Fréttablaðið - 14.11.2019, Qupperneq 20

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRAR: Davíð Stefánsson david@frettabladid.is, Jón Þórisson jon@frettabladid.is,
MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is

Allt svínaríið
sem flett var
ofan af í
þættinum átti
semsagt að
vera verk eins
manns sem,
að sögn
Samherja,
hafði vitan-
lega alla tíð
verið ómögu-
legur starfs-
maður.

Mikilvægt er
að ná sem
bestri sátt í
samfélaginu
um hvernig
skuli for-
gangsraða
fjármunum
og þjónustu
þannig að
virði heil-
brigðisþjón-
ustu verði
sem mest.
Alltaf nóg til af humri hjá Norðanfiski...
STÓRUM HUMRI!!
Norðanfiskur ehf. sérhæfir sig í framleiðslu á
úrvals sjávarfangi til veitinga- og stóreldhúsa.
Einnig má finna vörur Norðanfisks í
neytendapakkningum í verslunum
Bónus um land allt.
Hafið samband á nordanfiskur@nordanfiskur.is eða í síma 430 1700
Árið 2018 var haldið heilbrigðisþing þar sem til umfjöllunar var stefnumótun í heilbrigðis­þjónustu. Þingið sóttu bæði leikir og lærðir og
varð afrakstur þingsins hluti af Heilbrigðisstefnu sem
samþykkt var á Alþingi í júní. Á morgun verður Heil­
brigðisþing 2019 þar sem fjallað verður um siðferðileg
gildi og forgangsröðun. Heilbrigðisráðherra hyggst nota
umfjöllun þingsins sem fóður inn í tillögu til þings­
ályktunar um siðferðileg gildi og forgangsröðun.
Ekki þarf að fjölyrða um mikilvægi slíkrar umræðu
í ljósi þess að þörf fyrir heilbrigðisþjónustu og þar með
kostnaður fer sífellt vaxandi. Mikilvægt er að ná sem
bestri sátt í samfélaginu um hvernig skuli forgangsraða
fjármunum og þjónustu þannig að virði heilbrigðis­
þjónustu verði sem mest (virði = árangur/kostnaður).
Siðfræðileg stefnumörkun er mikilvæg í stefnumótun
yfirvalda en getur einnig nýst læknum og öðrum
heilbrigðisstarfsmönnun í daglegu starfi. Þá er hún
mikilvæg til að efla gegnsæi og traust við veitingu heil­
brigðisþjónustu.
Umfjöllun þingsins verður skipt í þrjá efnisþætti:
1. Mannhelgi og virðing fyrir mannlegri reisn. 2. Þörf
og samstaða. 3. Hagkvæmni og skilvirkni. Fulltrúar
notenda, fræðimanna, stjórnenda og embættismanna
flytja stutt og áhugaverð erindi. Jafnframt fara fram
almennar en markvissar umræður. Sérstakur gestur
þingsins er Göran Hermerén, fyrrverandi prófessor í
læknisfræðilegri siðfræði við Háskólann í Lundi.
Þingið er öllum opið meðan húsrúm leyfir og eru
þeir sem láta sig heilbrigðismál varða hvattir til að taka
þátt. Það verður haldið á hótel Hilton Reykjavík Nord­
ica föstudaginn 15. nóvember kl. 8.30­16. Aðgangur er
ókeypis en skráning er nauðsynleg á heil brigdis thing. is.
Þar er að finna dagskrá og til að tryggja aðgengi sem
flestra verður táknmálstúlkun og þinginu streymt,
hægt verður að senda inn spurningar og ábendingar.
Kæru landsmenn, látum okkur málið varða, þannig
gerum við góða heilbrigðisþjónustu enn betri.
Heilbrigðisþing 2019
á morgun, tökum þátt!
Alma D. Möller
landlæknir
Ekki er ofsagt að almenningur sé sleginn yfir upplýsingum í fréttaskýringar­þættinum Kveik um viðskipti Samherja í Namibíu, en þar var fullyrt að félagið hefði greitt háttsettum mönnum í Namibíu meira en milljarð króna til að komast yfir
kvóta. Myndin sem dregin var upp í Kveik var af gráð­
ugum og forhertum mönnum sem svífast einskis til
að fá sínu framgengt og víla ekki fyrir sér að arðræna
heila þjóð, Namibíumenn. Séu upplýsingar þáttarins
réttar, sem erfitt er að efast um, þá hefur Samherji
brugðist íslenskri þjóð og skaðað orðspor landsins.
Þessi þáttur var sigur fyrir rannsóknarblaða­
mennsku en rothögg fyrir stórfyrirtækið Samherja.
Stuttu eftir sýningu þáttarins kom yfirlýsing frá
Þorsteini Má Baldvinssyni, forstjóra Samherja. Af
henni mátti ráða að forráðamenn Samherja væru
jafn slegnir og dolfallnir yfir upplýsingum þáttarins
