Skessuhorn - 16.09.2015, Blaðsíða 30

MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER 201530
Steinunn Eik Egilsdóttir er ungur
og efnilegur Skagamaður. Hún lauk
nýverið meistaranámi við Oxford
Brookes háskóla í arkitektúr. Nú býr
hún í Ghana í Afríku, þar sem hún
starfar við hönnun fjölbýlishúsa,
gerir rannsóknarverkefni og hannar
vörumerki ásamt ýmsu fleiru. Hún
segir lífið í Afríku ólíkt lífinu á Ís-
landi og segist hvergi hafa séð jafn
glaðlynd börn. Skessuhorn setti sig
í samband við Steinunni Eik og fékk
hana til að segja frá náminu, verk-
efni í Palestínu og lífinu í Afríku.
Ætlaði alltaf að
verða arkitekt
Steinunn Eik er Akurnesingur í
húð og hár. Hún er fædd og uppal-
in á Skaganum en hefur búið víða
um heiminn og ferðast mikið vegna
náms og starfa. „Það er samt alltaf
jafn indæl tilfinning að koma aftur
heim í Jörundarholtið á Akranesi
og hlaða batteríin inn á milli,“ seg-
ir hún. Það var snemma sem Stein-
unn fann að leiðin hennar lá í arki-
tektúr. Hún ætlaði að verða arkitekt
frá því hún man eftir sér og aldrei
kom annað nám til greina. Þegar
hún stundaði nám í Fjölbrautarskóla
Vesturlands tók hún alla þá áfanga
sem hún taldi að myndu hjálpa sér á
þeirri leið. Hún var með hugann við
umsókn í Listaháskólann enda er
byggingarlist hennar helsta áhuga-
mál. „Allt sem viðkemur hönnun og
byggðu umhverfi heillar mig. Arki-
tektúr hefur það mikil áhrif á mig að
sumar byggingar eða staðir geta gert
mig sorgmædda eða yfir mig ham-
ingjusama. Sjónrænar listir, sköp-
un, skipulagsmál, manngert um-
hverfi, náttúra og umræður tengd-
ar þessu öllu eru mín helstu áhuga-
mál,“ segir Steinunn. Hún lauk BA
gráðu í arkitektúr frá Listaháskóla
Íslands vorið 2011. Hún segir árin
þrjú í þeim skóla hafa verið yndis-
leg og eftirminnileg. Eftir útskrift-
ina starfaði hún við endurgerð gam-
alla húsa á Argos, Arkitektastofu
Grétars og Stefáns, sem hún seg-
ir hafa verið lærdómsríkt. Ári síð-
ar hélt hún út til Oxford í masters-
nám í arkitektúr og útskrifaðist það-
an í fyrra. „Það að læra og bæta við
sig kunnáttu erlendis er einnig mjög
dýrmæt reynsla. Í Oxford Brookes
háskóla kynntist ég kennurum og
nemendum frá öllum heimshorn-
um. Það var dásamlegt að búa í
þeim mikla háskólabæ sem Oxford
er. Þessi litla borg er full af nemend-
um og kraumar af lífi, umhverfið er
fallegt; mikið um almenningsgarða
og gamlar merkilegar byggingar,“
rifjar hún upp.
Vann með þorpsbúum
í Palestínu
Ein helsta ástæðan fyrir því að Stein-
unn valdi að fara í Oxford Brookes
er sú að skólinn leggur mikla áherslu
á sjálfbærar lausnir og samfélagslegt
gildi í náminu. Steinunn er áhuga-
söm fyrir þátttöku samfélagshópa í
hönnun þeirra nánasta umhverfis
og telur að rík samvinna arkitekta
og almennings sem nota mun rým-
ið skili bestri úrlausn. Þetta upp-
lifði hún vel í lokaverkefni sínu frá
Oxford Brookes, sem hún vann í
þorpinu Beit Iksa í Palestínu. „Eftir
mikla umhverfislega- og samfélags-
lega rannsóknarvinnu um vatnsauð-
lindir í Palestínu og Ísrael og mis-
skiptingu þegar kemur að aðgangi
að vatni, hélt ég ásamt tveimur pró-
fessorum og litlum nemendahóp í
vettvangsferð til Palestínu í nóvem-
ber 2013. Í grunninn til er nóg vatn
fyrir báðar þessar þjóðir, en með
hernaðarvaldi sínu dæla Ísraelar
vatni frá uppsprettum á landi Pal-
estínu yfir til sín og Palestínu menn
þurfa svo að kaupa vatnið aftur til
baka.“ Í ferðinni vann hópurinn
náið með þorpsbúum. Gerðar voru
tilraunir með að hreinsa frárennslis-
vatn frá heimilum til að nota í vökv-
un en helsta atvinna þorpsbúanna er
ólífuræktun. „Þetta verkefni var ein-
staklega gefandi og Palestínumenn
eru án efa gestrisnasta þjóð sem ég
hef kynnst. Það var í raun ótrúlegt
að upplifa alla hlýjuna og vinsemd-
ina sem okkur var sýnd, miðað við
allt sem fólkið á þessu svæði hefur
upplifað,“ segir Steinunn og bætir
því við að brátt verði þorpið innilok-
að í aðskilnaðarmúr Ísraelsmanna.
