Skessuhorn - 05.04.2017, Blaðsíða 21

MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 2017 21
Það var nóg að gera hjá þeim Erlu
Gunnlaugsdóttur og Ásdísi Lilju
Pétursdóttur en þær eiga og reka
Matvagninn sem opnaður var í
Sáinu í Ólafsvík á laugardaginn. Í
matvagninum ætla þær stöllur að
selja fisk og franskar eða „fish and
chips” og einnig pylsur með fjöl-
breyttu meðlæti, bæði djúpsteikt-
ar og hitaðar. Nóg var að gera hjá
þeim og líklegt þykir að markaður
sé fyrir svona vagn í Ólafsvík. Þessi
opnun á laugardaginn var nokkurs
konar prufudagur hjá þeim en þær
munu hafa matvagninn opinn í allt
sumar, alla daga vikunnar.
þa
Hafa opnað matvagn í Sáinu í Ólafsvík
Það er yfirleitt líf og fjör fyrir há-
degi á laugardögum í íþróttahúsi
Grundarfjarðar. Þá fyllist húsið af
fjörugum leikskólabörnum sem fá
útrás fyrir hreyfiþörfina. Það eru
nokkrir foreldrar í Grundarfirði
sem skiptast á að sjá um íþróttaskól-
ann undir merkjum Ungmenna-
félags Grundarfjarðar. Þar af leið-
andi vantar ekki fjölbreytileikann í
tímana. Þegar ljósmyndari leit inn
í tíma þá var búið að gera heilmikla
þrautabraut sem krakkarnir þurftu
að fylgja og komast í mark. Miðað
við ærslaganginn þá leiddist þeim
ekkert að leysa þrautirnar sem for-
eldrar höfðu undirbúið. tfk
Íþróttaskólinn vinsæll
Pennagrein
Laun á Íslandi hækkuðu um 66,2% í
evrum talið frá febrúar 2014 til febrú-
ar í ár. Launavísitalan hækkaði um
26,5% á þessu þriggja ára tímanbili
sem eru rausnarlegustu launahækk-
anir í okkar heimshluta en á sama
tíma lækkaði evran í verði um tæp
24%. Þjóðin hefur lifað mikinn upp-
gangstíma þessi þrjú ár með ferða-
þjónustuna í fararbroddi, en hlutdeild
hennar í útflutningstekjum var 39% á
síðasta ári, hærri en samanlögð hlut-
deild áliðnaðar og sjávarútvegs.
Hagvöxtur á Íslandi hefur verið
ótrúlega mikill á alla mælikvarða en
á þremur síðustu árum jókst lands-
framleiðslan um 13,7% sem þætti alls
staðar fagnaðarefni meðal nágranna
okkar. Verðbólgan hefur verið um og
innan við 2% allan þennan tíma en
slíkum verðstöðugleika hefur þjóðin
ekki átt að venjast.
Þau vandamál sem mest svigrúm
fá í opinberri umræðu virðast flest
frekar léttvæg í alþjóðlegum saman-
burði enda eru friðsæld, innra öryggi,
hreint loft og vatn, almenn velferð
og velmegun ekki í boði fyrir stór-
an hluta jarðarbúa. Ísland stendur í
fremstu röð í öllum samanburði milli
þjóða í velferð, jöfnuði og jafnrétti. Í
mælingum á alþjóðlegri samkeppnis-
hæfni hafa efnahagslegri þættir hing-
að til verið stóra fyrirstaðan fyrir því
að Íslandi væri meðal 10 bestu. Það
gæti jafnvel farið að breytast líka.
Er þá búið að marka vegferðina til
samfelldrar hagsældar, lífskjarabata og
velferðar? Á ársfundi Seðlabankans
var bankastjórinn í ræðu sinni jafn-
vel farinn að gæla við að lækka vexti
sem er sjálfsagt marktækasti mæli-
kvarðinn á bjartsýni þar á bæ þar sem
varfærni hefur verið öðrum dyggðum
æðri. Allavega eru allir ráðamenn
þjóðarinnar fullir sjálfstrausts þessa
dagana. Fjármálaáætlun ríkisstjórn-
arninnar er stefnumarkandi plagg og
lýsir viðleitni hennar til að sækja fram
með ábyrgum hætti.
