Morgunblaðið - 19.08.2019, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 19. ÁGÚST 2019
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Ég hlakka alltaf til þess þegar
skólastarfið hefst að hausti. Þetta
eru annasamir dagar og sjá þarf
til þess að allir finni sig í leik og
starfi. Skemmtilegasti tíminn er
svo þegar komið er fram í
september, en þá er skólastarfið
komið vel í gang með öllum þeim
uppgötvunum og nýju þekkingu
sem nemendur öðlast,“ segir Ásta
Bjarney Elíasdóttir, skólastjóri
Breiðholtsskóla í Reykjavík.
Vetrarstarf grunnskóla
landsins er að hefjast. Í Reykavík
verða skólarnir settir nú á
fimmtudaginn, 22. ágúst, það er
alls 36 borgar- og einkareknir
skólar með um 15 þúsund nem-
endum. Í hverjum og einum
þeirra er sjálfstæður bragur og
menning, enda þó allir starfi þeir
eftir sömu námsskrá og Mennta-
stefnu Reykjavíkur sem sam-
þykkt var fyrr á þessu ári. Stefn-
an nær til ársins 2030 og byggir
á gildum Barnasáttmála Samein-
uðu þjóðanna um að menntun
barns beinost að því að rækta
persónuleika þess, hæfileika og
almennt atgervi svo viðkomandi
geti átt gott líf í frjálsu sam-
félagi.
Frábært veganesti
„Menntastefnan er frábært
veganesti. Tillögurnar eru marg-
ar og meðal þess sem við horfum
sérstaklega til í þessum skóla er
að styrka félagsfærni og sjálfs-
efla nemendur. Annars verður að
segjast að krakkar í dag eru mun
sterkari og öflugri einstaklingar
en almennt var þegar ég var í
grunnskóla fyrir 35-40 árum eða
svo. Börn í dag hafa almennt gott
sjálfstraust, taka hlutunum ekki
þegjandi og hljóðalaust og vilja
röksemdir fyrir ákvörðunum sem
að þeim snúa,“ segir Ásta Bjarn-
ey, sem víkur að miklu breyt-
ingum sem orðið hafi á skóla-
starfi á síðustu árum. Beinharður
staðreyndalærdómur hafi vikið
fyrir símati kennara á árangri og
hæfni nemenda í samskiptum,
hvernig þeir meðtaki og skilji
námsefnið og svo mætti áfram
telja. Stóra málið sé að búa nem-
endur sem best fyrir framtíð í
veröld sem breytist hratt.
Séu læs á falsfréttir
„Auðvitað veit enginn hvern-
ig lífið og samfélagið verða árið
2050, þó við höfum vísbendingar
um hvert stefni. Að geta aflað sér
upplýsinga og lagt á þær mat er
þar lykilatriði, til dæmis að vera
læs á falsfréttir sem eru svo
áberandi í dag. Mestu skiptir
samt að nemendur geti haft góð
tök á eigin lífi; séu læsir á tilfinn-
ingar sínar og líðan, nærist skyn-
samlega, hreyfi sig reglulega og
svo framvegis. Líf í nútíma-
samfélagi er oft flókið og slíkt
krefst þekkingar, sem skólarnir
eiga að veita börnunum,“ segir
Ásta Bjarney og heldur áfram:
„Núna tökum við skólafólk
eftir því börnin kalla eftir svör-
um og fræðslu í umhverfismálum;
hvernig megi endurnýta, sporna
gegn hlýnun andrúmsloftsins og
fleira slíkt. Hvað verður um fisk-
inn í plastmenguðum sjónum og
hvernig má draga úr sóun? Þetta
sýnir að krakkarnir eru ábyrg í
umhverfismálum. Gerð námsefnis
um þau er að verulegu leyti í
höndum kennara sjálfra, sem afla
upplýsinga á samfélagsmiðlum, í
dagblöðunum og víðar. Þróunin
er hröð og allar upplýsingar
þurfa að vera nýjar. Að því leyti
úreldast námsbækur í samfélags-
greinum fljótt. Stundum tekur
því varla að gefa bækurnar út.“
Frábær viðbót
Í vetur verða alls um 420
nemendur í Breiðholtsskóla, sem
þjónar hverfi þar sem fólk af er-
lendum uppruna áberandi. Börn
af þeim rótum eru um þriðjungur
nemenda skólans. Mörg þeirra
eru reyndar fædd hér á landi,
hafa íslensku vel á valdi sínu og
blómstra sem virkir þátttakendur
í samfélaginu.
„Öðrum krökkum þurfum
við að hjálpa og efla þátttöku
þeirra í íþróttum, skátastarfi og
tónlist svo ég nefni nú eitthvað.
Almennt get ég þó sagt að fólk
erlendis frá sem skapað hefur
sína framtíð hér er frábær viðbót
við mannlífið hér, duglegt fólk
sem leggur mikið til samfélagsins
sem gæti ekki virkað án þáttöku
þess. Seiglan er áberandi í fari
þess.“
Grunnskólanemar kalla eftir svörum um umhverfisbreytingar
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Skólastjóri Seiglan er áberandi í fari innflytjenda á Íslandi, segir Ásta Bjarney Elíasdóttir í Breiðholtsskóla.
Nútímalífið er flókið
 Ásta Bjarney Elíasdóttir er
fædd árið 1972. Hún er með
B.Ed. í grunnskólakennara-
fræðum og M.Ed-gráðu í upp-
eldis- og menntunarfræði með
áherslu á stjórnunarfræði
menntastofnana.
 Var lengi umsjónarkennari í
grunnskóla, aðstoðarskóla-
stjóri í Víkurskóla í Reykjavík
2005-2012, skólastjóri Húsa-
skóla frá 2012 til 2018, en tók
þá við stjórn Breiðholtsskóla.