„Örfáum vikum eftir ferðina okk-
ar þangað var ungur drengur skot-
inn til bana á þessum stað fyrir það
eitt að labba of nálægt hermönnum
á leið heim úr skólanum,“ segir hún
alvarleg.
Greinileg kynjaskipting
Í Palestínu þróaði Steinunn einnig
einstaklingshluta meistaraverkefnis-
ins. „Strax fyrstu dagana í ferðinni
tók ég eftir greinilegri kynjaskipt-
ingu hvað varðar notkun rýma bæð
innan og utandyra. Þrátt fyrir að
Palestínskar konur séu mjög sterkir
karakterar og margar vel menntað-
ar, er heimilið þeirra yfirráðarstað-
ur. Alls staðar utan dyra sjást karlar á
spjalli og drengir að leik. Eina kaffi-
húsið í bænum var bara fyrir karla
og búðir og rakarastofur virðast vera
mikil félagsrými karlmanna,“ seg-
ir Steinunn sem fékk tækifæri til að
klæða sig upp í Palestískan alklæðn-
að og skoða moskuna á staðnum.
„Þar er sama staða er kemur að kynj-
unum; bænasalur karlanna er stór,
litríkur og mikið skreyttur á meðan
kvennarýmið er lítið og einfalt. Þessi
greinilega skipting hafði mikil áhrif
á mig og ég fór að teikna upp þrops-
rýmin og þar sem mér var daglega
boðið í kaffi og matarboð hjá kon-
um í þropinu náði ég að kynnast líf-
inu þar vel.“
Hannaði griðastaði
fyrir konur
Einn daginn í ferðinni ákvað hóp-
urinn að bjóða konum og stúlkum
þorpsins í dagsferð að Dauðahafinu
og á nokkra fallega staði. „Þegar ég
mætti inn í rútuna sátu konurnar all-
ar aftast og samnemendur mínir og
kennarar fremst. Konurnar höfðu þó
tekið frá sæti fyrir mig aftast í rút-
unni, enda hafði ég tekið viðtöl við
margar þeirra dagana á undan. All-
ar höfðu þær mætt hlaðnar af bakk-
elsi og heimagerðum mat, fullar af
örlæti.“ Steinunn lýsir því að þegar
rútan hafði ekið nokkurn spöl hafi
heyrst lag í útvarpinu sem konurnar
þekktu allar „og á augnabliki var eins
og þær yrðu allar litlar skólastelpur
á ný, þær sungu, dönsuðu og klöpp-
uðu og gleðin skein úr hverju andliti.
Ég náði þessari stund á myndband og
það sem eftir var dags hugsaði ég um
hversu sérstakt þetta var. Því þessar
konur hafa í raun engan stað til að
koma saman og dansa og syngja,“ út-
skýrir hún. Það var úr að Steinunn
tileinkaði lokaverkefninu sínu að búa
til litla griðastaði í þorpinu fyrir kon-
ur og stúlkur til að koma saman og
njóta saman í mat, dans og samveru.
„Mánuðina eftir Palestínuferðina var
ég í stöðugu sambandi við konurnar
úti og saman fléttuðum við hönnun-
arverkefnið mitt inn í gömul hálfyf-
irgefin steinhús í þorpinu, bætt við,
breytt og lagað, hinu gamla var því
gefið nýtt líf.“
Afríka hafði
lengi heillað
Eftir fyrsta árið í Oxford Brookes
fannst Steinunni hún vera komin á
þann stað í námi og starfi að hún
gæti farið að gefa eitthvað af sér.