Það er einmitt á svona stundum
sem nauðsynlegt er að staldra við og
spá í hvort rétt sé að láta sig berast
með straumnum eða hvort í allri vel-
gengninni leynist hættur sem geta
spillt gleðinni svo um munar. Get-
ur t.d. verið að árangur í hagstjórn
og endurreisn íslenska fjármálakerf-
isins hafi fyrst og fremst snúist um
að koma í veg fyrir kreppuna 2008?
En að ekki sé nægilega gætt að því
að næsta samdráttarskeið verður allt
öðruvísi en það síðasta?
Nú er framundan ný lota kjara-
samninga. Ekki virðist skorta vænt-
ingar eða rök fyrir áframhaldandi
umtalsverðum hækkunum hjá þeim
hópum á vinnumarkaðnum sem eru
að undirbúa nýja samningagerð.
Þrátt fyrir ábyrga viðleitni stærstu
heildarsamtakana á vinnumarkaðn-
um til að haga kjarasamningum með
sambærilegum hætti og annars stað-
ar á Norðurlöndum virðast fleiri og
fleiri hópar ekki telja sig geta tekið
þátt í slíku verkefni nema með skil-
yrðum sem ekki sýnast raunhæf í
flestum tilvikum.
Stórhætta er á því að sundrung
muni einkenna þróun mála á vinnu-
markaði. Hver hópurinn eftir annan
stígur fram og ítrekar að hann semji
fyrir sjálfan sig og vilji sem minnst
samstarf við aðra hópa hafa. Þeir
ítreka sjálfstæði sitt og telja sér ekki
koma við hvað aðrir hópar vilja eða
gera. En samt skiptir höfuðmáli að
fá meira en aðrir. Það er líka um-
hugsunarefni að verkfallsvopnið hef-
ur snúist uppí andhverfu sína. Nú er
það fyrst og fremst orðið tæki fyrir
hálaunahópa til að brjóta niður við-
leitni til að hækka lægri endann á
vinnumarkaðnum meira en aðra.
Það blasir við að ekki er endalaust
hægt að teysta á að laun á Íslandi geti
hækkað á hverju ári um langleiðina í
20% í evrum. Útflutningsfyrirtækin
hafa misst verulega samkeppnishæfni
vegna hærri launakostnaðar og það
er örugglega lítill áhugi frá erlendum
viðskiptavinum Íslendinga að greiða
fyrir launahækkanir landsmanna
langt umfram það sem þeir eru sjálf-
ir að fá. Þegar ekki er hægt að koma
kostnaðarhækkunum út í verðlag á
erlendum mörkuðum stöðvast aflvél
hagvaxtarins á Íslandi.
Ef ferðamönnum hættir að fjölga
vegna mikilla verðhækkana á Íslandi
hefur það ótrúlega snögg áhrif til
hins verra. Margir sem hafa fjárfest
og veðjað á áframhaldandi vöxt munu
lenda í vandræðum sem smitar út frá
sér t.d. inn á fasteignamarkaðinn og
fjármálastofnanirnar fara að halda að
sér höndum. Ofrisið á vinnumarkaði
er langlíklegasta ástæðan fyrir næsta
samdráttarskeiði.
Því er ekki fráleitt að láta sér detta í
hug að það sé skynsamlegt fyrir þjóð-
ina að fara í 3 – 4 ára kjarasamninga-
bindindi. Leyfa núverandi stöðu að
halda sér meðan atvinnulífið og hið
opinbera er að jafna sig á ótrúleg-
um hækkunum síðustu missera. Því
má auðveldlega halda fram að kjara-
samningabindindi væri í raun besta
leiðin til að verja og festa lífskjarabat-
ann í sessi og skapa grunn til frekari
sóknar á traustum grunni. Á meðan
þarf líka að nota tímann til þess að
styrkja samstarf allra aðila á vinnu-
markaðnum og enginn hópur getur
skorast undan því að taka þátt.
