Skessuhorn - 27.03.2018, Qupperneq 14

ÞRIÐJUDAGUR 27. mARs 201814
Fjórir nemendur á þriðja ári í um-
hverfisskipulagi við Landbúnað-
arháskóla Íslands hafa hannað nýja
veglínu um Grunnafjörð í Hval-
fjarðarsveit. Nemendurnir skiluðu
skýrslu þess efnis á dögunum og
kynntu verkefni sitt þriðjudaginn
20. mars síðastliðinn á Hvanneyri.
Nemendurnir eru þau Brynja sig-
ríður Gunnarsdóttir, Esther Björg
Andreasen, Guðni Rúnar Jónsson
og silja sif Lóudóttir. skessuhorn
fylgdist með kynningu þeirra og
greinir hér frá helstu niðurstöðum
verkefnisins.
Hönnun hópsins gerir ráð fyrir að
lagður verði nýr 2+1 vegur með brú
yfir Grunnafjörð. meginforsenda
þess að fara úr tveggja akreina vegi
í 2+1 veg er aukin umferðarrýmd og
umferðaröryggi. Þar sem umferð er
um eða yfir fimm þúsund ökutæki á
sólarhring, eða með hærri umferð-
artoppa um helgar og/eða á sumrin,
er talið æskilegt að leggja 2+1 vegi í
stað tveggja akreina vegar. Umferð
um Hvalfjarðargöng var að meðal-
tali 6.395 bílar á dag árið 2017, en
9.882 bílar fóru um göngin á degi
hverjum í júlímánuði. Að meðaltali
fóru 4.430 bílar á dag um Þjóðveg
1 við Hafnarfjall í fyrra og er júlí
einnig umferðarþyngstur með 8.071
bíl á dag. Hámarks umferðarrýmd
2+1 vega er 15 til 20 þúsund öku-
tæki á sólarhring. Umferðarrýmd
hefðbundinna tveggja akreina vega í
dreifbýli er 10 til 15 þúsund ökutæki
á sólarhring en krafa um breikk-
un vega kemur oft fram við 8 til 12
þúsund ökutæki á sólarhring. „Hafa
skal í huga að þegar umferðarmagn
hefðbundinna tveggja akreina vega
nálgast efri mörk umferðarrýmd-
ar þeirra, reynist ökumönnum oft
erfitt að taka fram úr öðrum öku-
tækjum, því verða akstursgæði hefð-
bundinna tveggja akreina vega lakari
við þessar aðstæður,“ segir í skýrslu
nemendanna.
Þar kemur einnig fram að æski-
legt þyki að leggja 2+1 vegi þar sem
mikið er um framúrakstur og/eða
aðstæður til hans séu slæmar. Fram-
úrakstur sé mögulegur á 2+1 vegum
án þess að skerða umferðaröryggi
þegar nálgast efri mörk umferðar-
magns.
Öruggari vegur
Í kynningu nemenda kom fram að
ekki væri vænlegur kostur að breikka
núverandi veg í 2+1 veg. Til þess
skorti landrými, nálægð við byggð
væri of mikil og mikill fjöldi teng-
inga inn á veginn gæti skapað hættu-
legar aðstæður. Alls er 31 tenging inn
á þjóðveginn milli melahverfis og
Fiskilækjar. Þeim myndi fækka stór-
lega með nýjum vegi. Við Fiskilæk
yrðu tengingar við bæði melasveit-
arveg og gamla þjóðveginn þaðan
sem ekið væri að melahverfi. Teng-
ingar við Akranesveg eru að Akra-
nesi og Hvalfjarðargöngum annars
vegar og hins vegar að melahverfi.
Á báðum stöðum gera þau ráð fyrir
mislægum gatnamótum. Núverandi
þjóðvegur yrði notaður áfram sem
innansveitarvegur.
Einnig þykir núverandi vegstæði
óhentugt til breikkunar í 2+1 veg
vegna þess að sjónlínur eru ekki
nægilega góðar, auk þess sem hæð-
armismunur vegarins er mikil. Þar
að auki greindu nemendur frá því
í kynningu sinni að hitaveitustokk-
arnir sem liggja meðfram veginum
gerðu það að verkum að erfitt myndi
reynast að breikka hann. Því töldu
þau í öllu falli fýsilegri kost að leggja
nýjan veg eftir nýrri veglínu.
Styttri ferðatími
Helsti kostur nýrrar veglínu sögðu
nemendur vera að vegalengd milli
Akraness og Borgarness styttist um
sjö kílómetra, eða sjö til tíu mín-
útur í akstri. stytting hringvegar-
ins í heild yrði hins vegar óveru-
leg, aðeins um 720 metrar. Landið
segja nemendur henta vel til mögu-
legrar tvöföldun vegarins, bæði
hvað varðar rými og legu. Nýr veg-
ur yrði öruggari vegna fækkunar
vegamóta og núverandi þjóðveg-
ur yrði að innansveitarvegi. Hann
hefði betri legu í landinu og þar af
leiðandi betri sjónlínur fyrir veg-
farendur. Eykur það einnig öryggi
vegarins.
með því að fara með brú yfir
Grunnafjörð og þaðan inn á Akra-
fjallsveg kæmist Akranes í tengingu
við hringveginn. Aðspurð sögðu
nemendur að í framhaldinu þyrfti
ef til vill að endurnýja veg sunnan
Akrafjalls, en skoðun á því var ekki
hluti af verkefni þeirra.
