Skessuhorn - 27.03.2018, Side 24

ÞRIÐJUDAGUR 27. mARs 201824
Ég skammaðist mín mikið sem
barn, ég veit náttúrlega ekki hvort
aðrir gerðu það en svona eftir á að
hyggja grunar mig að það hafi jafn-
vel verið óhóflegt því ég var alls ekk-
ert svo slæmur krakki, í mínu minni
allavega. Í þá daga tíðkuðust líkam-
legar hirtingar ekki lengur en það
þótti sjálfsagt að nota harkaleg orð
sem vísuðu til persónuleika. „Þú ert
nú meiri prófessorinn, þú mynd-
ir týna af þér hausnum ef hann væri
ekki skrúfaður fastur,“ var frasi sem
ég heyrði í ýmsum útgáfum. Það
þótti ekki flott að vera prófess-
or á þeim árum, bara til að skýra
þetta fyrir nútímafólki. Börn áttu
að sjást en ekki heyrast og ekki vera
að ónáða fullorðna fólkið. Í veislum
fengu börnin síðast. Það átti ekki
að klaga, ekki að monta sig og guð
hjálpi þeim sem var með eitthvað
væl! Athugið að þetta er sko ekki
væl, ég er bara að rifja upp...
En alveg upp á síðkastið á seinni
hluta míns þroskaferils, hef ég ver-
ið að endurskoða hugmyndir mín-
ar, meðal annars til þess að skamm-
ast mín. Niðurstaða er kannski ekki
alveg komin en mér sýnist margt
benda til þess að það sé fullkom-
in óþarfi að skammast sín, nokk-
urn tímann. Og „hana þá“ eins og
ein dóttir mín sagði. Þó að við ger-
um mistök, gleymum til dæmis að
skila inn skattaskýrslu, sem öllum
öðrum tekst að gera, þá þarf ekkert
að skammast sín. Það er ekki hjálp-
legt, gerir reyndar meira ógagn því
það að skammast sín fyrir mistök,
gerir það ólíklegra að fólk leiti sér
hjálpar eða láti vita af því sem aflaga
fór. mjög raunhæft dæmi er þegar
vinnustaður vinnur að stóru verk-
efni sem á að skila á ákveðnum tíma,
starfsmaður sem á að leysa ákveðin
hluta verkefninsins en lendir í vand-
ræðum, skammast sín fyrir það og
lætur engan vita, vinnur daga og
nætur og verður úttaugaður. Þeg-
ar málið loks kemst upp er kannski
of seint að bjarga málum sem hefði
verið „kökusneið“ (e. a piece of cake)
ef hann hefði strax leitað til sam-
starfsfélaga eða yfirmanns og þau
leyst það saman. Ef „mistökin“ sem
fólk gerir eru beinlínis refsiverð eins
og að beita ofbeldi eða ræna, gerir
skömm ekkert gagn heldur, en það
er ekki þar með sagt að það sé í lagi.
Það þarf að gera skýran greinarmun
á sekt og skömm. Þetta eru eðlisólík
hugtök. Ef ég geri eitthvað rangt,
móðga einhvern í reiði, bætir það
ekki ástandið að skammast sín, en
það að viðurkenna að hegðunin var
óviðeigandi eða særandi og biðjast
afsökunar eða bæta á einhvern hátt
fyrir er mun gæfulegra viðbragð.
Brené Brown er bráðfyndin vís-
indasögumaður (vísindakona sem
kynnir rannsóknir með skemmtileg-
um frásögnum) sem hefur rannsakað
skömm og berskjöldun í mörg ár og
er líklega hugmyndafræðingur „me-
too“ - byltingarinnar, a.m.k. rakst ég
fyrst á þetta slagorð hjá henni, leið-
réttið mig ef þið vitið betur. Niður-
stöður hennar eru að skömm þrífst
best í einangrun, þögn og dómhörku,
en verst í nálægð samhygðar (emp-
athy). Í hennar orðum: „The two
most powerful words when we´re in
struggle: me too“ (tekið af https://
www.ted.com/talks/brene_brown_
listening_to_shame). samkvæmt
Brené Brown tengist skömm sterk-
lega við fíkn, þunglyndi, ofbeldi,
einelti, sjálfsvíg, átraskanir og árás-
argirnd. meðan sekt hinsvegar er
alveg á hinn veginn, fylgnin er nei-
kvæð sekt gerir ólíkegra að þú hafir
eitthvað af þessum neikvæðu fyrir-
bærum. Það að geta séð að það sem
við gerðum passar ekki við hug-
myndafræðina okkar og geta lært af
því, er þroskandi og stuðlar að að-
lögun. Þannig að þegar við gerum
mistök, ekki „ef“ því við erum víst
öll mannleg, þá er skynsamlegra og
hagkvæmara fyr-
ir bæði einstak-
linginn sjálfan
og samfélagið að
viðurkenna mistökin eða vanmátt-
inn eða hvað það er, biðjast afsök-
unar ef þess þarf, fá aðstoð eða lesa
sér betur til og halda svo áfram sem
betri manneskja.
