Morgunblaðið - 14.08.2019, Síða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. ÁGÚST 2019
Sími 555 2992 og 698 7999
Hátt hlutfall Omega 3 fitusýra
Gott fyrir:
• Maga- og þarmastarfsemi
• Hjarta og æðar
• Ónæmiskerfið
• Kolesterol
• Liðina
Læknar mæla með selaolíunni
Selaolían fæst í: Apótekum, Þín verslun Seljabraut, heilsuhúsum, Fjarðarkaupum, Fiskbúðinni Trönuhrauni, Hafrúnu og Melabúð
Óblönduð
– meiri virkni Selaolía
Ég heyrði fyrst um Selaolíuna í gegnum kunningja minn en
konan hans hafði lengi glímt við það sama og ég, - stirðleika
í öllum liðum og tilheyrandi verki. Reynsla hennar var það góð
að ég ákvað að prufa. Fyrstu tvo mánuðina fann ég litlar
breytingar, en eftir þrjá mánuði var ég farin að geta gengið
niður stiga á vinnustað mínum sem ég hafði ekki getað
áður. Ein góð „aukaverkun“ fylgdi í kjölfarið, ég var
með frekar þurra húð um allan líkamann, en eftir
að ég fór að nota Selaolíuna hvarf sá þurrkur og
húð mín varð silkimjúk. Ég hef nú notað
Selaolíuna í eitt og hálft ár og þakka henni
bætta líðan og heilsu.
Guðfinna Sigurgeirsdóttir.
„Eftir þrjá mánuði var ég farin að geta gengið niður stiga
á vinnustað mínum sem ég hafði ekki getað áður.“
Vegna þess að 50 ár eru nú liðin frá
því að Neil Armstrong geimfari, varð
fyrstur til að ganga á tunglinu (20. júlí
1969), og vegna þess að flugsaga Ís-
lands er 100 ára, langar mig að draga
fram í dagsljósið nokkur fyrsta dags
umslög.
Hinn 3. september 1969 voru gefin
út frímerki vegna 50 ára flugs á Ís-
landi, en þannig var að Flugfélag Ís-
lands var stofnað 22. mars 1919. Það
keypti fyrstu flugvélina til Íslands af
gerðinni Avro 504K. Hún var smíðuð
í Bretlandi en keypt frá Danmörku.
Fyrsta flugið var úr Vatnsmýrinni 3.
september sama ár, og voru fyrsta
dags umslögin miðuð við þá dagsetn-
ingu. Flugmaðurinn var danskur,
Cecil Faber að nafni. Flugfélag Ís-
lands, númer tvö í röðinni, var stofnað
1. maí 1928 og fyrsta farþegaflug á
vegum þess var farið frá Reykjavík til
Akureyrar með viðkomu á Ísafirði og
Siglufirði 4. júní sama ár.
Ég keypti nokkur fyrsta dags um-
slög og sendi hluta af þeim til fjög-
urra frægra flugkappa; tveggja ís-
lenskra og tveggja bandarískra.
Þetta voru þeir Sigurður Jónsson
(Siggi flug), Þorsteinn E. Jónsson,
Charles Lindbergh og Neil Arm-
strong, sem nýlega hafði orðið fyrstur
manna til að ganga á tunglinu.
1. Neil Armstrong geimfari varð
fyrstur manna til að snerta tunglið;
þ.e. 20. júlí 1969. Armstrong mun
hafa gefið mikið af eiginhandarárit-
unum, en hann hætti því fljótlega.
Líklega hefur hann gefið mér áritan-
irnar vegna þess að hann bar ávallt
hlýjan hug til Íslands eftir veru sína
hér á landi, áður en hann fór í ferðina
frægu með Apollo 11. Einnig sá hann
tilefnið og tengingu við flug á Íslandi.
Ef til vill hafði hann ekki heldur séð
fyrsta dags umslög fyrr (first day
issue). Neil Armstrong lést árið 2012,
82 ára að aldri.
2. Sigurður Jónsson (Siggi flug #
1) var fyrsti íslenski flugmaðurinn og
handhafi flugskírteinis nr. 1. Hann
lærði flug í Þýskalandi og kom síðan
til starfa hjá Flugfélagi Íslands hf.
(nr. 2) árið 1930. Þá um vorið voru
keyptar tvær Junkers-flugvélar
(F-13 og W-33); önnur vélin bar nafn-
ið Veiðibjallan en hin Súlan. Meðal
dýrgripa á Flugsafni Íslands er flug-
skírteini Sigurðar. Sigurður lést árið
1986, 76 ára að aldri.
3. Þorsteinn E. Jónsson (Tony
Jonsson) var orrustuflugmaður og
flughetja sem skaut niður nokkrar
óvinaflugvélar í heimsstyrjöldinni
síðari; sumir segja að hann hafi skotið
niður fimm vélar, aðrir segja átta. Við
það varð hann eini Íslendingurinn
sem hlaut nafnbótina „flying ace“ í
styrjöldinni. Hann flaug bæði Hurri-
cane-vélum sem og Spitfire, en þær
tegundir ollu straumhvörfum í styrj-
öldinni um Bretland. Hann gaf út
minningar sínar árið 1994 undir heit-
inu „Dancing in the Skies“. Síðar varð
Eftir Ásmund Ólafsson
» Flugsaga Íslands
er hundrað ára
um þessar mundir.
Bréfið Ásmundur Ólafsson með afrit af bréfinu til Neils Armstrong.
Fyrsta dags frímerki Hinn 3. september 1969 voru gefin út frímerki vegna 50 ára flugs á Íslandi, en þannig var að Flugfélag Íslands var stofnað 22. mars 1919.
