Skessuhorn - 23.11.2011, Qupperneq 107

107MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER
Lýð ræði er sagt
gall að, en vand inn
er, að ekk ert fyr ir­
komu lag hef ur enn fund ist betra
til að tryggja sam fé lags leg rétt­
indi manna. Meg in stoð ir lýð ræð­
is eru; al menn borg ara rétt indi, fé­
laga frelsi, frjáls ar kosn ing ar, tján­
ing ar frelsi og greið ur að gang ur að
upp lýs ing um um á form og gerð­
ir stjórn valda. En er lýð ræð is skipu­
lag nú tím ans að virka sem skyldi?
Stutta svar ið er: Nei! Al gengt er, að
ís lensk stjórn sýsla og lýð ræð is lega
kjörn ir full trú ar beiti und an brögð­
um og fari á svig við þarf ir lýð ræð­
is ins.
For senda þess að al menn ing­
ur geti met ið frammi stöðu stjórn­
valda og tek ið upp lýsta af stöðu til
ein stakra mála, er hind r ana laus að­
gang ur að upp lýs ing um um á kvarð­
an ir og gerð ir stjórn valda. Stjórn­
völd koma svika laust á fram færi því
sem kann að þjóna hags mun um
þeirra vel, en þau leyna jafn an því,
sem kann að koma trú verð ug leika
þeirra illa. Með því er höggvið að
rót um lýð ræð is ins, þar með er al­
menn ing ur svipt ur frelsi og mik ils­
verð um rétt ind um, sem lýð ræð is­
skipu lag ið á að tryggja: Ó upp lýst­
ir kjós end ur njóta ekki sannra lýð­
rétt inda!
Ný legt dæmi um lodd ara skap
stjórn valds gagn vart þegn um sín­
um, var kynn ing for ráða manna
sveit ar fé lags ins Borg ar byggð ar á
upp færðu að al skipu lagi fyr ir sveit­
ar fé lag ið. Þar var að eins greint frá
völd um þátt um verk efn is ins en
mik il væg um þátt um þess sleppt. Á
heima síðu Borg ar byggð ar er greint
frá samn ingi við Land lín ur ehf. um
upp færslu að al skipu lags, einnig er
þar að finna frétt ir af stað fest ingu
skipu lags ins og gögn um skipu lag ið
sjálft. Ein hver kynni að spyrja: Er
þetta ekki and skot ans nóg!? Svar ið
er NEI! Því í um fjöll un fjöl miðla af
mál inu eða á heima síðu sveit ar fé­
lag ins er hvergi að finna neitt, hver
kostn að ur við verk efn ið var eða
hvort á ætl an ir stóð ust.
Þeg ar stjórn völd velja að þegja
um mik ils verða þætti, er til efni til
að spyrja. Og þeg ar ekki er fyr ir að
fara, gagn rýn um fjöl miðl um eða
virkri stjórn ar and stöðu í sveit ar fé­
lag inu, er á byrgð in okk ar. Gleym­
um því ekki, að lýð ræð ið er okk ar!
Hverju reyndu stjórn völd í Borg­
ar byggð svo að leyna? Land lín ur
ehf. tóku að sér að upp færa að al­
skipu lag fyr ir sveit ar fé lag ið Borg­
ar byggð árið 2007. Verk efn ið átti
að taka 18 mán uði og kostn að ur inn
átti að vera, 12.249.000,­ sam kvæmt
verk samn ingi. Verk efn ið tók hins
veg ar, 48 mán uði og kostn að ur­
inn varð, 27.951.376,­. Þar að auki
keypti sveit ar fé lag ið þjón ustu af
Land lín um ehf. fyr ir 27.394.922,­
með an á skipu lags vinn unni stóð.
