Fréttablaðið - 14.02.2020, Blaðsíða 11

Sú breyting, að rekstur
álvers sé ekki lengur hag-
kvæmur, er ekki til marks
um að Ísland standi verr að
vígi en áður —heldur ein-
mitt hið þveröfuga.
Í DAG
Þórlindur
Kjartansson
RÉTTUR HLUTHAFA TIL AÐ FÁ MÁL SETT Á DAGSKRÁ
HLUTHAFAFUNDAR OG KOSNING
Hver hluthafi á rétt á því að fá ákveðin mál tekin til meðferðar á hluthafafundi ef hann gerir
um það skriflega eða rafræna kröfu til félagsstjórnar með nægilegum fyrirvara til að unnt sé
að taka mál til meðferðar á fundinum. Þannig skulu óskir hluthafa liggja fyrir eigi síðar en 10
dögum fyrir fundinn, þ.e. fyrir kl. 14.00 þriðjudaginn 25. febrúar 2020. Nánari upplýsingar
um þátttöku og atkvæðagreiðslu er að finna á heimasíðu félagsins.
Á hluthafafundum fylgir eitt atkvæði hverri einni krónu í hlutafé. Eigin bréf félagsins njóta
ekki atkvæðisréttar. Fundargögn verða afhent á fundarstað.
Hluthafar sem ekki eiga kost á að sækja fundinn geta veitt öðrum skriflegt umboð eða greitt
atkvæði skriflega. Þeim hluthöfum sem hyggjast nýta sér annan hvorn þessara kosta er bent
á að kynna sér á heimasíðu félagsins hvernig þeir skuli bera sig að. Þar er að finna leiðbeiningar
um skráningu og form skjala og hvernig þeim skuli skilað til félagsins.
AÐRAR UPPLÝSINGAR
Endanleg dagskrá og öll skjöl sem lögð verða fyrir aðalfundinn, þ.m.t. ársreikningur félagsins
og allar tillögur, verða hluthöfum tiltæk á heimasíðu félagsins og munu jafnframt liggja
frammi á skrifstofu félagsins. Hluthöfum er bent á að skv. 63. gr. a. hlutafélagalaga skal
tilkynna skriflega, minnst fimm dögum fyrir hluthafafund, um framboð til stjórnar. Tilkynnt
verður um framboð til stjórnar á heimasíðu félagsins eigi síðar en tveimur dögum fyrir
aðalfundinn.
Tillaga tilnefningarnefndar félagsins um samsetningu stjórnar er aðgengileg á heimasíðu
félagsins. Endanlegar upplýsingar um frambjóðendur til stjórnar verða birtar eigi síðar en
tveimur dögum fyrir aðalfund.
Reykjavík, 14. febrúar 2020,
stjórn Origo hf.
Allar nánari upplýsingar um aðalfundinn
er að finna á origo.is
AÐALFUNDUR ORIGO HF.
Föstudaginn 6. mars 2020 kl. 14.00
í ráðstefnusal félagsins að Borgartúni 37
1. Skýrsla stjórnar um starfsemi félagsins síðastliðið starfsár
2. Staðfesting ársreiknings og tekin ákvörðun um hvernig fara skuli með
hagnað félagsins á reikningsárinu
3. Tillaga stjórnar um lækkun hlutafjár vegna kaupa á eigin hlutum sem
felur í sér breytingu á grein 2.1 í samþykktum félagsins
4. Tillaga stjórnar um að breyta grein 5.1 í samþykktum félagsins þannig að
stjórn verði framvegis skipuð 5 mönnum og engum varamanni
5. Tekin ákvörðun um þóknun til stjórnarmanna og fyrir setu í
undirnefndum
6. Tillaga stjórnar um starfskjarastefnu
7. Tillaga stjórnar um kaupréttaráætlun
8. Tillaga um breytingu á samþykktum þannig að stjórn verði veitt heimild
til að hækka hlutafé um allt að kr. 18.834.000 að nafnverði
9. Kosning stjórnar
10. Kosning endurskoðanda
11. Tillaga stjórnar um tvo fulltrúa í tilnefningarnefnd
12. Tillögur frá hluthöfum
13. Tillaga um heimild til kaupa á eigin hlutum sbr. 55. gr. hlutafélagalaga
14. Tillaga stjórnar um arðgreiðslustefnu
15. Önnur mál
Undanfarin misseri hefur orðrómur um hugsanlega lokun álversins í Straums-
vík ágerst. Nú í vikunni komu
fram upplýsingar sem benda
mjög sterklega til þess að það sé
ekki spurning um hvort, heldur
hvenær, alþjóðlega stórfyrirtækið
Rio Tinto lætur til skarar skríða
og skrúfar niður framleiðsluna í
Straumsvík. Þessar fréttir vekja
víða gremju og reiði, enda setja
þær í uppnám atvinnu nokkur
hundruð starfsmanna álversins og
fyrirtækja sem sinna ýmiss konar
þjónustu við álverið.
