varðandi
stjórnun rýminga og verkefni
hinna ýmsu viðbragðsaðila
sem koma að rýmingu.