Skessuhorn - 31.01.2018, Blaðsíða 22

MIÐVIKUDAGUR 31. jANúAR 201822
Nefnd um rekstrarumhverfi einka-
rekinna fjölmiðla hefur eftir mikla
töf lokið störfum og afhent skýrslu
sína til menntamálaráðherra. Það
var að tillögu Illuga Gunnarssonar,
fyrrum menntamálaráðherra, sem
starfshópur var skipaður til að meta
hvernig bregðast megi við viðvar-
andi vanda fjölmiðla í einkarekstri.
Í skýrslunni er ítarleg umfjöllun um
stöðu fjölmiðla bæði hér á landi og
erlendis og útskýrt að rekstrarerf-
iðleika megi helst rekja til breyttra
forsendna til tekjuöflunar. Nefndin
gerir tillögur um aðgerðir í sjö lið-
um sem gætu bætt rekstrarskilyrði
fjölmiðla. Þær snúa meðal annars að
stöðu Ríkisútvarpsins á auglýsinga-
markaði, skattalegu umhverfi, text-
un og talsetningu og endurgreiðslu
framleiðslukostnaðar á fréttum og
fréttatengdu efni. Þá er einnig ítar-
leg samantekt um opinberan stuðn-
ing við fjölmiðla í helstu nágranna-
ríkjum auk sérálits tveggja nefndar-
manna.
Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og
menningarmálaráðherra, kveðst
fagna tillögum og greinargerð nefnd-
arinnar og telur þær mjög gagnleg-
ar við frekari undirbúning aðgerða
af hálfu stjórnvalda til að styrkja
rekstrargrundvöll frjálsra fjölmiðla á
Íslandi. Í skýrslunni er dregið skýrt
fram að áskoranir í rekstri fjölmiðla
eru ekki eingöngu bundnar við Ís-
land heldur eru einnig viðfangsefni
stjórnvalda í nágrannaríkjum okkar.
Nefndin lagði ekki sérstakt mat á
hvaða áhrif hver tillaga hefði á rekst-
ur ríkissjóðs. „Að mati ráðherra er
nauðsynlegt að kostnaðarmat liggi
fyrir áður en ákvarðanir verða tekn-
ar um til hvaða aðgerða skal grípa og
útfærslur á þeim. Ljóst er hins vegar
að hægt er að bregðast fljótt við til-
lögu um lækkun virðisaukaskatts og
mun ráðherra óska eftir því að nú
þegar verði athugað hvort hægt sé að
samræma álagningu virðisaukaskatts
á fjölmiðla þannig að hann verði í
öllum tilvikum í neðra þrepi,“ segir í
tilkynningu frá ráðherra.
Nú verður sett af stað frekari
stefnumótun innan ráðuneytisins
um stöðu fjölmiðlunar hér á landi.
Þar verða áhrifin metin af fyrirhug-
uðum aðgerðum. Leitað verður eft-
ir samvinnu og samstarfi við hags-
munaaðila, stjórnmálaflokka og al-
menning. „Markmiðið er að ná
breiðri sátt um starfsemi fjölmiðla
og hugsanlega aðkomu ríkisins að
lýðræðis- og menningarhlutverki
þeirra,“ segir Lilja Alfreðsdóttir.
Hér er yfirlit yfir helstu tillögur
sem bárust frá hagsmunaaðilum:
Að Ríkisútvarpið fari af auglýs-1.
ingamarkaði. (Eða að hluti aug-
lýsingatekna RúV renni í sjóð
sem yrði úthlutað til einkarek-
inna fjölmiðla. Um slíkan sjóð
yrði regluverk og skilyrði sett
um úthlutun).
Að samræma og lækka VSK 2.
prósentu á fjölmiðlafyrirtæki.
Styrkir vegna póstburðagjalda.3.
Styrkir vegna dreifingar á sjón-4.
varpsefni.
Styrkir vegna framleiðslu á inn-5.
lendu sjónvarpsefni.
Styrkir til fjölmiðla á lands-6.
byggðinni. Horft verði til Nor-
egs og landinu skipt í nokkur
svæði. Tryggja að eignarhald sé
í bæjarfélaginu.
Almennir rekstrar- og dreifing-7.
arstyrkir til fjölmiðla með svip-
uðum hætti og á Norðurlönd-
unum.
Að fjölmiðar fái niðurfelld 8.
opinber gjöld ef þeir uppfylla
tiltekin skilyrði.
Að fella niður VSK af auglýs-9.
ingum.
Að kaup á auglýsingum frá er-10.
lendum aðilum verði ekki frá-
dráttarbær kostnaður í rekstri.