Saga álversins í Straumsvík
er merkileg fyrir Íslendinga því
ákvörðunin um framkvæmdina
markaði töluverð vatnaskil í
íslensku samfélagi. Jafnvel þótt
þeim fari mjög fjölgandi sem finnst
hæpið að veðja á orkufrekan iðnað
til framtíðar á Íslandi, þá má ekki
gleyma því að á sínum tíma má
segja að uppbygging álversins í
Straumsvík hafi markað innreið
Íslands inn í nútímann. Íslendingar
öðluðust gríðarlega verðmæta
þekkingu í verkfræði í tengslum
við uppbyggingu orkufreks iðn-
aðar hér á landi, og hefur sú þekk-
ing skilað sér með ýmsum hætti út
í atvinnulífið og gert Ísland sam-
keppnishæfara í alþjóðlegu tilliti.
Framsýni fortíðar
Ákvarðanir um uppbyggingu
álvers á Íslandi hljóta að hafa
byggst á þeirri forsendu að það
væri hagkvæmt. Íslensk stjórnvöld
töldu sig geta boðið lágt verð fyrir
raforkuna og hér var hægt að ráða
fólk í vinnu á nokkuð hagstæðum
kjörum. Nú er margt breytt og hafa
flestar af þeim breytingum líklega
dregið úr hagkvæmni þess að
byggja og reka álver á Íslandi.
Orkuverð á Íslandi hefur
hækkað en er þó enn líklega mun
hagstæðara en víðast hvar annars
staðar í okkar heimshluta. Þessi
hækkun orkuverðs endurspeglar
að einhverju leyti aukinn skilning
á því að orkuframleiðslan sjálf
krefst fórna á bæði verðmætri og
dýrmætri náttúru. Ísland ársins
2020 er líka ólíkt Íslandi fyrir
hálfri öld að því leyti að nú erum
við land þar sem starfsfólk er ekki
lengur ódýrt í alþjóðlegu sam-
hengi. Álfyrirtækin borga reyndar
ekki lág laun, en þó virðist sem
launakostnaður starfsmanna
skipti einhverju máli í þeirri
ákvörðun að stefna að lokun
álversins á Íslandi. En hvort sem
launatékkarnir eru háir eða lágir
þá er vinnan í álverunum erfið
og hættuleg, og eflaust ekki eins
aðlaðandi í velmegunarsamfélagi
nútímans eins og hún var fyrir
nokkrum áratugum.
Það væri ósennilega til marks
um eftirsóknarverða þróun á
Íslandi ef bestu kostirnir í atvinnu-
málum framtíðarinnar felist í að
virkja meira og stærra til að selja
orku til alþjóðlegra risafyrirtækja
sem vilja helst af öllu borga sem
minnst fyrir bæði vatnsaflið og
mannaflið.