Vilhjálmur Egilsson.
Höf. er rektor Háskólans á Bifröst.
Kjarasamningabindindi?
„Þegar ekki er hægt að koma kostnaðarhækkunum út í verðlag
á erlendum mörkuðum stöðvast aflvél hagvaxtarins á Íslandi“
Góðir lesendur Skessuhorns! Nú hef-
ur Skipulagsstofnun skilað af sér áliti
vegna vegagerðar frá Bjarkarlundi til
Skálaness. Sveitarstjórn Reykhóla-
hrepps stendur frammi fyrir erfiðri
ákvörðun hvort hún á að gefa fram-
kvæmdaleyfi fyrir leið Þ-H eða horfa
til framtíðar og velja leið D2. Það má
telja stórundarleg vinnubrögð Vega-
gerðar ríkisins að gefa út sitt álit ein-
ungis nokkrum dögum fyrir niður-
stöðu Skipulagsstofnunar. Vegagerðin
einblínir á leið Þ-H og segist ætla að
„rýna“ í niðurstöður Skipulagsstofn-
unar. Með öðrum orðum þeir ætla
að virða niðurstöðu Skipulagsstofn-
unar að vettugi. Ég vona að sveitar-
stjórnarmenn í Reykhólahreppi hafi
ekki gert upp hug sinn. Margir halda
að allt snúist um Teigsskóg en svo er
alls ekki. Misþyrming hans væri enn
eitt umhverfisslysið, en margt kemur
til er hvetur til gangagerðar til fram-
tíðar. Þar verður að ríkja víðsýni og
fyrirhyggja.
Vegagerðin gekk gegn áliti Skipu-
lagsstofnunar við þveranir Kjálka og
Mjóafjarðar og sveik loforð um báts-
gengar brýr svo hægt væri að slá þang
með viðunandi hætti. Lokuðust þar
inni u.þ.b. 2% af þangafla Breiða-
fjarðar. Það ætti sveitarstjórn Reyk-
hólahrepps að hafa áhyggjur af. Ekki
síst ætti hún að hafa áhyggjur af því
að með framkvæmd á leið Þ-H er
verið að loka inni jafnmikið magn eða
meira 2-3% af þangbreiðum Breiða-
fjarðar. Þess má geta að ef þessi svæði
eru lögð saman með því er lokað-
ist inni í þverun Kolgrafarfjarðar
eru þetta rúmlega 6% af þangbreið-
um Breiðafjarðar. Það kann ekki að
vera stór prósenta á prenti, en „dýr
myndi Hafliði allur“. Þörunga-
verksmiðjan á Reykhólum er stærsti
vinnuveitandinn í hreppnum og dýr-
gripur í vinnslu sjávarfangs. Hennar
veiðilendur ber að vernda og það er
óskynsamlegt að gelda bestu mjólk-
urkúna. Skýrsla Hafrannsóknastofn-
unar um svæðið tekur af allan vafa
um slæm og ófyrirséð áhrif á lífríkið.
Ekki sé hægt að segja til um skaðann
vegna straumhraða á seti.
Það er talað um að brunaslys séu
hættuleg þegar 9% líkamans séu
brunnin. Í samlíkingunni er búið að
brenna Breiðafjörð um rúmlega 10
-15% og hætta á ferðum. Er ekki
rétt að umhverfið njóti vafans og við
keyrum frekar eftir góðum göngum í
stað þess að flengjast út um nes?
Með leið Þ-H verða tún og rækt-
unarmöguleikar bænda á Skálanesi
lögð í rúst. Búskap trúlega sjálfhætt.
