Morgunblaðið - 15.11.2019, Page 19

UMRÆÐAN 19
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2019
Sími 534 1500 | kiddi@kambstal.is | Íshellu 1, 221 Hafnarfirði
Klippt & beygt
kambstál
fyrir minni og stærri verk
Reynsla | gæði | þjónusta
Um næstu áramót
hækka greiðslur Trygg-
ingastofnunar ríkisins
um 3,5% til þeirra eldri
borgara sem fá
greiðslur þaðan. Nú
liggur það fyrir að með-
altal nýgerðra kjara-
samninga nemur 6,5%.
Sem sagt eldri borgarar
fá 3% minna heldur en
launþegar almennt.
Ennfremur liggur fyrir að eftir er að
semja við opinbera starfsmenn og
þeir fá varla minna en á almenna
markaðnum.
Sama átti sér stað um síðustu ára-
mót og áramótin þar á undan. Þessi
munur er að sigla í 10%, þ.e. hvað
eldri borgarar fá minna í sinn vasa
heldur en launaþróun hefur verið á
síðustu árum. Það er því mjög furðu-
legt svo ekki sé meira sagt hvernig
ráðamönnum getur dottið í hug að
fullyrða að eldri borgarar hafi notið
mestra kjarabóta allra í landinu. Um
9.000 eldri borgarar eru á mjög slæm-
um kjörum og þeirra staða versnar
um hver áramót eftir að stjórnvöld
ákveða að greiðslur frá TR eigi að
vera lægri heldur en launaþróun er í
landinu. Þessi hópur eldri borgara
hefur fyrst og fremst sínar tekjur frá
Tryggingastofnun ríkisins. Það geng-
ur ekki að þeir verst settu haldi ekki
einu sinni í við hækkun lægstu launa á
vinnumarkaði. Þessu verður að
breyta.
Flokkur fólksins barðist
fyrir hátekjuhópinn
Flokkur fólksins segist vera eina
stjórnmálaaflið í landinu sem berst
fyrir því að útrýma fátækt. Flokkur
fólksins stóð fyrir málaferlum gegn
ríkinu þar sem í ljós kom að við setn-
ingu laga urðu mistök hvað varðar
greiðslu frá TR í tvo mánuði ársins
2017. Það láðist að hafa skerðingar-
ákvæði inni í lögunum. Þetta notaði
forysta Flokks fólksins til að fara í
málaferli og sagði þetta baráttu fyrir
fátæka fólkið. Flokkur fólksins vann
málið og Tryggingastofnun hefur nú
greitt leiðréttingu til eldri borgara.
Hver var niðurstaðan? Þeir sem höfðu
sáralitlar tekjur úr lífeyrissjóði fengu
frá 20 til 50 þúsund króna leiðrétt-
ingu. Þeir sem voru á
háum launum og fá því
háar lífeyrissjóðs-
greiðslur mörg hundruð
þúsund í sinn vasa.
Greiðsla til hálauna-
fólksins var allt upp í
800 þúsund krónur. TR
greiddi út 6 milljarða og
meira en helmingur fór
til þeirra sem hæstu
hafa greiðslurnar. Fá-
tækasta fólkið fékk ekki
neitt.
Nú má skilja það á
málflutningi Fólks flokksins að þann-
ig vilji þau hafa þetta. Allar skerðing-
ar í burtu hvað varðar greiðslur frá
TR. Þetta þýðir að þeir hæst launuðu
úr lífeyrissjóðum fá þá 150 til 400 þús-
und á mánuði á meðan þeir sem
lægstu greiðslurnar fá úr lífeyrissjóð-
um fá nánast ekkert. Er þetta virki-
lega það réttlæti sem Flokkur fólksins
vill? Er þetta virkilega leiðin til að út-
rýma fátækt. Þessi aðferð kostar ríkið
36 milljarða á ári. Nei, það er til sann-
gjarnari leið.
Það er til leið sem bætir kjör
þeirra verst settu
Nú er það þannig að eldri borgari
má vinna sér inn 100 þúsund krónur á
mánuði án þess að skerða greiðslur
frá TR. Aðrar tekjur, s.s. úr lífeyr-
issjóði, mega ekki vera hærri en 25
þúsund krónur á mánuði. Ef þær eru
hærri skerðast greiðslur frá TR.
