Morgunblaðið - 09.12.2019, Qupperneq 12

FRÉTTASKÝRING
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
„Af hverju er Alþjóðabankinn að
lána Kína peninga? Fær þetta stað-
ist? Kína á meira en nóg af pening-
um, og ef þá vantar meira geta þeir
prentað þá. STOPP!“ Þannig hljóð-
aði tíst Donalds Trumps Bandaríkja-
forseta á föstudagskvöld.
Tilefnið var lánasamningur sem
Alþjóðabankinn og Kína gerðu sín á
milli á fimmtudag um lágvaxtalán að
upphæð 1 til 1,5 milljarðar dala ár-
lega, fram til miðs árs 2025. Samn-
ingurinn kveður á um að dragi smám
saman úr lánveitingum Alþjóða-
bankans til Kína en undanfarin fimm
ár hafa stjórnvöld í Peking að jafnaði
tekið að láni 1,8 milljarða dala ár-
lega.
Í frétt Reuters um málið er vitnað
í tilkynningu frá Alþjóðabankanum
þar sem segir að lánveitingar til
Kína hafi farið minnkandi og muni
halda áfram á sömu braut, í sam-
ræmi við samkomulag bankans við
alla hluthafa sína – Bandaríkin þar á
meðal. Segir í tilkynningunni að eftir
því sem þjóðir verða ríkari hætti þær
að eiga möguleika á lánum hjá bank-
anum.
Alþjóðabankinn lánaði Kína 1,3
milljarða dala á reikningsárinu 2019,
sem lauk 30. júní. Til samanburðar
tók Kína að láni 2,4 milljarða dala á
reikningsárinu 2017. Ríkisstjórn
Trumps hefur gagnrýnt lánveiting-
arnar harðlega og segir fjárhag Kína
allt of sterkan til að hann réttlæti
fjárhagslega aðstoð af þessu tagi.
Til að útrýma fátækt
Alþjóðabankinn var settur á lagg-
irnar árið 1944 með það fyrir augum
að aðstoða við uppbyggingu í Evrópu
eftir eyðileggingu seinni heimsstyrj-
aldar. Í dag felst hlutverk bankans
einkum í því að uppræta fátækt á
heimsvísu og er Alþjóðabankinn með
um 2.600 verkefni af ýmsum toga í
gangi í nær öllum þróunarlöndum
heims. Hörðustu gagnrýnendur
bankans segja stofnunina ekki nauð-
synlega í fjármálaumhverfi nú-
tímans, enda hafi það tekið miklum
breytingum frá því um miðja síðustu
öld, og að þau skilyrði sem fylgi lán-
veitingum bankans hafi í sumum til-
vikum haft hamlandi frekar en örv-
andi áhrif á efnahagsvöxt.
Greina má aukna spennu í sam-
skiptum Kína og Bandaríkjanna að
undanförnu og greinir Guardian frá
vaxandi áhyggjum sérfræðinga af að
ekki takist í bráð að ljúka við bráða-
birgðasamning sem myndi binda
enda á tollastríð þjóðanna. Spilar þar
inn í að Bandaríkjaþing samþykkti
nýlega lög sem fela í sér refsiaðgerð-
ir gegn tilteknum embættismönnum
og meðlimum kommúnistaflokksins
vegna ofsókna í garð Uyghur-þjóð-
flokksins í Xinjiang-héraði í Vestur-
Kína. Þá er stutt síðan Trump undir-
ritaði lög frá þinginu sem kveða á um
refsiaðgerðir ef gengið verður fram
af of mikilli hörku gegn mótmælend-
um í Hong Kong.
Ef fram heldur sem horfir munu
bandarísk stjórnvöld hækka tolla á
fleiri kínverskar vörur 15. desember
næstkomandi.
Batamerki í Kína
Nýjustu hagtölur frá Kína benda
þó til að efnahagslífið þar sé að rétta
aftur úr kútnum nú þegar tolla-
stríðið við Bandaríkin hefur varað í
sautján mánuði. Samkvæmt inn- og
útflutningstölum sem birtar voru á
sunnudag dróst útflutningur saman í
nóvember um 1,1% miðað við sama
tímabil í fyrra, og er það fjórði sam-
dráttarmánuðurinn í röð. Aftur á
móti jókst innflutningur um 0,3%
samkvæmt mælingum hins opin-
bera, þvert á spár markaðsgrein-
enda. Kann aukning í innflutningi að
vera til marks um að örvunaraðgerð-
ir stjórnvalda hafi náð að efla eftir-
spurn innanlands.
Vill að Alþjóðabankinn
hætti lánveitingum til Kína
AFP
Átök Trump þykir Kína hafa svo sterkan efnahag að landið þurfi ekki lengur á hjálp Alþjóðabankans að halda.
