Heimsmynd - 01.05.1993, Side 50

megrun og ranghugmyndum um eigin
líkamsvöxt. Sjúkdómurinn sem er geð-
rænn hlaut nafn í læknisfræðinni, Anorex-
ía nervosa.
ismunandi ástæður lágu að
baki sjúkdómnum, ekki eru
þær allar einungis óánægja
með líkamsvöxtinn. Það
getur legið að baki óánægja
með eitthvað annað í
umhverfi sjúklingsins en
stúlkumar finna að þær hafa
stjóm á líkamanum sjálfar, hann lætur að
stjóm og er jafnvel það eina í umhverfinu
sem lætur að stjóm. Sjúkdómurinn leiðir
til dauða ef ekkert er að gert.
„Þegar leið á tímabilið varð þetta
óhuggulegt,“ sagði Henný Hermanns-
dóttir. „Þessar skandinavísku kvenstærðir
sem vanalega eru í stærðunum frá 34 og
upp í 40 fóru allt í einu niður í 32. Stærðin
34 er það sem maður mundi kaupa fyrir
granna fermingarstúlku í dag og átján til
nítján ára stelpa notar 38 til 40 svo að
samanburðurinn kennir okkur að þetta fór
út í algerar öfgar. Eftir að Twiggy-
tímabilið leið undir lok hætti eftirspumin
eftir stærð númer 32 sem betur fer og hún
hvarf af markaðnum. Ég held að þessi lína
verði ekki langlíf núna enda er hún hálf
óhugguleg í ljósi reynslunnar. Þetta er þó
með öðru sniði enda eru komnar til
sögunnar árangursríkari aðferðir til að
halda sér í formi en stanslaus megrun.
Núna eru stelpur í líkamsrækt oft í viku en
við vorum á hinn bóginn í leikfimi kannski
einu sinni, mest tvisvar í viku. Maturinn
sem stúlkur láta ofan í sig í dag er ekki
þessi hefðbundni íslenski matur sem við
vorum að borða, það er bjúgu með jafningi
og slátur og rófustappa. En það er líka
athyglisvert að þessi stælta lína fer út með
nýrri Twiggy-tísku því að það er tvennt
ólíkt, vöxtur Twiggy og vaxtarræktar-
línan.“
„Mér finnst þessi kventýpa óneitanlega
sjúkleg og mér er um og ó að hugsa til þess
að hún sé komin aftur,“ sagði Hanna
Frímannsdóttir. „Ég hugsa þó að hún
stoppi stutt við enda eru konur orðnar
meðvitaðri í dag um líkama sinn en þær
voru.“
Stelpur í dag eru ekki svona horaðar
eins og gerðist áður fyrr af hverju sem það
nú stafar. Undanfarin ár hefur verið meiri
áhersla á hollustu og líkamsrækt og áhrifin
eru greinilegri en svo. Það er þó alltaf ein
og ein sem hefur þennan mjóa vöxt og þær
stelpur fá óyggjandi meira að gera en
hinar. Það er meira af tískubúðum fyrir
útíma-
konan
bjargar sér
sjálf inn á
spítala þegar
megrunar-
áráttan er
orðin
sjúkleg.
unglinga og þessar gallabuxnatýpur hafa
alltaf verið mjög vinsælar þó að það sé að
aukast núna. Mér finnst þetta vera afturför
og það orkar neikvætt á mig. Þetta er útlit
sem getur aldrei orðið hraustlegt í raun-
veruleikanum en það myndast vel vegna
þess að það er hægt að farða og útbúa það
þannig fyrir myndatökur.“
Það er í sjálfu sér mjög eðlilegt að
50
konur vilji grennast. En þekkingu okkar á
næringarfræði og nauðsyn fyrir hreyfingu
hefur fleygt það mikið fram að við vitum
að offors í þessum efnum bíður hættunni
heim. Hjá sýningarstúlkum er veruleikinn
allur annar. Kröfumar breytast svo fljótt að
framleiðandinn getur auðveldlega barið í
borðið og heimtað nýtt og breytt útlit og
svipt þær vinnunni ef því er ekki sinnt. Það
bíður upp á hættulega skyndimegrunar-
kúra og töfralausnir sem geta leitt til
anorexíu og búlomíu. Ég held að ný
Twiggy-lína ætti að verða til þess að konur
rísi upp og fari að sýna meira sjálfstæði í
þessum tískugeira. Þær hafa meiri völd en
þær grunar sjálfar og í gegnum tíðina er
það sýnt að þær lifa fremur af í þessum
bransa en hinar sem breyta sér eftir hverri
einustu tískusveiflu.“
Það var heldur ekki óalgengt á Twiggy-
tímanum að sýningarstúlkur sem höfðu
hinn eftirsótta Twiggy-vöxt færu í aðgerð
til að láta minnka brjóstin en þau máttu alls
ekki vera áberandi, það eyðilagði heildar-
svipinn.
Imynd kvenna var þegar breytt þegar
umræða um sjúkdóminn anorexíu náði
hámarki. Konur áttu að vera stæltar og
með þrýstinn barm og lýtalæknar
munduðu hnífana og fylltu upp með
silikoni í brjóst, rassa og varir fyrir þær
sem styttu sér leið og líkamsræktarstöðvar
fylltust af konum auk hinna kvennanna
sem gerðu þetta bara heima í stofu og
fylgdu leiðbeiningum myndbanda. En
sjálfsveltisýkin var orðin menningar-
sjúkdómur og hélt áfram enda átti fita ekki
heldur við í hinni nýju ímynd hreysti og
heilbrigðis.
Strax í barnaskóla fá stúlkur markvissa
innrætingu um útlit og hvað gerir þær
eftirsóknarverðar í augum umheimsins.
„Mikið ertu sæt og góð, vina mín,“ segja
tárvotar frænkur við pilsklæddar stúlkur
og litlu prinsessurnar Ijóma af stærilæti.
„Þú ættir ekki að tala ljótt, svona falleg
stúlka,“ segja ömmurnar og láta í ljós
vandlætingu ef litlu dísirnar gleyma
hlutverki sínu og ryðja út úr sér
blótsyrðum með litlu frændunum „sem eru
einu sinni og verða strákar“. Og litlu
prinsessurnar vaxa úr grasi og umhverfið
hættir að vera jafn örlátt á hrósyrði og
skjall. Skyndilega er það bara náttúrlegt
lögmál að líta vel út og sinna hinum
ólíkustu skyldum. Vera frábær á öllum
vígstöðvum. Þá grípur litlu prinsessumar
sem eru fangar í konulíkömum mikil
skelfing.
Prinsessan tekur út bæði kynþroska og
HEIMS
MYND