Morgunblaðið - Sunnudagur - 10.11.2019, Qupperneq 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10.11. 2019
K
osningabaráttan í Bretlandi hófst
með braki og brestum. Fyrirfram
gáfu menn sér að flokkur forsæt-
isráherrans hefði nokkurt forskot
til að byrja með vegna stöðu hans
og athygli fjölmiðla á hefð-
bundnum fyrstu leikjum í aðdraganda kosninga.
Hin eilífa móðir
Boris Johnson sótti drottningu sína heim í Buck-
inghamhöll og kyssti skóna eða það sem menn kyssa
við það tækifæri.
Drottningin er langhæst á öllum þeim mælum sem
sýna vinsældastöðu fólks í valdapíramítanum sem
samanstendur af frægum fjölmiðlaspírum, borgar-
stjórum stærstu borga, þingmönnum og ráðherrum,
og hrín ekkert á henni og gengur þó mikið á, og bless-
að kóngafólkið á allt ósköp bágt, eins og gamla konan
á Selfossi orðaði það forðum eftir lestur greinar um
það í Familie Journal á biðstofu læknisins.
En Elísabet II. drottning er undraverð kona og
undantekning þessarar reglu og hefur ekki átt bágt
svo vitað sé í nærri 94 ár. Og hún er eitursnjöll. Bréf-
ritari geymir dæmi um það sem enginn annar hefur
haft aðgang að fyrr en nú.
Hún sem engum gleymir
Þegar Bretadrottning kom hingað í opinbera heim-
sókn 1990 í boði Vigdísar forseta var þáverandi borg-
arstjóra í Reykjavík falið að taka á móti drottningu,
Philip hertoga og fylgdarliði og í því var fremstur
meðal jafningja sá indæli maður Magnús Magnússon,
sjónvarps- og fræðaþulur og eilífur Íslendingur í Ed-
inborg.
Þau konungshjón komu víða við þann dag og stopp-
uðu varla nema tæpa klukkustund í Höfða, en heils-
uðu þó þar upp á fjölda gesta í húsinu og áttu stutt
spjall við hvern og einn um þeirra störf eða aðkomu
og var aðdáunarvert að fylgjast með hversu sannfær-
andi áhugi í bland við smekkvísi einkenndi alla þá
framgöngu.
Um kvöldið var boð drottningar í snekkju hennar
Brittanniu sem þá lá bundin og fánum prýdd í gömlu
höfninni. Þangað var gestgjöfunum úr Höfða boðið
ásamt fleiri og enn meiri fyrirmennum.
Inni í skipinu var allt með hátíðarblæ og eftir að
innfæddir af klakanum höfðu fengið að dreypa á góð-
víni af einhverju tagi var þeim raðað í skipulega röð
af siðameistara drottningar sem sá ætlaði síðan að
kynna hvern og einn fyrir hátigninni.
Einstakt lag á ólagi
Borgarstjórinn taldi víst að hann, alvanur maðurinn,
myndi komast klakklaust í gegnum þetta, enda
þrautþjálfaður úr porti Austurbæjarskóla þar sem
sama aðferð var brúkuð 5 daga vikunnar eftir stóru
frímínútur. En öll sú æfing reyndist ekki duga til.
Svo hittist á að borgarstjórinn og Ólafur Skúlason
biskup voru samsíða í þessari röð samkvæmt fyrir-
mælum siðameistarans sem var með svo margar orð-
ur á brjóstinu að hann hlaut að vita hvað hann var að
gera.
Þeir tveir hófu þegar spjall eins og gamlir bændur
sem finnast á förnum vegi eða undir réttarvegg og
fóru með líflegar sögur og voru á töluverðri hreyfingu
á meðan.
Skyndilega var bjöllu hringt og tilkynnt að drottn-
ing og bóndi hennar gengju nú í salinn og datt þá allt í
dúnalogn.