Sumarið 2013 lá því leið Steinunn-
ar til Afríku í fyrsta sinn. Hún segir
Afríku alltaf hafa heillað. „Þegar ég
fór að huga að því að fara í hjálpar-
starf kom bara Afríka til greina. Ég
hafði veturinn á undan tekið þátt í
starfi afrískrar kirkju í Oxford, að-
stoðað við barnastarfið og fleira.
Á einhvern sérstakan hátt fann ég
mikla tengingu við þeirra menn-
ingu og tónlist og mig langaði að
kynnast þeirra uppruna betur. Mig
hafði lengi langað til að fara í hjálp-
arstarf og þarna sá ég leið til að nýta
menntun mína til að gera eitthvað
gott,“ segir Steinunn. Hún fann
samtök í Accra, höfuðborg Ghana,
sem kallast ArchiAfrika og eru
eins konar regnhlífasamtök arki-
tekta í Vestur-Afríku. „Í Ghana átti
ég gott og lærdómsríkt sumar þar
sem ég fékkst við að setja upp arki-
tektatímarit, skipuleggja ráðstefn-
ur og málþing og tók þátt í hönn-
un heimilis fyrir munaðarlaus börn,
skóla og gerði grunnrannsókn fyr-
ir hönnun stórrar saumastofu fyrir
samtökin Global Mamas.“
Afríkuþránni var
ekki fullnægt
Tveimur árum síðar, eftir að hafa
klárað mastersnámið og unnið tæpt
ár á Íslandi, er Steinunn aftur kom-
in til Ghana. „Fyrir nokkrum mán-
uðum hafði kona sem ég kynnt-
ist hér fyrir tveimur árum samband
við mig. Hún er nú að stofna sína
eigin stofu hér í Accra og bauð mér
starf. Þar sem Afríku-þránni minni
var ekki enn fullnægt ákvað ég að slá
til,“ segir Steinunn. Á stofunni vinn-
ur Steinunn bæði að hönnun fjöl-
býlishúsa á svæði innan um gamlar
breskar nýlendubyggingar sem og
að gera rannsóknarverkefni á öðru
hverfi í borginni. Þar eru skráð-
ir umhverfislegir þættir og félags-
leg þörf á staðnum fyrir fyrirtæki
sem á nokkuð stórt land í hverfinu.
„Borgir í Afríku eru að þróast mjög
hratt og fjárfestar huga misvel að
hvernig þeir byggja inn í það sem
umhverfi sem fyrir er. Innri stoð-
um hins byggða umhverfis er mjög
ábótavant. Frárennsli eru opin og
óvarin og stíflast því gjarnan af rusli,
þar sem sorphirða er af skornum
skammti.“ Steinunn segir það eink-
um óheppilegt á regntímabilinu því
þá geti götufrárennsli og ár í borg-
um stíflast algjörlega og flætt yfir
bakka sína. „Næstu helgi mun ég
taka þátt í ráðstefnu um flóðahættu
hér í borginni, en ég hef í frítíma
mínum unnið með bresku arkitekta-
hjálparsamtökunum Architecture
Sans Frontieres. Á ráðstefnunni
munum við ræða um grunnviðbrögð
á flóðasvæðum hér í Accra. Sem sagt
að búa til ákveðið „safe-zone“ þar
sem fólk gæti safnast saman þegar
flæðir, en fyrr á þessu ári dóu yfir
100 manns í sprengingu sem varð
á bensínstöð þegar mikil flóð urðu
um miðja nótt.“ Í vinnunni er hún
jafnframt að vinna að samkeppnis-
tillögum bæði í Afríku og Bandaríkj-
unum ásamt því að ljósmynda við-
burði og hanna vörumerki fyrir fyr-
irtæki í Ghana. Í frítíma sínum hef-
ur hún einnig verið að vinna sjálf-
Lifir og starfar í Afríku, þar sem gleði
finnst í einfaldleikanum
Rætt við Steinunni Eik Egilsdóttur ungan arkitekt frá Akranesi.
Steinunn Eik ásamt börnum úr hverfinu þar sem hún bjó í Ghana 2013. Þessi
fallegu systkini voru nýkomin heim úr moskunni og voru að leik við vini sína sem
sungu um biblíuna. Í Ghana ríkir algjör sátt og virðing milli mismunandi trúar-
bragða.
Forvitin lítil stúlka í Osu, hverfi Steinunnar í Accra.