Hvað varðar upplifun vegfarenda
er ný veglína talin góður kostur,
vegna nándar við sjóinn og gott út-
sýni þar sem tilvalið væri að koma
fyrir áningarstað.
Dýr framkvæmd
Í kynningu nemenda kom fram
að kostnaðurinn við framkvæmd-
ina yrði mjög mikill. Gróf kostn-
aðaráætlun þeirra vegna þverunar
Grunnafjarðar gerði ráð fyrir að
framkvæmdin myndi kosta á bilinu
3,4 til 4,4 milljarða króna. Kostn-
aður er einkum hár vegna lengdar
brúarinnar, en hún þyrfti að vera
rúmlega 300 metra löng og á fimm
til sex stöplum.
Arðsemi nýs vegar fælist aftur á
móti einkum í því að ferðatími milli
Akraness og Borgarness myndi
styttast um sjö til tíu mínútur, auk
þess sem nýr vegur yrði öruggari og
slysatíðni þar af leiðandi lægri.
Vífill Karlsson, hagfræðingur
hjá samtökum sveitarfélaga á Vest-
urlandi, var meðal gesta á kynn-
ingunni. Hann var spurður hvort
gerðir hefðu verið útreikningar um
arðsemi vegar um Grunnafjörð.
Vífill svaraði því til að arðsemi slíks
vegar hefði verið reiknuð fyrir sjö
árum síðan. Lækkuð slysatíðni og
umhverfisþættir hefðu ekki verið
teknir inn í þá útreikninga. Engu
að síður hefði niðurstaðan hljóðað
upp á 10 til 12% arðsemi.
Ramsarsvæði
Ramsarsamningurinn er alþjóða-
samningur um verndun votlendis,
með áherslu á mikilvægi þess fyr-
ir vatnsmiðlun, einstakan gróð-
ur og dýralíf og þá sér í lagi fugla-
líf. Grunnafjörður er sem fyrr segir
Ramsarsvæði, eitt sex slíkra svæða
á Íslandi og það eina sem liggur að
sjó. Í skýrslu sinni taka nemendur
fram að lífsskilyrði lífvera í firð-
inum gætu gjörbreyst ef breyting
yrði á vatnaskiptum, hvort sem er
af mannavöldum eða náttúrulegum
orsökum.
Grunnifjörður er mikilvægur fyr-
ir margæs í alþjóðlegu samhengi,
sem og rauðbrysting og sanderlu.
Til að myndi hefur fjórðungur
margæsarstofnsins viðkomu í firð-
inum á ferðalagi sínu milli Evr-
ópu og heimskautasvæðanna bæði
að vori og hausti. Auk þessara far-
fugla byggja margar tegundir vað-
fugla tilveru sína á lífríkinu á leir-
um fjarðarins. má þar nefna lóu-
þræl, sandlóu, sendling og tjald.
Þá hófst arnarvarp í Grunnafirði á
nýjan leik árið 1990 og rannsókn-
ir Náttúrufræðistofnunar Íslands
benda til þess að í firðinum sé gott
búsvæði fyrir erni.
Yrði alltaf umdeilt
Við hönnun brúarinnar sögðu
nemendur að taka yrði tillit til
umhverfisþátta. Því hefðu þeir
gert ráð fyrir lágri brú til að skerða
sem minnst fuglalíf á svæðinu. Þá
þyrfti að tryggja full vatnaskipti
við hönnun og gerð brúarinnar svo
ekki verði óafturkræf áhrif á leirur
Grunnafjarðar og lífríki hans. Til
að geta spáð fyrir um áhrif brú-
ar á vatnaskipti fjarðarins svöruðu
nemendur því til að gera þyrfti
landlíkan og rannsaka málið bet-
ur áður en hægt væri að fullyrða
eitthvað um slíkt. Þá kom einnig
fram í umræðum að hækkun á yfir-
borði sjávar gæti haft áhrif á svæð-
ið í framtíðinni.
Í skýrslu sinni greina nemend-
ur frá greinagerð Vegagerðarinn-
ar um þverun Grunnafjarðar árið
2009. Niðurstöður hennar voru að
þjóðvegur um fjörðinn væri raun-
hæfur kostur út frá umhverfissjón-
armiðum og hægt væri að færa
veglínuna út fyrir verndarsvæðið.
Í umræðum á kynningu nemenda
kom fram að nálægð veglínunnar
við Ramsarsvæðið í Grunnafirði
yrði alltaf umdeild. Þá væri strand-
lengjan hjá melabökkum og Nar-
fastaðaósi á náttúruminjaskrá, þó
hún hafi ekki verið friðuð. Þegar
allt kæmi til alls yrði að vega og
meta kosti og galla gaumgæfilega,
stæði til að ráðast í vegagerð um
Grunnafjörð.
kgk
Hönnuðu nýja veglínu um Grunnafjörð
Nýja veglínan býður upp á gott útsýni og nálægð við sjóinn þar sem tilvalið væri að koma upp áningarstað.
Höfundar verkefnisins, f.v. Guðni Rúnar Jónsson, Silja Sif Lóudóttir, Brynja Sigríður Gunnarsdóttir og Esther Björg Andreasen. Teikning að legu nýju veglínunnar þar
sem farið er yfir fjörðinni.
Hönnun nemenda að brúnni yfir Grunnafjörð.