Þegar röð hátignanna kom að biskupnum og
borgarstjóranum benti siðameistari mynduglega á
Ólaf biskup og sagði fullur af öryggi, eins og hann
hefði þekkt Ólaf persónulega alla sína tíð: „Hans
virðulegheit, borgarstjórinn í Reykjavík, Davíð Odds-
son!
Þá sagði drottningin svo allir nærstaddir máttu
heyra (í íslenskri þýðingu): „Er það virkilega? Borg-
arstjórinn hefur þá bæði lengst og grennst frá því að
Vér hittum hann fyrr í dag!“ Og þá stakk sá „litli,
þéttholda“ svartkollinum hrokkna fram fyrir biskup-
inn og hafði drottningin gaman af en einkum þó her-
toginn sem virtist telja kvöldinu bjargað með þessu
lítilræði.
En augljóst var á augnaráði siðameistarans að
hann hefði viljað höggva þennan óuppdregna inn-
fædda asna í spað og gefa svínum sem sunnudagsmat
í Ballmoral. Og ekki er einu sinni víst að biskupinn
yfir Íslandi hefði endilega lifað af heift og hatur siða-
meistarans.
Við biskup hittumst ekki löngu síðar og bar saman
um að þetta hefði verið býsnamikil veisla í Brittanniu
og hefði alltaf orðið eftirminnileg, en hin frumsömdu
asnaspörk okkar tveggja hefðu þó gert hana al-
gjörlega ógleymanlega. Í kóngaveislum þurfa af-
brigðin því ekki að vera mikil til að ná inn í annála
eins og þetta axarskaft gerir núna. En sagan um
eftirtekt og minni drottningar jafnvel þegar smæl-
ingjar á berrössuðum klettum við ysta haf eiga í hlut
er í góðu samræmi við allt sem maður hefur um
Dýrðina heyrt og lesið.
En sem sagt
En að öðru leyti er sagan óþarfur útúrdúr og því rétt
að taka aftur upp fyrri þráð og reyna að halda honum.
Fyrsti dagur kosningabaráttu breska forsætisráð-
herrans varð ekki það sigurstart sem treyst hafði
verið á. Boris var varla búinn að ljúka sínum fyrsta
blaðamannafundi eftir heimsókn í höllina þegar hver
daunilla fréttin af annarri skall á andlitinu á honum.
Einn af ráðherrum hans hafði talað með eindæmum
ógætilega til fólksins sem missti allt sitt og marga
sína nánustu þegar ógnareldur kom upp í „Grenfell
Tower,“ 24 hæða húsi sem var með utanáliggjandi
einangrun sem breytti eldi sem kom upp í einni af
íbúðum hússins á skammri stundu í eldhaf sem heltók
alla bygginguna með yfirgengilegum hörmungum.
Slökkviliðið hafði í samræmi við handbók sína ráð-
lagt fólki sem hringdi í neyð sinni að halda kyrru fyrir
í íbúðum sínum. Þetta reyndist hreint óráð þótt gefið
væri í góðri trú þeirra sem vissu ekki að háhýsið var í
raun dulbúin eldgildra af versta tagi.
Varð ráðherrann ekki skilinn öðru vísi en svo að
hann teldi að íbúarnir sem í þessu lentu, þar með
taldir þeir 70 sem týndu lífi, gætu að nokkru leyti
kennt sjálfum sér um það hvernig fór! Þessi ráðherra
er sjálfsagt með réttu talinn einn snjallasti og greind-
asti gaurinn í þinghúsinu en dómgreindin virðist þó
hafa orðið útundan þegar gáfunum var hlaðið í hann í
Það er eitthvað rotið
í öðrum konung-
dæmum en dönskum
’
En Elísabet II. drottning er undraverð
kona og undantekning þessarar reglu
og hefur ekki átt bágt svo vitað sé í nærri
94 ár. Og hún er eitursnjöll. Bréfritari
geymir dæmi um það sem enginn annar
hefur haft aðgang að fyrr en nú.
Reykjavíkurbréf08.11.19