(All ar upp hæð ir eru án vsk). Ekk ert
er að finna á heima síðu sveit ar fé­
lags ins í þá veru, að samið hafi ver­
ið að nýju við Land lín ur ehf, vegna
breyttra for sendna eða að þjón­
ustu kaup hafi ver ið boð in út vegna
ann arra verk efna í skipu lags mál um,
á um ræddu tíma bili. Stjórn völd í
Borg ar byggð reyndu því að halda
leynd um upp lýs ing um um slæ lega
á ætl ana gerð og/eða á mæl is verða
van rækslu stjórn sýslu sveit ar fé lags­
ins í með ferð fjár muna. Þar gerðu
stjórn völd í Borg ar byggð til raun til
að svipta al menn ing lýð ræð is leg um
rétti og frelsi til rök réttr ar skoð­
ana mynd un ar.
Stjórn völd um í Borg ar byggð
ber, að upp lýsa á heima síðu sveit­
ar fé lags ins án til rauna til yf ir klórs
um alla þætti fram an greinds máls,
í anda skoð ana frels is og upp lýstra
lýð ræð is hátta. Höfn um ótta laust
leynd ar hyggju stjórn valda í Borg­
ar byggð.
Ingi mund ur Ein ar Grét ars son
Borg ar nesi
Spöl ung ar á Skaga vilja önn­
ur göng und ir Hval fjörð. Ak ur eyr­
ing ar vilja sín göng und ir Vaðla­
heiði. Ég sé líka á korti að styttra
muni vera fyr ir mig til Reykja vík­
ur að fara göng und ir Skarðs heiði.
Auk þess mundu ég og aðr ir veg far­
end ur þá losna und an því að ó veð­
ur trufli för um þjóð veg inn und­
ir Hafn ar fjalli 3­11 daga á ári, eins
og það ger ir nú skv. ó háð um nið ur­
stöð um rann sókn ar stofn un ar heim­
il is ins. Við þá sam göngu hindr­
un er ó bú andi. Ég hef því hug leitt
að stofna þrýsti hóp er berj ist fyr ir
göng um und ir Skarðs heiði, jafn vel
að fara með tjald og svefn poka suð­
ur á Aust ur völl; kastarollu og sleif
mundi ég trú lega grípa með líka.
Nei, ann ars, eng an dára skap...
Önn ur pípa und ir Hval fjörð mun
koma sem og blokk flauta í Vaðla­
heiði, í fyll ingu tím ans. Ég er ekki
jafn viss um Skarðs heið ar göng­
in, enda hef ur hag deild heim il is ins
ekki full hann að hag kvæmni þeirra
enn. Það er hins veg ar ekki tíma­
bært að leggja þess ar byrð ar á sam­
fé lag ið rétt eins og stend ur.
Not um í stað inn nokkr ar krón­
ur til þess að bæta enn ör yggi nú­
ver andi Hval fjarð ar ganga, t.d. með
ströng um aga um öku hraða og
öku hætti, sem og eft ir lit með þeim
varn ingi sem flutt ur er um göng in.
Klár um líka veg inn sem tek ið get­
ur hæstu topp ana af neð an sjáv ar­
um ferð inni þarna og gæti langt til
orð ið í gildi við bót ar ganga: Veg ur­
inn um Blá skóga heiði/Uxa hryggi.
Hann yrði mik il væg ör ygg is leið
ekki lak ari en við bót ar pípa und­
ir Hval fjörð. Hann tæki obbann
af helg ar um ferð höf uð borg ar búa
í og úr of an verð um Borg ar firði á
hásumri. Hann myndi, sak ir um­
hverf is feg urð ar, líka virka slak andi
á öku menn og veg far end ur. Og það
sem miklu skipt ir: Hann myndi
verða at vinnu­veg ur fyr ir vax andi
ferða þjón ustu í Borg ar firði og Ár­
nes sýslu um mönd ul inn Þing völl,
eins og þrá fald lega hef ur ver ið bent
á. Þarf þá varla að minna á að at­
vinnu­veg ur þessi mundi koma
Lund dæl um í nú tíma legt vega sam­
band.