Hver er hún?
Mannleg mistök eru langalgengasta
orsök umferðarslysa eða 87,8%.
Þetta kemur fram í rannsókn verk-
fræðistofunnar Mannvits á slysum á
stofnbrautum höfuðborgarsvæðisins.
Var Rannsóknin unnin með styrk frá
Vegagerðinni sem birti jafnframt
rannsóknina. Er hún byggð á skoðun
á 14 þúsund slysum á tíu ára tímabili
frá 2008-2017. Fram kemur að af
þeim slysum sem rekja megi til
mannlegra mistaka megi greina or-
sakavaldana í þrennt. 22% slysanna
eru vegna þess að of stutt bil er milli
bifreiða, 19% vegna ökumanns sem
veldur slysi og 12% vegna þess að
ógætilega er skipt um akrein.
25,5% umferðarslysa verða vegna
umhverfis en 62% slysa sem rekja má
til umhverfis verða vegna slæmrar
færðar.
2,9% allra umferðarslysa má rekja
til bifreiðarinnar og 3,4% til annarra
orsaka, að því er fram kemur í rann-
sóknarskýrslunni.
Samkvæmt rannsókninni hefur
slysum fjölgað frá árinu 2008 en fjölg-
unin er ekki stöðug á tímabilinu. Sér-
leg aukning er á árinu 2009 en stökk-
ið frá 2008 til 2009 var 49%. Frá árinu
2012 hefur fjölgunin verið nokkuð
stöðug. Fjölgun slysa frá 2008 til 2017
er 60%.
Fram kemur að fleiri slys eigi sér
almennt stað á vetrarmánuðum en
öðrum mánuðum á stofnbrautum höf-
uðborgarsvæðisins. Flest slys áttu
sér stað í febrúar eða 1.428 og nánast
jafn mörg í janúar eða 1.427. 6,4%-
7,8% slysa urðu yfir vor- og sumar-
mánuðina í apríl til ágúst en 8,7%-
9,9% um haust og vetur.
Hlutfall þeirra slysa sem urðu í
myrkri var 24%, í rökkri 10% en 65%
í dagsbirtu.
Í niðurstöðum rannsóknarinnar
kemur fram að ungt fólk og karlar
eru líklegri til að lenda í slysum en
aðrir. Hlutfall kynjanna hjá þeim sem
lenda í slysum er u.þ.b. 40/60 konur
og karlar, sama hvort horft er á or-
sakavalda, ökumenn eða alla sem
koma að slysinu. Þeir sem hafa ný-
verið komist á aldur til þess að keyra
eru líklegastir til að lenda í og valda
slysum en flestir eru í kringum tví-
tugsaldurinn. rosa@mbl.is
87,8% vegna mannlegra mistaka
 Flestir sem lenda í og valda umferðarslysum í kringum tvítugsaldurinn
Morgunblaðið/Ómar
Umferðarslys 25,5% umferðarslysa
verða vegna umhverfisþátta.
Mest ávöxtun af útleigu þriggja
herbergja íbúðarhúsnæðis þar sem
leigusali er einstaklingur er á
Vestfjörðum, þar sem hún er
11,1% og næstmest er hún á
Austurlandi þar sem hún er 10,5%.
Þá er slík ávöxtun 10,1% á Norður-
landi án Akureyrar og 8,6 % í
Vestmannaeyjum. Þetta kemur
fram á ársyfirliti sem birt er á vef
Þjóðskrár Íslands. Minnst er
ávöxtunin í Reykjavík vestan
Kringlumýrarbrautar og á Sel-
tjarnarnesi, en þar er hún 6%.
Ef litið er til útleigu þriggja her-
bergja íbúðarhúsnæðis þar sem
leigusali er fyrirtæki er ávöxtunin
einnig mest á Vestfjörðum þar sem
hún nemur 15,9% og næstmest er
ávöxtunin í slíkum tilfellum á
Norðurlandi án Akureyrar þar sem
hún er 12,4%. Þá er hún 8,2% í
Vestmannaeyjum, 8,1% á Suður-
landi án Selfoss og 8% í Breiðholti.
Minnsta ávöxtun þriggja herbergja
íbúðar í eigu fyrirtækja er á Akra-
nesi þar sem hún nemur 5,7%.
Ársávöxtun leiguhúsnæðis er
reiknuð sem hlutfall af ársleigu,
fengið úr þinglýstum samningum
og fasteignamati íbúðar fyrir árið
2020, að því er segir á vef Þjóð-
skrár. Úrvinnsla stofnunarinnar
byggist á 5.381 samningi sem þing-
lýstur var á tímabilinu 1. júlí 2018
til og með 31. júní 2019 og fast-
eignamati 2020. gso@mbl.is
Mest ávöxtun
á Vestfjörðum
 Ólík arðsemi útleigu milli landshluta
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Ávöxtun Talsverður munur er á
ávöxtun leiguíbúða milli landshluta.
Einhver munur er á niðurstöðum
sambærilegrar rannsóknar í
Danmörku og Mannvit gerði hér,
en samkvæmt henni eiga fæst
slys sér stað í janúar og febrúar.
Á Íslandi verða þó flest um-
ferðarslys á fyrstu mánuðum
ársins. Flest slys í Danmörku
verða hins vegar í maí og ágúst.
20% slysa í Danmörku eiga
sér stað í myrkri, 5% í rökkri og
75% í dagsljósi. Fleiri slys verða í
myrkri á Íslandi, eða 24%, en
10% slysa á Íslandi verða í rökkri
og 65% í dagsbirtu.
Ólíkar tölur á
milli landa
SAMANBURÐUR SLYSA