Þessu þarf að breyta. Það þarf að
stefna að því að almenna frítekju-
markið verði 100 þúsund krónur á
mánuði eins og atvinnutekjur. Væri
þetta gert myndi hagur þeirra sem
minnst hafa úr lífeyrissjóði batna
verulega. Þá héldu menn allt að 100
þúsund króna greiðslu úr lífeyrissjóði
án þess að greiðslur frá TR myndu
skerðast. Þetta er leiðin til að bæta
kjör þeirra verst settu. Verði almenna
frítekjumarkið hækkað í 100 þúsund
krónur kostar það ríkissjóð rúma 12
milljarða á ári.
Tillaga Kjaranefndar Lands-
sambands eldri borgara er að þetta
verði tekið í þremur skrefum. Um
næstu áramót hækki almenna frí-
tekjumarkið í 50 þúsund krónur, síðan
í 75 þúsund krónur á mánuði og loks í
100 þúsund krónur. Kostar ríkið um 4
milljarða í hækkun árlega. Með þessu
væri ákeðið að bæta hag þeirra sem
verstu kjörin hafa, en þeir sem hafa
um 600 þúsund á mánuði og hærra frá
lífeyrissjóðum fá ekki neinar greiðslur
frá Tryggingastofnun ríkisins. Þetta
er réttlæti meini menn eitthvað með
að bæta eigi kjör þeirra verst settu.
Það hlýtur að vera hægt að ná sátt
á Alþingi um svona tillögu.
Þeir sem minnst hafa sitja eftir
Eftir Sigurð
Jónsson » Almenna frítekju-
markið verði
100 þúsund krónur
á mánuði.
Sigurður Jónsson
Höfundur er formaður Kjaranefndar
Landssambands eldri borgara.
Hinn 30.11. 2019
eru 1.126 dagar til
stefnu þar til flug-
starfsemi skal hætt í
Vatnsmýri. Því er nú
spurt: Hverjir stjórna
borgarskipulaginu í
Reykjavík og ráða ör-
lögum borgarbúa?
Einfalda svarið er
að það séu embættis-
menn og kjörnir borg-
arfulltrúar á framfæri Reykvíkinga.
Annað blasir þó við öllum sem opna
augu sín fyrir því augljósa. Það eru
að sjálfsögðu forkólfar Akureyringa
og samherjar þeirra á landsbyggð-
inni. Þeir ráða öllu, sem máli skipt-
ir um þróun höfuðborgarinnar. Þeir
misbeita illa fengnu valdi atkvæða-
misvægis til að viðhalda flugvelli í
Vatnsmýri.
Öll þingframboð á landsvísu lúta
sjálfkrafa þessu ógeðfellda ægi-
valdi. Á lýðveldistímanum og leng-
ur hafa sömu landsbyggðarfram-
boðin einnig stjórnað
Reykjavíkurborg. Þar reka þau
skipulagsstefnu samkvæmt tilskip-
unum frá landsbyggðarstýrðum
flokksstjórnum sínum.
Eina heiðarlega undantekningin
frá þessari reglu var fjögurra ára
gjörningur Jóns Gnarr, grínista og
borgarstjóra. Besti flokkurinn hans
afgreiddi þolanlega gallalítið Að-
alskipulag Reykjavíkur og sam-
komulag við ríkið um lokun flug-
vallar í Vatnsmýri fyrir árslok 2022.
Annar grínisti og ritstjóri sat í
stóli borgarstjóra á níunda áratug
20. aldar. Flokkur hans festi flug-
völlinn í sessi og hefur í 73 ár beitt
sér af alefli til að halda honum í
Vatnsmýri. Borgarskipulagsstefna
þess flokks kemur þráðbeint frá
landsfundi, sem er alfarið á valdi
ólýðræðislegra landsbyggðarafla.