og þjóðin sjálf. Þeim fannst skelfilegt til þess að vita
að aðalviðmælandi Kveiks, Jóhannes Stefánsson,
fyrrverandi framkvæmdastjóri fyrirtækisins, hefði
gengið laus í Namibíu, vaðið þar uppi og stundað alls
kyns ólöglega starfsemi og mútað áhrifamönnum
meðan þeir sjálfir hafi verið algjörlega grandalausir
hér heima.
Allt svínaríið sem flett var ofan af í þættinum
átti semsagt að vera verk eins manns sem, að sögn
Samherja, hafði vitanlega alla tíð verið ómögulegur
starfsmaður. Ekki verður sagt að þessi skýring Sam­
herja komi á óvart – ólíkt ýmsum upplýsingum sem
Kveikur birti. Samherji kaus að velja þá alræmdu
aðferð að skjóta sendiboðann. Oft hefur það dugað
en ekki er ástæða til að ætla að það eigi við hér. Í stað
þess að stunda þann ljóta leik hefðu forsvarsmenn
fyrirtækisins vel getað mætt Kveiksmönnum í þætt­
inum og svarað hinum alvarlegu ásökunum sem á
þá eru bornar. Yfirlýsing Samherja í kjölfar þáttarins
er ómerkilegt og máttlaust klór í bakkann. Sjálfsagt
verður margslungnari skýring göldruð fram í bak­
herbergjum Samherja innan skamms.
Í stað þess að mæta fréttamönnum Kveiks og svara
fyrir alvarlegar ásakanir varð Þorsteinn Már að þola
það að vera sýndur í þættinum á hlaupum undan
þeim og tökumanni. Einstaklingar sem reyna að
forða sér þegar fréttamaður spyr spurninga og stynja
upp nokkrum setningum um veðrið og segjast vera
á leið í kaffi virka ekki sérlega traustvekjandi. Það er
mjög auðvelt að álykta sem svo að þeir hafi eitthvað
að fela.
Jafn alvarlegt mál og þetta má ekki hljóta sömu
örlög og svo mörg önnur þar sem fjaðrafok verður
í nokkra daga en deyr síðan drottni sínum hægt og
hljótt. Reyndar er íslenskur almenningur líklegri
til að standa vaktina en stjórnmálamennirnir sem
sumir hverjir munu ekki sjá hag sinn í því að halda
málinu vakandi. Þeir virðast hafa meiri áhuga á að
lækka veiðigjöld á stórfyrirtæki eins og Samherja.
Mál Samherja þarf að rannsaka ofan í kjölinn og
ef það sem Kveiksþátturinn sýndi reynist rétt vera
þarf að draga þá seku til ábyrgðar í réttarsal. Þannig
verður réttlætinu þjónað.
Sendiboðinn
Loksins nýlenduveldi
Við Íslendingar höfum löngum
horft til hinna Norðurlandanna
og stillt okkur upp með þeim í
alþjóðamálum. Við öpum eftir
dönsku lagaverki, sænskri vel-
ferð og finnskum drykkjusiðum.
Nú hefur okkur loksins tekist
að koma okkur á sama stall sem
nýlenduveldi. Í gegnum Vestur-
Indíafélag Danmerkur eignaðist
konungur þrjár Jómfrúaeyja í
Karíbahafinu á 17. og 18. öld.
Á sama tíma eignuðust Svíar
eyjarnar Tóbagó, Gvadalúp og
Sankti Bartólómeus. Auk þess
eignuðust Danir, Norðmenn
og Svíar ótal hafnarborgir víða
í Ameríku, Afríku, Asíu og
Eyjaálfu. Íslendingar reyndu
að eignast sína fyrstu nýlendu í
upphafi 20. aldar, Grænland, en
hlegið var að þeim kröfum. Núna
hlær hins vegar enginn.
Fyrirhyggjusemi
Árið 2017 styrkti útgerðar-
félagið Samherji Afstöðu, félag
fanga og áhugafólks um betrun,
um 600 þúsund krónur. Var
það til þess að bæta aðstöðu í
líkamsræktarstöð Fangelsisins
á Akureyri og festa kaup á tækj-
um fyrir hana. Formaðurinn,
Guðmundur Ingi Þóroddsson,
bendir á hversu mikið hyggjuvit
stjórnarmenn Samherja hafi
sýnt með þessu góðverki sínu
og segir það geta verið sniðugt
fyrir margan viðskiptamanninn
að horfa fram í tímann og styðja
félagið.
kristinnhaukur@frettabladid.is
1 4 . N Ó V E M B E R 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R20 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN
1
4
-1
1
-2
0
1
9

0
5
:4
3
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
4
3
A
-C
0
5
C
2
4
3
A
-B
F
2
0
2
4
3
A
-B
D
E
4
2
4
3
A
-B
C
A
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
7
2
s
_
1
3
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K