Ívilnanir til fyrirtækja sem væru 11.
með “grænar dreifileiðir (net-
miðla).
Styrkir til óháðrar blaða-12.
mennsku með Starfslauna-
sjóði blaðamanna (gætu sótt
um 3,6,9 eða 12 mánaða laun).
Einnig sjóður fyrir rannsókna-
blaðamennsku.
Að teknir verði upp “lýðræðis-13.
kaupmiðar” (democratic vouc-
hers) sem auðveldi almenningi
að gerast áskrifendur að fjöl-
miðlum. Netþjónustufyrirtæki
yrðu skattlögð til að fjármagna
kaupmiðakerfið.
Fjölmiðlagjald lagt á í stað út-14.
varpsgjalds – val um hvern-
ig fjölmiðlagjald væri ráðstaf-
að væri alfarið hjá skattgreið-
endum (40% gjaldsins færi til
RúV og 60% væri valkvætt
og rynni til einkarekinna fjöl-
miðla að vali skattgreiðanda.
Aðrar tillögur:
Tryggja að erlendir aðilar 1.
greiði skatta og gjöld her á
landi.
Að tryggja að áskriftir að fjöl-2.
miðlum fyrir starfsmenn verði
frádráttarbærar hjá fyrirtækj-
unum og teljist ekki til skatt-
skyldra hlunninda fyrir starfs-
menn.
Heimila áfengisauglýsing-3.
ar, lyfjaauglýsingar og auglýs-
ingar frá happdrættis- og veð-
málafyrirtækjum.
Samræma úthlutuðum rása-4.
fjölda PFS til hjóðvarpsstöðva
á höfuðborgarsvæðinu.
Að jafna stöðu innlendra aðila 5.
á fjarskiptadreifikerfum.
Að lækka tryggingagjald á lítil 6.
fyrirtæki.
Að breyta reglum um gagnsæi 7.
eignarhalds. Einkum að hægt
verði að fá meiri upplýsingar
en um “yfirráð”, sérstaklega
lánasamninga og upplýsing-
ar um raunverulega eigendur
ekki aðeins skráða eigendur.
Að Ríkisútvarpinu verði 8.
óheimilt að miðla öðru efni á
netinu en því sem áður hefur
verið miðlað í hljóðvarpi eða
sjónvarpi.
Að ríkið styðji við málsfars-9.
ráðgjöf og prófarkalestur fjöl-
miðla.
Að ríkið marki sér stefnu um 10.
kaup á auglýsingum í fjölmiðl-
um. Að gagnsæi sé til staðar í
kaupum opinberra aðila á aug-
lýsingum. Að hvetja stofnanir
til að auglýsa í landsbyggðar-
fjölmiðlum.
Að jafna stöðu íslenskra fjöl-11.
miðla gagnvart erlendum að-
ilum varðandi kaup á erlendu
efni.
Að breyta ákvæðum fjölmiðla-12.
laga um textun og talsetningu.
Annars vegar eru tillögur um
að fella niður skylduna alveg,
gera undantekningar á skyldu
og að stofna sjóð til að styðja
við textun og talsetningu.
Að breytingar verði gerðar á 13.
skilgreiningum á línulegri og
ólínulegri dagskrá og að aðr-
ar breytingar á fjölmiðlalögum
um flutning myndefnis.
Að jafna aðgengi fjölmiðla að 14.
fjölmiðlamælingum Gallup.
Að leggja niður fjölmiðla-15.
nefnd.
mm
Þú efast kannski stundum um það
en þú hefur í alvörunni marga
styrkleika. Nánar tiltekið höfum
við öll 24 persónustyrkleika eða
mannkosti, samkvæmt VIA kenn-
ingunni, sem studd er fjölda rann-
sókna. Það hvernig þeir raðast og
blandast er einstakt fyrir hvert okk-
ar og það sem gerir okkur að okk-
ur sjálfum. Þessir eiginleikar eru al-
þjóðlegir og vel metnir af ólíkum
menningum og trúarhópum. Það
sem er kallað auðkennis- eða að-
alstyrkleiki er oftast sá sem kem-
ur hæstur út úr prófi sem hægt er
að taka frítt á viacharacter.org. Til
eru margar fleiri leiðir til að finna
styrkleika þína en prófið er góð
byrjun ef þú hefur áhuga.