Vissu lega verð ur Vík ur skarð
nyrðra stund um ó fært. Þar er þó
vel fær veg ur flesta daga árs ins að
sagt er. Göng í Vaðla heiði, sem
koma í fyll ingu tím ans, munu lík­
lega gera Heil brigð is stofn un Þing­
ey inga á Húsa vík ó þarfa í aug­
um fjár veit inga valds og senni lega
fleiri geira op in berr ar þjón ustu þar
eystra. Að sama marki mun einnig
draga með Sjúkra hús ið á Akra nesi
til dæm is. Tvö feldni sam göngu­
bóta felst gjarn an í því að þær geta
graf ið und an sam fé lög un um sem
þær eiga að styrkja, sé ekk ert ann­
að gert: Það er mér barna lær dóm­
ur síð an ég sá veg inn um Ó færuna í
firð in um mín um fyr ir vest an verða
til þess eins lengi vel að greiða fyr­
ir brott flutn ingi flestra dal bú anna
hand an henn ar.
Tím inn kall ar á æ greið ari sam­
göng ur, það er víst. Mér finnst hins
veg ar að á með an hlut ar lands­
manna búa við ó vegi, ég nefni ná­
granna mína í Lund ar reykja dal og
hinn hóg vær ari hluta Vest firð inga,
hljóti um bæt ur, þar sem greið­
ar sam göngu leið ir eru þeg ar fyr ir,
að koma aft ar í for gangs röð, a.m.k.
þar sem og á með an unn ið er með
fé al menn ings eða veð tek ið í því til
fram kvæmda.
Þess vegna er ég al veg til í að
doka með á form aða kröfu gerð mína
á hend ur rík is vald inu um veggöng
und ir Skarðs heiði.
Bjarni Guð munds son
Hvann eyri
Þ e g a r
a t v i n n u m á l i n
á Vesturlandi
eru skoðuð er
óhjákvæmilegt að huga að
samkeppnisstöðu landshlutans
samanborið við önnur svæði,
og þá sérstaklega Suðurnes og
Suðurland. Þetta á við um almenna
atvinnuuppbyggingu, fjárfestingar,
samgöngur og ekki síst ferðamenn.
Valið hjá hinum almenna ferðamanni
og ferðaskrifstofum, innlendum
sem erlendum, stendur oftast á
milli þess að fara suður á land eða
hingað til okkar á Vesturland eða
Vestfirði, enda bjóða öll þessi svæði
upp á skemmtilega og fjölbreytta
fléttu náttúru og menningar.
Við uppbyggingu á ferðaþjónustu
hvers landshluta er eðlilegt að styðja
þá staði sérstaklega sem augljóslega
draga ferðamenn inn á svæðið, þá
einkum útlendinga. Útlendingar
sækja í það sem þeir þekkja, þeir
ganga út frá náttúrunni sem vísri
og leita uppi þá menningu sem þeir
sjálfir telja merkilegasta. Á sviði
miðaldamenningar þekkja þeir fyrst
og fremst Þingvelli og Reykholt.
Með því að styrkja Reykholt er
því verið að stuðla að eflingu alls
Vesturlands og það þróar enginn
Reykholt nema við sjálf. Staðurinn
varðar því okkur öll á Vesturlandi,
algerlega óháð hreppamörkum.
Þennan segul, sem dregur inn á
svæðið þúsundir ferðamanna á ári
hverju, væri hiklaust hægt að nýta
betur Vesturlandi til hagsbóta.
Samkvæmt niðurstöðu
Þjóðfundar á Vesturlandi, sem
var þáttur í 20/20 Sóknaráætlunar
Íslands og haldinn í Borgarnesi
20. febrúar 2010, er áhugi
fyrir því að meira verði gert á
Vesturlandi í því augnamiði að
nota fornbókmenntirnar, Snorra
og Reykholt. Á fundinum hlaut
reyndar þessi sérstaða Vesturlands
yfirburðarkosningu. Þessi áhersla
rímar vel við upplifun okkar sem
í Reykholti störfum við móttöku
ferðamanna. Fólk heimsækir
staðinn fyrst og fremst vegna
Snorralaugar, en til þess að lengja
dvöl þess þarf að koma upp
öflugri sýningaraðstöðu og þróa
minjasvæðið. Rannsókn á komu
ferðamanna í Reykholt árið 2008
leiddi í ljós að heimsóknir annarra
en heimamanna voru um 140.000 en
einungis 12.000 gestanna komu á þá
sýningu sem Snorrastofa býður upp
á í Safnaðarsal Reykholtskirkju. Það
segir sig því sjálft að möguleikarnir
til að fjölga þeim ferðamönnum
sem staldra lengur við á staðnum
eru miklir.
