Morgunblaðið - 01.06.2019, Qupperneq 22

22 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 2019
G
U
N
N
A
R
JÚ
L
A
R
T
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Á
fram berast jákvæðar fréttir af þróun
slysa á sjó og liðu bæði 2017 og 2018
án þess að banaslys yrðu í sjómanna-
stétt. Þá hefur ekkert banaslys orðið
það sem af er þessu ári. „Þetta er
virkilega góður og eftirtektarverður árangur
sem er m.a. afrakstur góðrar samvinnu sjó-
manna, útgerða og annarra sem að málaflokkn-
um koma,“ segir Karlotta Halldórsdóttir, verk-
efnastjóri forvarna hjá Sjóvá.
Að bera saman öryggi sjómanna í dag og fyrir
aðeins 20 eða 30 árum er eins og að bera sama
svart og hvítt. Banaslys á íslenskum sjómönnum
voru 203 á tímabilinu 1971 til 1980 en einn tíundi
af því, eða 21 slys, varð á árunum 2001 til 2010.
Undanfarinn áratug eru banaslysin 11 talsins og
lætur nærri að tíðni banaslysa helmingist á
hverjum áratug.
Karlotta segir að þessa þróun megi fyrst og
fremst þakka því að sjávarútvegurinn í heild
sinni hafi tekið öryggismálin mjög föstum tök-
um. Slysavarnaskóli sjómanna markaði kaflaskil
og er nú svo komið að nær allir sjómenn hafa
fengið þjálfun hjá skólanum. „Það er sífellt reynt
að gera betur og m.a. jákvætt að sjá hvernig það
er orðið að reglu hjá mörgum útgerðum að halda
oftar æfingar um borð. Er þá farið ítarlega yfir
öryggisreglur, og æft hvernig bregðast skuli við
hinum ýmsu aðstæðum. Allir vita því upp á hár
hvert þeirra hlutverk er ef óhapp verður og
vinna markvisst saman hvort sem eldur kviknar
um borð eða skipsverji lendir í sjónum.“
Ekki aðeins er þróun tíðni banaslysa í rétta
átt heldur hefur líka orðið veruleg fækkun á
slysum sem leiða til örorku. Segir Karlotta að
það haldist í hendur við bætta öryggisstefnu al-
mennt og sé ekki síður mikilvægt að fækka
þessum alvarlegu slysum. „Hins vegar er ennþá
töluvert um smáslys, s.s. skurði, tognanir og
meiðsli eftir hras eða fall.“
Haldið utan um „næstumslys“
Öryggisumhverfið fer sífellt batnandi og bendir
Karlotta á að endurnýjun skipaflotans gefi til-
efni til bjartsýni. Sum skip hafi verið komin vel
til ára sinna en nú hafi þeim verið skipt út fyrir
ný og betri fley. Nýju skipin eru flest búin full-
komnustu tækni sem sjálfvirknivæðir erfiðustu
og hættulegustu störfin. „Að vísu er það þannig
að með nýju skipi geta komið nýjar hættur sem
áhöfnin þarf að koma auga á og læra að um-
gangast. Það getur tekið eitt til tvö ár að öðlast
góða reynslu á nýju skipi og gera úrbætur þar
sem hættur kom í ljós.“
Hér kemur Karlotta inn á nýjasta vopnið í
baráttunni gegn slysum í sjávarútvegi en það er
Karlotta Halldórsdóttir segir árangurinn í
öryggismálum sjómanna á heimsmælikvarða.
Slysatölur stefna
í rétta átt
Þróunin hefur verið þannig að banaslysum á sjó fækkar
um helming á milli áratuga. Sjálfvirknivæðing og endur-
nýjun skipaflotans ætti að draga enn frekar úr slysum.