Er það enn eitt örið í þessa fallegu
jörð en vegurinn fyrir nesið er eitt
samfellt umhverfisslys. Farsælla hefði
verið að gera stutt göng frá Gufudal
til Galtarár eins og ég hef áður komið
að. Leiðir skólabíla munu víða lengj-
ast og er ekki á bætandi. Leið barna
til skóla mun verða rúmlega klukku-
tími við bestu aðstæður. Ekki er snjó-
mokstur og hálkuvarnir til þess falln-
ar að batna nema síður sé. Það eru
nefnilega börn í hreppnum og mik-
ið af þeim miðað við íbúafjölda. Ekki
horfir vænlega fyrir íbúa í Djúpadal
og Gufudal með lengri tengingar við
aðalveginn með tilheyrandi þjón-
ustuleysi við þá vegi. Ætlar sveit-
arstjórn að leggja til tvo skólabíla á
svæðið?
Það er undarlegt að gera leið D2
tortyggilega með veghalla og sker-
ingum. Hver hannaði veglínuna? Var
haft samband við heimamenn? Var
tekið inn í myndina að nota vegs-
kála eftir nýjustu tækni? Sporin frá
Klettshálsi hræða. Rætt var við ágæt-
an vörubílstjóra í útvarpi um daginn.
Hann tók dæmi um veginn um Arn-
kötludal, eða Þröskulda. Hann væri
það hátt uppi að þar væri alltaf kol-
vitlaust veður og ófært, þó ágætt væri
í byggð. Líkti því við nýja veglínu og
hæð á Ódrjúgshálsi. Hann gleymdi
að minnast á það að á Þröskuldum
var ekki farið eftir ráðleggingum
heimamanna sem gjörþekktu svæð-
ið. Niðurstaðan var „vitlaust“ veg-
stæði sem skapar hættu og kostnað,
gríðarlegan kostnað við snjómokst-
ur, slys og örkuml. Hví hefur Vega-
gerðin hundsað ráð heimamanna
er gjörþekkja svæðið bæði á láði og
legi? Er hægt að fullyrða að ný vegl-
ína upp Ódrjúgsháls yrði með 8%
halla? Hvers vegna hefur Vega-
gerðin stungið ofan í skúffu veglínu
um Ódrjúgsháls er nær aðeins í 90
metra hæð og er því alls ekki fjall-
vegur. Samt kemur vegamálastjóri
í fjölmiðla og fyllyrðir að aðeins sé
ein leið á láglendi (til samanburðar
er Ártúnshöfði í 70 metra hæð yfir
sjó). Einnig hefur verið á teikniborð-
inu mun styttri göng sem hafa farið í
skúffuna líka. Er hugsanlegt að verið
sé að láta eina veglínu líta illa út til að
hygla annarri? Svari nú hver fyrir sig.
Kunnugir telja vel framkvæmanlegt
að bættur vegur á Ódrjúgshálsi yrði
tilbúinn síðla árs 2018.
Það er einfaldur fyrirsláttur að
segja að ekki séu til peningar fyrir
göngum í leið D2. Eru til peningar
í framtíðinni til snjómoksturs eða
hálkuvarna á leið Þ-H? Svo ekki sé
minnst á viðhald. Hvað hefur sparast
í minni snjómokstri í vetur á lands-
vísu? Er það kannski ein göng eða
svo? Þær álögur sem lagðar eru á
bíleigendur fara létt með að bæta
vegakerfið svo um munar. Það eina
sem vantar er kjarkur að taka á mál-
unum. Vegagerð ríkisins ætti að
bjóða út 15-20 jarðgöng til að ná
fram góðum samningum og stíga
inn í nýja öld. Ég óska sveitarstjórn
Reykhólahrepps velfarnaðar í störf-
um sínum og bið hana að gæta vel að
ákvörðunum sínum er gengið verður
til verka. Verka sem munu hafa áhrif
á lífríki og mannlíf í Reykhólahreppi
um aldir alda.
Virðingarfyllst,
Stefán Skafti Steinólfsson.
Breiðfirðingur.
Ögurstund í
Reykhólahreppi
Pennagrein
www.skessuhorn.is