Tímamót
í flugsögunni
Ríkisstjórnin hefur
sett fram metnaðar-
fulla aðgerðaráætlun í
loftslagsmálum til árs-
ins 2030. Einn hluti
hennar er orkuskipti
við samgöngur. Þar er
þó einn hængur á.
Fyrr í sumar kom út
ný kerfisáætlun
Landsnets 2019-2028,
en samhliða kynningu
hennar sagði forstjóri
Landsnets að raforkukerfið væri of
veikt fyrir orkuskipti. Það held ég
að séu orð að sönnu. Flestar af
byggðalínunum sem flytja rafmagn
milli landshluta í dag eru fulllest-
aðar enda komnar til ára sinna,
byggðar á árunum 1972-1984.
Árið 2017 var raforkunotkun skv.
opinberum tölum 19.239 GWh –
langstærstur hluti hennar fer til
stórnotenda, s.s. stóriðju og gagna-
vera. Í raforkuspá 2018-2050 er gert
ráð fyrir að raforku-
notkun árið 2030 verði
22.576 GWh. Hlutfalls-
leg aukningin er
kannski ekki mikil
þegar á heildina er litið
en hins vegar er um-
talsverð aukning á
hinni almennu notkun.
Árið 2017 var hún
3.519 GWh en áætlað
að hún verði 4.770
GWh árið 2030. Þetta
er 35% aukning á al-
mennri notkun næstu
10 árin og vega orku-
skipti samgangna þar langmest.
Því spyr ég: Er flutningskerfi raf-
orku tilbúið fyrir þessa aukningu?
Ef skoðuð eru kort á vef Landsnets
af flutningskerfi raforku má sjá að
langöflugasta kerfið er að finna frá
vatnsaflsvirkjunum til stórnotenda.
Víðast hvar annars staðar getur
kerfið ekki flutt eins mikið rafmagn
milli staða – það gildir mjög víða um
hinar dreifðu byggðir.
Þessi aukning á almennri notkun
kallar líka á aukna raforkufram-
leiðslu og þar horfa nokkrir aðilar
til framleiðslu rafmagns með vind-
orku. Í Dalabyggð eru tvö slík verk-
efni í skoðun og eitt þannig verkefni
í Reykhólahreppi. Öll þessi verkefni
eiga það sameiginlegt að vera valinn
staður nálægt núverandi byggðal-
ínu. Hins vegar er mjög líklegt að
ekkert þessara verkefna verði að
veruleika nema með uppfærslu á
byggðalínu svo hægt sé að flytja
orkuna til notenda á öðrum land-
svæðum.
Ég tel stjórnvöld ekki hafa unnið
heimavinnuna nægjanlega vel um
hvaðan orka vegna aukinnar al-
mennar notkunar eigi að koma og
hvernig eigi að flytja hana til not-
enda. Skiptar skoðanir eru um nýt-
ingu vinds á Íslandi, en í stjórnar-
sáttmálanum segir: „Setja þarf lög
um vindorkuver ásamt því að vinna
með sveitarfélögum leiðbeiningar
um skipulagsákvarðanir og leyfis-
veitingar.“ Afskaplega lítið fer fyrir
þessari vinnu af hálfu ríkisins, en í
Dalabyggð var í vor kynnt skipu-
lagslýsing til breytingar á aðal-
skipulagi fyrir vindorkuverkefnin
tvö sem eru þar á teikniborðinu.
Við vinnu kerfisáætlunar Lands-
nets 2019-2028 hafa verið gerðar
nokkrar sviðsmyndagreiningar
vegna vindorku. Í samantekt áætl-
unarinnar þar sem fjallað er um
þróun meginflutningskerfis næstu
10 ár segir: „Þróun vindorkuverk-
efna í nánustu framtíð getur því
haft áhrif á forgangsröðun verk-
efna. Sem dæmi má nefna að hröð
uppbygging vindlunda á Vest-
urlandi gæti orðið til þess að flýta
styrkingu flutningskerfisins á Vest-
urlandi, til dæmis með bættri teng-
ingu Hrútatungu við Hvalfjörð og
Blöndu.“ Ekki er rætt um styrkingu
byggðalínu í Dalabyggð næstu 10
árin.
Það er ekki hlaupið að því að
breyta svona áætlunum til lengri
tíma. Þar höfum við raforkulög nr.
65/2003 og breytingar á þeim í lög-
um nr. 26/2015. Eins höfum við lög
um opinber fjármál nr. 123/2015 þar
sem kveðið er á um fjármálaáætlun.
Þessir lagabálkar stjórna miklu um
gerð áætlana, framkvæmdahraða og
ekki síst það fjármagn sem áætlað
er til uppbyggingar af hálfu stjórn-
valda.
Því spyr ég: Eiga orkuskipti
kannski bara að „reddast“ eins og
viðkvæðið er oft gagnvart krefjandi
verkefnum á Íslandi eða eru þau
einungis hugsuð fyrir höfuðborgar-
svæðið þar sem þorri þjóðarinnar
býr? Hafa stjórnvöld raunverulegan
metnað til að endurnýja raforku-
flutningskerfi Íslands svo það upp-
fylli þarfir 21. aldarinnar?
Eftir Eyjólf Ingva
Bjarnason »Eiga orkuskipti
kannski bara að
„reddast“ eins og við-
kvæðið er oft gagnvart
krefjandi verkefnum
á Íslandi?
Eyjólfur Ingvi
Bjarnason
Höfundur er oddviti sveitarstjórnar
Dalabyggðar.
Þetta reddast – eða hvað?