Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.06.2019, Qupperneq 4

„Þegar hann snerti yfirborð sjávarins
brutust út mikil fagnaðarlæti“
Nú styttist í að mjaldrasysturnar Litla-Hvít og Litla-Grá fái að svamla um ísjónum í Klettsvík við Vestmanna-
eyjar en eins og alþjóð veit var flogið með þær
frá Shanghai til landsins í vikunni. Þær feta þar
með í fótspor frægasta háhyrnings heims, Kei-
kós, sem hingað kom í september árið 1998; þá
fræg kvikmyndastjarna. Þjóðin stóð á öndinni
þessa septemberdaga og var fylgst með hverju
„spori“ háhyrningsins með slappa uggann.
Hersing blaðamanna heimsins
Fyrir tæpu 21 ári, þann 10. september 1998,
var Keikó fluttur aftur til heimalandsins Ís-
lands, en Keikó var nefnilega Íslendingar í húð
og hár, fæddur við Íslandsstrendur árið 1976.
Dvölin í Klettsvíkinni átti að gera honum kleift
að lifa frjáls eins og aðrir háhyrningar en
stefnt var að því að sleppa honum lausum þeg-
ar hann væri tilbúinn.
Forsaga málsins var sú að árið 1978 var
Keikó fangaður og seldur til þjálfunar, en árið
1993 gerðist hann leikari og sló Keikó í gegn í
kvikmyndinni Free Willy og í framhaldsmynd-
unum tveimur, árin 1995 og 1997. Keikó bjó
um stund í Mexíkó en þaðan lá leiðin til Ore-
gon-ríkis þar sem hann var í sædýrasafni í tvö
ár. Sýnt var beint um allan heim þegar há-
hyrningurinn var hífður upp úr lauginni í Ore-
gon þar sem hann kvaddi sín heimkynni þar í
síðasta sinn og fór í flugferð til Íslands.
Heill hópur af þjálfurum fylgdi Keikó auk
blaðamanna frá öllum heimshornum, en talið
er að 165 blaðamenn hafi verið í Vestmanna-
eyjum við komu hans. Hann átti meira að
segja sinn eigin íslenska talsmann, Hall Halls-
son, sem reglulega flutti fréttir af líðan Keikós.
Öll gistiheimili full
Lent var með Keikó á flugvellinum í Vest-
mannaeyjum en hann var fluttur með risavél;
C-17 vél bandaríska hersins. Hundruð manna
fylgdust með þegar hún lenti, og það harka-
lega, en vélin laskaðist við lendinguna.
Við komu Keikós var undirrituð stödd í
Vestmannaeyjum fyrir hönd Morgunblaðsins
sem ljósmyndari ásamt teymi af blaðamönn-
um. Lítið var um laus gistipláss þar sem er-
lendu blaðamennirnir fylltu öll tóm hús og
gistiheimili eyjunnar og var brugðið á það ráð
að þiggja heimagistingu hjá skyldmennum
eins starfsmanns Morgunblaðsins. Þar var gist
í hverjum krók og kima í góðu yfirlæti.
Það var sannkölluð þjóðhátíðarstemning
þessa fyrstu daga eftir komu Keikós og víða
um bæinn mátti sjá skilti til að bjóða grun-
lausan háhyrninginn velkominn. Hefði mátt
halda að forseti Bandaríkjanna væri sjálfur á
eyjunni; slíkur var viðbúnaðurinn. Enda höfðu
Keikó borist lífslátshótanir og því um að gera
að passa upp á kappann.