 Bandaríkjaforseti óánægður með nýgerðan lánasamning  Óvissa í tollastríði
12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. DESEMBER 2019
Jólagjöfin í
ár
Verð 7.290,- stk.
NÝ SENDING
SMÁRALIND – KRINGLAN
DUKA.IS
Shadow T-Light
Tíu gullfallegir litir
9. desember 2019
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 120.86 121.44 121.15
Sterlingspund 158.64 159.42 159.03
Kanadadalur 91.64 92.18 91.91
Dönsk króna 17.935 18.039 17.987
Norsk króna 13.217 13.295 13.256
Sænsk króna 12.739 12.813 12.776
Svissn. franki 122.24 122.92 122.58
Japanskt jen 1.1124 1.119 1.1157
SDR 166.52 167.52 167.02
Evra 134.03 134.77 134.4
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 164.0432
Hrávöruverð
Gull 1474.6 ($/únsa)
Ál 1755.5 ($/tonn) LME
Hráolía 63.41 ($/fatið) Brent
● Jeff Bezos hef-
ur áhyggjur af að
helstu tæknifyrir-
tæki Bandaríkj-
anna vilji ekki
starfa með varnar-
málaráðuneyti
landsins og óttast
hann að það leiði til
þess að öðrum
þjóðum takist að
standa jafnfætis og jafnvel fara fram úr
Bandaríkjunum á sviði hernaðartækni.
Þetta sagði hann um helgina á ráð-
stefnu um varnarmál sem haldin er ár
hvert í Reagan-bókasafninu í Kaliforníu.
Bætti Bezos við að Amazon vildi leggja
sitt af mörkum.
Skemmst er að minnast þess þegar
starfsmenn Google mótmæltu harð-
lega þegar í ljós kom að hugbúnaðar-
lausnir fyrirtækisins væru notaðar af
bandaríska hernum. Eins hafa starfs-
menn Microsoft verið óánægðir með
að tæknirisinn taki þátt í verkefnum á
sviði varnarmála.
Sagði Bezos mikilvægt að virða gildi
starfsfólksins en það væri undir æðstu
stjórnendum komið að velja af kost-
gæfni hvaða verkefnum fyrirtækið
sinnti. „Ef tæknirisarnir snúa baki við
varnarmálum eru [Bandaríkin] í vanda
stödd.“ ai@mbl.is
Jeff Bezos
Vill að Amazon vinni
með Pentagon
STUTT
Bandaríski raðfrumkvöðullinn Elon
Musk var á föstudag sýknaður í
meiðyrðamáli sem björgunarkafar-
inn Vernon Unsworth hafði höfðað
gegn honum vegna ummæla á Twit-
ter. Kastaðist í kekki á milli Musks
og Unsworths í fyrra þegar sá síð-
arnefndi vann að björgun hóps
ungra pilta sem lokuðust inni í helli í
Taílandi vegna óvæntra vatnavaxta.
Ýjaði Musk að því að Unsworth væri
barnaníðingur þegar hann upp-
nefndi hann „pedo guy“ á vinsælum
Twitter-reikningi sínum. Hafði Uns-
worth farið fram á 190 milljóna dala
bætur vegna ummælanna.
Að sögn Reuters er sennilega um
að ræða fyrsta kviðdómsmálið þar
sem einstaklingur höfðar meiðyrða-
mál vegna ummæla á Twitter, en
niðurstaða kviðdóms kom mörgum
sérfræðingum á óvart og höfðu þeir
flestir reiknað með að Unsworth
hefði lögin á bak við sig. Verði málið
fordæmisgefandi myndi það þýða að
meiðandi ummæli á miðlum eins og
Twitter flokkist sem málskrúð og
ýkjur frekar en staðhæfingar.
Reuters hefur eftir Mark Sablem-
an, sem sérhæfir sig í meiðyrðamál-
um, að það kunni að lita sams konar
mál í framtíðinni að verjendur vísi til
þess hve óheflað tal fólks er orðið
jafnt á samfélagsmiðlum, í sjónvarpi
og í pólitískri umræðu, og að mörg
orð sem áður hefðu flokkast sem
meiðyrði séu í dag notuð þannig að
þau lýsi skoðunum fólks frekar en að
vera staðhæfingar. Málfrelsisákvæði
bandarísku stjórnarskrárinnar
verndar rétt fólks til að viðra skoð-
anir sínar en verndar aftur á móti
ekki rétt borgaranna til að vega að
orðspori annarra með röngum stað-
hæfingum. ai@mbl.is
AFP
Óvænt Musk þykir hafa sloppið vel
frá málinu. Sumum þykir niður-
staða kviðdóms ekki boða gott.
Musk-málið gæti litað
tjáskipti á netinu
 Hnútukast á sam-
félagsmiðlum mál-
skrúð frekar en meið-
andi staðhæfingar