Í ljós hefur komið að við erum
langflest blind fyrir okkar eigin að-
alstyrkleikum, trúlega af því að fyrir
okkur eru þeir svo sjálfsagðir. Hins
vegar þegar við uppgötvum þá er
það bæði skemmtilegt, svolítið eins
og að hitta gamlan vin, og líka eins
og púsl falli á sinn stað. Bara það
að bera kennsl á sinn eða sína aðal-
styrkleika hefur góð áhrif og marg-
faldar líkurnar á að við blómstrum í
lífinu. Það eru jákvæð tengsl við alla
undirþætti blómstrunar, sem sagt
fleiri góðar og jákvæðar tilfinning-
ar hjá okkur, sjálfsmyndin er heil-
brigðari, fólk upplifir frekar að líf-
ið hafi tilgang, þrautseiga er meiri,
við tökum frekar þátt í samfélaginu,
náum frekar árangri og erum bjart-
sýnni (Niemiec, 2018). Ef fólk
notar aðalstyrkleikann á nýjan hátt
daglega, í viku verða áhrifin enn
meiri, líkurnar á blómstrun verða
18 sinnum líklegri. Blómstrun má
síðan viðhalda alla ævi með ástund-
un og áminningu.
Fleira gott: Hjónabönd styrkjast
ef hjón eru meðvituð um og kunna
að meta auðkennisstyrkleika hvors
annars. Fólk verður ánægðara á og
trúrra sínum vinnustað ef það fær
að njóta og nota styrkleikana þar
og yfirmenn mættu taka til athug-
unar að þegar samskiptin á vinnu-
stað eru með áherslu á styrkleika
frekar en veikleika nær starfsfólk-
ið mikið betri árangri í vinnu og
starfsmannavelta minnkar. Þetta
má eflaust yfirfæra í þjálfun, skóla
og fleiri staði.
Heppilegt er að nota styrkleika
meðvitað til að hjálpa sér gegn-
um erfiðleika. Sá skapandi reynir
kannski að finna frumlega lausn á
því, t.d. í hugstormun, en það hent-
ar skapandi fólki sérlega vel að kasta
hugmyndum á milli í hóp. Áhuga-
vert er að þegar virkilega reynir á
kemur styrkleikinn oftast betur í
ljós, t.d. sýnir foreldri sitt rétt andlit
frekar þegar barnið er veikt heldur
en þegar þau horfa saman á barna-
efnið. Frumlega foreldrið gæti þá
til dæmis prófað eitthvað nýtt sem
bætir líðan þess, meðan foreldri
með húmor slær á létta strengi og
gerir lífið þannig ögn bærilegra en
sú sem er sterkust í námsást leitar
allra upplýsinga um veikindin.
Að lokum má benda á leið til að
finna styrkleikana sína út frá því
sem fer í taugarnar á okkur. Ef ein-
hver á vinnustaðnum fer í þínar fín-
ustu, er margt vitlausara en að gera
lista yfir efstu og lægstu styrkleika
þeirrar persónu, líkur eru á að sá
eða sú hafi þann styrkleika sem þú
ert efst/ur í, mjög neðarlega og öf-
ugt. Ef þú þolir ekki að hann gerir
upp á milli fólks ert þú líklega með
sanngirni sem auðkennisstyrkleika,
en hann mælist lágur þar. Það er því
aldeilis ekki rétt sem stundum er
sagt að fólk pirri okkur því að það
sé svo líkt okkur.
Bara það að átta sig á orsökunum
getur dregið verulega úr ergelsinu.
Skilningur eykur þolinmæðina. Það
að átta sig líka á hvar styrkleikar
þessa „pirrandi“ einstaklings liggja,
getur síðan ekki annað en bætt
samskipti ykk-
ar og líðan á
vinnustaðnum.
Niðurs taðan
er að það að tileinka sér styrkleik-
análgun gerir fyrst og fremst manni
sjálfum gott en er líka framlag til
bætts samfélags.
Eftirmáli
Styrkleikarnir 24 eru: Þakklæti, fyr-
irgefning, hógværð, hugrekki, heið-
arleiki, þrautseigja, gætni, húm-
or, dómgreind, víðsýni, lærdóm-
sást, forvitni, liðsheild/liðsmaður,
forystuhæfni, sköpunargáfa, stað-
festa, dugnaður, lífsorka, ást, góð-
mennska, félagsgreind, sanngirni,
að kunna að meta fegurð og snilld,
von og andlegt viðhorf. Merktu þá
sem þér finnst vera þínir aðalstyrk-
leikar.
Steinunn Eva Þórðardóttir.
(Byggt að mestu á Character
Strengths Interventions, a field guide
for practitioners eftir Ryan M. Nie-
miec (2018) og vefsíðunni viacharac-
ter.org)
Heilsupistill Steinunnar Evu
Styrkleikarnir þínir eru 24
Ýmsar aðgerðir lagðar til svo bæta megi
rekstur einkarekinna fjölmiðla
Nokkrir af þeim einkareknu héraðs- og landshlutamiðlum sem gefnir eru út hérlendis.