Niðurstaða. Við finnum öll fyrir
skömm öðru hvoru, ekki dæma þig
fyrir það. Eina fólkið sem ekki upp-
lifir hana eru siðblindingjar, en ekki
dæma þá heldur, það er ástand sem
fólk velur sér ekki. Það sem við get-
um gert er að reyna að góma okkur
þegar við erum dómhörð við okkur
sjálf og sýna okkur frekar samhygð,
einkum á erfiðum stundum þegar
við höfum gert einhverja bölvaða
vitleysu, í staðinn fyrir að gera illt
verra með hörku. munum að þetta
getur komið fyrir alla, við erum
bara manneskjur eins og hinir en
ekki fullkomin eins og okkur langar
samt svo mikið til að vera. Hættu
nú að skammast þín og farðu að
sýna þér sömu góðvild og öðrum.
Steinunn Eva Þórðardóttir
„Og skammastu þín svo!“
Heilsupistill Steinunnar Evu
Fyrr á þessu ári var undirritaður
samstarfsamningur til fimm ára milli
slysavarnafélagsins Landsbjargar og
svissneska úraframleiðandans Lum-
inox. Er þetta í fyrsta skipti sem fé-
lagið gerir erlendan samning sem
þennan en samningurinn er hugsað-
ur sem fjáröflun fyrir félagið. Lum-
inox skuldbindur sig til að framleiða
nýja línu af úrum sem tengjast ICE-
sAR á hverju ári næstu fimm árin og
Landsbjörg leggur til myndefni til
markaðssetningar á úrunum.
Árið 2018 verður framleidd sér-
stök útgáfa tileinkuð 90 ára afmæli
félagsins og verður hún seld í tak-
mörkuðu upplagi, einungis 900 ein-
tökum. Landsbjörg mun fá hluta
af söluverðmæti seldra úra. Vöru-
lína þessi fer í dreifingu í septem-
ber 2018 og verða úrin seld víða um
heim. Hægt verður að kaupa þau á
tveimur stöðum hér á landi.
mm
Úraframleiðandi styður
Landsbjörgu
sveitarfélögin á snæfellsnesi, í sam-
starfi við RARIK, slökktu öll götu-
ljós og ljós í stofnunum á þeirra veg-
um laugardaginn 24. mars síðastlið-
inn. Var þetta gert í tengslum við
Jarðarstund eða Earth Hour sem er
alþjóðlegur viðburður sem haldinn
hefur verið frá árinu 2007. Ætlunin
með þessu er að vekja fólk til um-
hugsunar um orkunotkun og lofts-
lagsbreytingar af manna völdum.
Fólk var hvatt til að slökkva ljós og
önnur raftæki á milli klukkan 20:30
og 21:30 þetta laugardagskvöld.
Það var svolítið undarlegt um að lit-
ast í Grundarfirði þegar slökkt var á
öllum ljósastaurum og eins gott að
vera vel merktur með endurskins-
merkjum ef maður ætlaði að vera á
ferli á þessum tíma. Hvað þá að taka
mynd af miðri götunni eins og ljós-
myndari skessuhorns hætti sér út í
á meðfylgjandi mynd.
tfk
Myrkvað Snæfellsnes
Árshátíð Auðarskóla í Dölum var
fimmtudaginn 22. mars. Þar tróðu
nemendur úr öllum bekkjum upp
með söngleikjum. Á meðfylgj-
andi mynd má sjá hænsnin henn-
ar Rönku úr leikriti yngsta stigs
en það var vel við hæfi að ein úr
hópnum verpti súkkulaðipáska-
eggi svona rétt áður en nemenda-
hópurinn hélt inn í páskafríið.
sm
Verpti súkkulaðipáskaeggi á árshátíð
Varðskipið Týr kom til
hafnar í Grundarfirði
f i m m t u d a g s m o r g u n i n n
22. mars síðastliðinn en þá
höfðu skipverjar lent í basli
við Ólafsvík fyrr um morg-
uninn. skipið hafði þá leg-
ið við ankeri rétt fyrir utan
Ólafsvík um nóttina en þeg-
ar það var togað upp kom
í ljós að stærðar grjót sat
pikkfast í ankerinu. skip-
inu var þá siglt til hafnar í
Grundarfirði þar sem vinnu-
vél náði að hífa ankerið upp
á bryggjuna og hrista grjótið
úr. Varðskipið hélt svo aftur
út á miðin þegar aðgerðum
var lokið.
tfk
Varðskipið Týr í vandræðum við Ólafsvík
Grjótið sat pikkfast í akkerinu þannig að ógjörningur reyndist að ná því úti á sjó.
Skipverjar
fagna er
grjótið
losnaði
loksins úr
ankerinu.