Ekki með lífsmarki
Blaðamenn Morgunblaðsins skráðu niður sam-
viskusamlega hvert skref Keikós, ásamt því að
lýsa stemningunni sem ríkti í Eyjum. Í Morg-
unblaðinu þann 11. september 1998 mátti lesa:
„Siglt var á hægu stími út í kvína í fylgd fjög-
urra skipa með fréttamönnum auk smærri
báta. Ljósmyndarar um borð í skipunum börð-
ust um besta plássið og nokkrir bandarísku
fréttamannanna lýstu atburðum í beinni út-
sendingu í gegnum farsíma. Skipum frétta-
manna og gesta var haldið í nokkurri fjarlægð
og var gefin út skipun um að drepa á vélum
skipanna til að valda ekki titringi þegar kom að
því að taka lokaskrefið, sem var að hífa Keikó
úr prammanum ofan í kvína. Spennan komst í
hámark meðal viðstaddra og óralöng stund
virtist líða þangað til háhyrningurinn ástsæli
birtist mönnum á börum sínum. Stuttu síðar
kom hann í ljós eins og tjaldur að vori með
ugga sína út í loftið og sýndist ekki með lífs-
marki. Þegar hann snerti yfirborð sjávarins
brutust út mikil fagnaðarlæti er hann sýndi að
hann væri við góða heilsu og langt frá því allur.
Eins og búist hafði verið við byrjaði Keikó á því
að synda um kvína og kanna hana, en síðan fór
hann að leita uppi þjálfara sína sem voru ýmist
í flotbúningum eða neðansjávar í kafarabún-
ingum. Túlkaði læknir Keikós, dr. Lanny Cor-
nell, þessa hegðun á þann veg að Keikó væri að
segja: „Halló, er einhver þarna?““
Blaðamaður, þá ljósmyndari, man vel eftir
spennunni sem ríkti á þessari ögurstundu þeg-
ar Keikó var slakað niður í sjó. Það mátti
heyra saumnál detta; alla vega í endurminn-
ingunni.
Synti rakleiðis til Noregs
Nokkrum dögum síðar var þetta að frétta af
Keikó: „Háhyrningurinn Keikó, sem nú dvelur
í kví sinni í Klettsvík í Vestmannaeyjum, er við
góða heilsu og hefur góða matarlyst. Að sögn
Halls Hallssonar, talsmanns Free Willy-
samtakanna, var Keikó við stökkæfingar í
gærmorgun en hann stundar ýmsar æfingar
daglega, sér til styrkingar.“
Keikó fékk að dvelja í kvínni í tæp fjögur ár
en þá var talið óhætt að sleppa honum lausum.
Hann synti rakleiðis til Noregs þar sem íbú-
ar við Helsa í Noregi sáu til hans og léku jafn-
vel við hann. Að beiðni dýraverndarsamtaka
var almenningi bannað að eiga samskipti við
hann, þar eð hann átti að aðlagast lífi háhyrn-
inga og ekki að umgangast fólk.
Þann 10. desember 2003 greindist hann með
lungnasjúkdóm sem varð honum að bana
tveimur dögum síðar. Eitt er víst að Keikó átti
hug og hjörtu heimsbyggðarinnar og gaman
var fyrir íslenskt fjölmiðlafólk að fá að taka
þátt í þessari annars furðulegu uppákomu.
Keikó, frægasti háhyrn-
ingur heims, var í sviðs-
ljósinu þegar hann flutti til
Vestmannaeyja árið 1998.
Morgunblaðið/Ásdís
Mjaldrasystur tvær fluttu til
landsins í vikunni en þær eru
hvergi nærri jafn frægar og
háhyrningurinn Keikó sem
fékk hér landvistarleyfi fyrir
rúmum tveimur áratugum.
Heimsbyggðin öll fylgdist
með í ofvæni enda voru hér
165 blaðamenn og ljósmynd-
arar sem skrásettu vandlega
hvert „skref“ sem hann tók.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
HEIMURINN
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.6. 2019
Lesið vandlega upplýsingarnar á umbúðumog fylgiseðli fyrir
notkun lyfsins. Leitið til læknis eða lyfjafræðings sé þörf á frekari
upplýsingumumáhættu og aukaverkanir.
Sjá nánari upplýsingar um lyfið áwww.serlyfjaskra.is
Ofnæmið burt!
Zensitin
10mg töflur -10, 30 og 100 stk
Reykjavíkurvegur 62 | Sími 527 0640 | 220Hafnarfjörður | www.wh.is