Í Mosfellsbæ, Kópavogi og
Garðabæ var ekkert þéttbýli árið
1946. Þessir bæir eiga tilurð sína,
vöxt og viðgang því einu að þakka
að þá var flugvöllur festur í sessi í
Vatnsmýri. Þeir eru því varla hollir
leikfélagar fyrir Reykvíkinga,
a.m.k. ekki í skipulagsmálum. Þeir
hafa lokkað til sín æ fleiri lands-
byggðarbúa og stuðlað þannig að
óábyrgri og stjórn-
lausri útþenslu byggð-
ar.
Borgarstjórar og
aðrir kjörnir fulltrúar
Reykvíkinga hafa á
undanförnum árum og
áratugum stundað
„Realpolitik“, 15. aldar
list hins mögulega, í
anda Machiavellis og
komist hjá því að
styggja forkólfa Akur-
eyringa með F-orðinu
og V-heitinu, flugvelli og Vatns-
mýri, sem bæði eru hálfgerð bann-
orð í umræðum eða öllu heldur
þögn um helstu skipulagshagsmuni
borgarbúa.
Á 15. öld gátu fulltrúar borgar-
anna misst höfuðið; í dag geta
kjörnir fulltrúar misst vinnuna.
Þöggun og þrælsótti einkenna
meðferð borgaryfirvalda á fjöreggi
borgarbúa í Vatnsmýri. Ótti við
tvöföldu atkvæðin á landsbyggðinni.
Ótti við undirskriftasöfnun flugvall-
arvina. Ótti við reiði landsbyggð-
arbúa á landsfundum flokkanna.
Meirihlutasáttmáli borgarstjórnar
frá 2018 er skýrt dæmi um þennan
ótta. Samningamakk við ríkisvaldið
um örlög Vatnsmýrar í myrkum
bakherbergjum er annað dæmi.
Samfélagstjónið af því að festa í
sessi og viðhalda áratugum saman
flugvelli þar sem ella hefði risið
þétt og blómleg miðborgarbyggð er
sannarlega óskaplegt og ólýsanlegt.
En tækifærin sem skapast þegar
flugvöllurinn víkur úr Vatnsmýri
eigi síðar en fyrir árslok 2022 eru
að sama skapi gríðarleg. Virði
byggingarlands þar er a.m.k. 300
milljarðar kr. og tapið af því að
fresta brottför flugsins er a.m.k.
aðrir 300 milljarðar á hverju 20 ára
tímabili.
1.126 dagar –
Hverjir stjórna
borgarskipulaginu?
Eftir Örn
Sigurðsson
Örn Sigurðsson
» Öll þingframboð
á landsvísu lúta
sjálfkrafa ógeðfeldu
ægivaldi atkvæða-
misvægisins.
Höfundur er arkitekt og áhugamaður
um borgarskipulagið.
arkorn@simnet.is
Um daginn pantaði ég varahlut í
vinnutæki í póstkröfu frá Reykjavík
til þorps úti á landi með Íslandspósti.
Þetta var lítill pakki, þyngd innan við
eitt kíló.
Á póstkröfumiðanum á pakkanum
er kröfuupphæðin, 225.907 kr. Til-
kynningin frá Íslandspósti hljóðaði
upp á 233.091.
Við landsbyggðarfólk köllum nú
ekki allt ömmu okkar hvað varðar
far- og flutningsgjöld, en mér fannst
þetta samt nokkuð hátt flutnings-
gjald fyrir lítinn og léttan pakka. Ég
leitaði því skýringa hjá póstinum og
fékk ég þetta svar: „Þegar póstkröfu-
fjárhæð fer yfir 30.000 kr. þá bætist
við 2,5% aukagjald.“
Endanlegt flutningsgjald þessa
litla pakka með Íslandspósti frá
Reykjavík út á land er þá kr. 7.194,
póstkrafa/flutningur.
Mér hefur verið sagt að fólk geti
fengið flugsæti til Evrópu fyrir svip-
aða upphæð. Ég á erfitt með að skilja
að fyrirtæki með þessa verðlagningu
á þjónustu geti verið á hausnum.
Þorpari fyrir norðan.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Okur? Litlar 7.194 kr. kostaði að flytja léttan pakka frá Reykjavík út á land.
Er landsbyggðarfólk
að borga tap póstsins?
Ljósmynd/ Kira auf der Heide, Unsplash
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.