Ákvörðunin um að byggja
álverið í Straumsvík og Búrfells-
virkjun gat á sínum tíma talist
býsna framsýn. Með framkvæmd-
unum var fleiri stórum stoðum
rennt undir íslenska hagkerfið á
tímum þegar það var enn mjög
einhæft. En framtíðin er auðvitað
erfið að því leyti að hún hefur
tilhneigingu til þess að breytast
hratt og er varla orðin að veru-
leika fyrr en hún er orðin að fortíð
Álver framtíðarinnar
og jafnvel forneskju. Þeir sem í
gegnum tíðina hafa barist fyrir
sinni framtíð, eiga á hættu að finna
sig skyndilega öfugum megin við
vatnaskil tímans, og í stað þess að
greiða farveginn fyrir náttúrulegri
framvindu og þróun, þá upphefjast
slagsmál gegn straumnum, sem
vill leita í allt aðrar og nýjar áttir.
Þegar starfsemi hættir að vera
hagkvæm á viðskiptalegum for-
sendum eru valkostirnir nefnilega
í raun aðeins tveir; Annars vegar
að horfast í augu við að draga muni
úr slíkri starfsemi en hins vegar
að leita leiða til þess að niður-
greiða starfsemina, og þá líklega
með því að ganga á opinbert fé eða
ryðja öðrum tækifærum í íslensku
atvinnulífi úr vegi.
Hagkvæm listaspíra
Í sömu viku og þessar fréttir
berast af álverinu í Straumsvík
hlotnaðist Íslendingi sá heiður
að taka á móti Óskarsverðlauna-
styttu fyrir bestu kvikmynda-
tónlistina. Uppskera Hildar
Guðnadóttur er auðvitað orðin
ævintýraleg, en undirstrikar
að það sé nánast samdóma álit
þeirra sem til þekkja að hún sé
um þessar mundir ekki bara sam-
keppnishæf á sínu sviði. Hún er
best í heimi.
Verðlaunin eru bara toppurinn
á ísjaka. Afreksfólk á sviði list-
rænnar sköpunar þarf ekki bara
að geta staðið undir væntingum
þegar því er treyst fyrir stórvirkj-
um (eins og tónlist í tugmilljarða
Hollywood framleiðslu). Listafólk
eins og Hildur þarf að sýna sig og
sanna trekk í trekk áður en það
einu sinni kemst í aðstöðu til þess
að keppa um öll glæsilegu verð-
launin. Á bak við slíkt eru ekki
bara hæfileikar, sjálfsagi og sjálfs-
traust; heldur kunnátta og þekk-
ing á ýmsum sviðum, sem byggist
ekki bara upp hjá einstaklingnum
á verðlaunapallinum, heldur
stórum hópi samferðarfólks. Og
það vantar ekki að í kringum list-
ræna sköpun sé mikill iðnaður,
reyndar einn sá stærsti í heimi.
Ok. Hvað svo?
Hvað er maðurinn að gefa í skyn?
Heldur hann að við getum bara
lokað öllum álverum og byrjað að
spila á úkulele og tilbiðja bráðnaða
jökla? Nei. Ekki beint, en samt
aðeins. Að sjálfsögðu erum við
ekki öll að fara að skrifa kvik-
myndatónlist í alþjóðlegar stór-
myndir. En maður þarf ekki að
hafa séð margar kvikmyndir, horft
á marga sjónvarpsþætti eða spilað
marga tölvuleiki til þess að sjá að á
bak við alla vel heppnaða sköpun
á afþreyingarefni er gríðarlegur
fjöldi starfsmanna.
Það eru engar gleðifréttir ef
álverinu í Straumsvík verður
lokað. Það væri hins vegar ekki
viturlegt að fara út í miklar
aðgerðir til þess að reyna að snúa
slíkri ákvörðun við. Sú breyting,
að rekstur álvers á Íslandi sé ekki
lengur hagkvæmur, er ekki til
marks um að Ísland standi verr að
vígi en áður—heldur einmitt hið
þveröfuga.
Sem betur fer bendir margt
til þess að Íslendingar séu sam-
keppnishæfir á fjölmörgum
öðrum sviðum, og ef rétt er haldið
á málum þá getur í kringum slíkan
orkusparneytinn iðnað orðið
til fjöldinn allur af frábærum og
spennandi störfum fyrir komandi
kynslóðir.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 11F Ö S T U D A G U R 1 4 . F E B R Ú A R 2 0 2 0