Áríðandi er að Snorrastofu takist,
í samvinnu við annað heimafólk,
að halda áfram þróun Reykholts
sem aðgengilegrar, upplýsandi og
spennandi menningarmiðstöðvar.
Áform um að byggja upp minjagarð
á staðnum, verði þau að veruleika,
yrðu til þess að fjölga verulega
atvinnutækifærum. Það styrkti
héraðið og stuðlaði að fjölgun
ferðamanna á Vesturlandi. Til eru
glæsilegar tillögur Snorrastofu
frá því fyrir 2008 um minjagarð,
sem gerði ráð fyrir dýrri og
mikilli uppbyggingu. Aftur á
móti er stór hluti þessara tillagna
framkvæmanlegur fyrir ekki
alltof mikið fé. Búið er að gera
þarfagreiningu, sem myndi með
auðveldum hætti geta nýst við
eflingu staðarins, uppbyggingu sem
20/20 Sóknaráætlun Íslands ætti
hiklaust að styðja. Það yrði einnig
í samræmi við afgerandi niðurstöðu
Þjóðfundarins á Vesturlandi.
Bergur Þorgeirsson, forstöðumaður
Snorrastofu.
Hér er fróðleikur sem gott er að
hafa í huga þegar jólatréð er keypt
og því komið fyrir. Þegar jólatré
er valið er gott að draga grein í
gegnum lokaðan lófann. Á góðu
tré renna nálarnar í gegn án þess að
detta af. Gott er að slá neðri enda
trésins hraustlega niður. Ef tréð er
gott dettur barrið ekki af. Einnig má
prófa að sveigja nokkrar nálar og ef
þær brotna er tréð
of þurrt og betra að
finna annað.
Geymt úti
Ef geyma þarf tréð
í nokkra daga eru
svalirnar, garðurinn
eða sólpallurinn
j a f n g ó ð i r
geymslustaðir og
jólatréssölurnar.
Best er að láta tréð
standa upp á endann
svo það frjósi ekki
niður. Tréð er geymt í netinu og
gott er að taka það inn sólarhring
áður en það er skreytt. Ef mjög kalt
er í veðri er best að geyma það fyrst
í millihita, t.d. í bílskúr.
Sagað neðan af
Þegar heim er komið skal saga 3
til 5 sentimetra neðan af trénu því
það auðveldar vatnsupptöku. Best er
að hafa sárið hallandi svo að endinn
lokist ekki niðri í jólatrésfætinum.
Í sjóðandi vatn
Áður en tré er sett í fót og tekið
inn skal stinga neðri enda þess
í sjóðandi heitt vatn í nokkrar
mínútur því það eykur barrheldnina.
Eftir að tré er komið inn skal gæta
þess að það þorni aldrei. Æskilegt
er að láta jólatréð standa á köldum
stað, fjarri miðstöðvarofnum og
viftum og eins langt
frá arninum og
hægt er.
Endurvinnsla
Þegar jólin eru
liðin og menn fara að
huga að súrmatnum
er rétt að minna
á endurvinnslu
jólatrjáa. Í mörgum
sveitarfélögum er
hirðing jólatrjáa
auglýst sérstaklega
eftir þrettándann.
Fólk er þá hvatt
til að setja trén við lóðarmörk svo
starfsmenn sveitarfélaganna geti
hirt þau. Trén eru yfirleitt notuð til
jarðvegsvinnslu. Sum sveitarfélög á
Vesturlandi bjóða upp á þá þjónustu
að jólatré eru sótt að lóðamörkum
en annars er einfalt að fara með
þau á móttökustöðvar fyrir
endurvinnslu og garðaúrgang.
hb/ Heimild: Skógrækt ríkisins
og fleiri.
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
„Upp lýst ur mað ur er frjáls mað ur“
Reykholt og 20/20 Sóknaráætlunin
Heilræði vegna jólatrjáa
Göng und ir
Skarðs heiði?