Morgunblaðið - 27.12.2019, Blaðsíða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. DESEMBER 2019
Það hefur sýnt sig að íslenska þjóðin stendur
saman, sýnir stuðning og samhug
eftir bestu getu.
Hægt er að leggja framlög inn á reikning
nr. 0101-26-35021, kt. 470269-1119
S. 551 4349, 897 0044, maedur@simnet.is
Mæðrastyrksnefnd Reykjavíkur
JÓLASÖFNUN
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Ég byggi bókina á al-gengum spurningum ogumræðum drengja úrkynfræðslu sem ég hef
sinnt undanfarinn áratug í grunn-
skólum og framhaldsskólum,“ seg-
ir Sigríður Dögg Arnardóttir kyn-
fræðingur, eða Sigga Dögg eins og
hún er alltaf kölluð, en hún sendi
nýlega frá sér bókina Daði, sem
fjallar um ungan gaur sem glímir
við ástina, ástarsorg, sjálfsmynd-
ina og gredduna,
svo vitnað sé í
lýsingu á bókar-
kápu.
„Menning
strákanna er
önnur en menn-
ing stelpna þeg-
ar kemur að
þessum málum
og þeirra spurn-
ingar eru talsvert ólíkar þeim
spurningum sem stelpurnar bera
upp. Ég fann að það var mikið
ákall um strákabók eftir að ég gaf
út bókina KynVera í fyrra, en hún
fjallar um unglingsstúlkuna Veru
sem er að ganga í gegnum allar
þær breytingar sem fylgja kyn-
þroskanum og því að uppgötva
sjálfa sig og ástina. Auðvitað vil ég
að strákar lesi líka KynVeru þó
aðalsöguhetjan þar sé stelpa, af
því sú bók er um allt sem tengist
kynlífi, um ástina, samskiptin og
allt það, en ég fann að það er
mikilvægt að strákar fái smá rými
í bók um það hvaða væntingar og
kröfur við höfum til þeirra. Þeir
þurfa að takast á við þessa tog-
streitu sem við sjáum hjá Daða og
líka hjá Veru en í ólíkum mál-
efnum, togstreituna um hver þú
annars vegar heldur að þú eigir að
vera og hvaða mynd þú átt að
teikna upp af sjálfum þér og sýna
öðrum, og hinsvegar hvernig raun-
veruleikinn er. Unglingar eru oft
að notast við úreltar staðalmyndir
sem hjálpa engum, svo það þarf að
tala um þetta.“
Viðkvæmt að mamma sé heit
Margt ber á góma í bókinni
um Daða, til dæmis þegar einum
vini hans finnst mamma Daða al-
veg sjóðheit og segir að hann gæti
alveg hugsað sér kynlíf með henni.
„Þetta er þekkt í stráka-
húmor, þegar strákar eru að
skjóta hver á annan í hörðu gríni,
að segja til að niðurlægja vin:
„Mamma þín er heit og ég er til í
hana.“ Þetta er einn viðkvæmasti
punkturinn sem hægt er að hitta
á. Þeir strákar sem eiga skvísu-
mömmur eru oft svolítið við-
kvæmir fyrir þessu, af því þeir sjá
auðvitað mömmur sínar ekki sem
heitar, en þegar vinirnir benda á
það getur það verið erfitt,“ segir
Sigga Dögg og bætir við að
mamma Daða sé opin og for-
dómalaus og eigi auðvelt með að
tala um kynlíf við son sinn.
„Tölfræðin sýnir að mömmur
sinna oftar og meiri kynfræðslu
heldur en pabbar. Pabbi hennar
Veru fékk pláss í bókinni um Veru
en mig langaði til að hafa lifandi
mömmu í þessari nýju bók,
mömmu sem er með kynfræðslu-
kvöld fyrir soninn,“ segir Sigga
Dögg og bætir við að hún heyri
mikið hjá foreldrum að þeir haldi
að börnin þeirra séu summa upp-
eldisins, að allt sem krakkarnir
geri, sigrar og töp, sé foreldrunum
að þakka eða kenna.
„Mig langaði að sýna mömmu
í Daðabókinni sem gerir allt rétt í
uppeldinu, innan gæsalappa, hún
hefur gert allt sem í hennar valdi
stendur, en samt klikkar Daði. Af
því við endum alltaf á því að taka
okkar eigin ákvarðanir sem ein-
staklingar. Við foreldrar látum
börnin okkar hafa allskonar „verk-
færi“ út í lífið, en við verðum svo
bara að vona að þau noti þessi
verkfæri og noti þau rétt.“
Typpið rifnaði hjá Daða
Sigga Dögg segir að fyrir-
gefningin fái þó nokkurt pláss í
bókinni um Daða.
„Daði þarf að fyrirgefa sjálf-
um sér, en hann er alltaf að reyna
að kría fram fyrirgefningu hjá ein-
hverjum öðrum. Honum finnst að
það sé undir öðrum komið að veita
honum einhverskonar syndaaf-
lausn. Bókin fjallar líka um það
hvað fyrirgefning er, og þar er
mamma hans Daða honum innan
handar, hún reynir að hjálpa hon-
um að skilja hvað þetta ferli er.
Þessi bók er því alls ekki einvörð-
ungu um typpastærðir og runk, en
ég veit að það er kannski ekki
rétta leiðin að því að fá unglings-
strák til að lesa bók að segja að
hún sé um tilfinningar, ást og
fyrirgefningu. Þess vegna er voða
gott að hafa kafla þar sem er verið
að tala um hvað sjálfsfróun getur
verið fyndin, typpamælingar og
fleira í þeim dúr. Þetta er eins og
að veiða fisk, það þarf að húkka á
öngulinn og þá er hægt að fara
dýpra með textann. Kaflarnir
byrja því oft á einhverju krass-
andi, svo lesandinn vilji halda
áfram, en þá er ég fjalla um óör-
yggi, sjálfsmyndarvanda, tilfinn-
ingaflækjur sem unglingar eru oft
í og þessa óvissu og óánægju sem
þvælist stundum fyrir þeim. Mað-
ur þarf bara að setja þetta í réttar
umbúðir og muna að predika ekki
yfir þeim, það virkar aldrei,“ segir
Sigga Dögg sem í gegnum söguna
af Daða kemur að allskonar kyn-
fræðslu og tilfinningatengdum
málum.
„Lesandinn getur því speglað
sig í Daða og fengið samkennd
með honum og jafnvel notað hann
til að tala um eitthvað viðkvæmt
þegar viðkomandi þarf raunveru-
lega að tala um sjálfan sig. Ég
hugsa því bókina um Daða sem
verkfæri fyrir unglinga, það er svo
öruggt að geta sagt: „Hei, lastu
um hverju Daði lenti í, alveg fá-
ránlegt sem ég hef aldrei heyrt
um.“ Ég er oft í karlahópum þar
sem ég tek eitthvað upp úr bók-
inni, segi kannski: Daði lenti í því
að typpið hans rifnaði í samförum.
Hafið þið heyrt um það? Þá eru
alltaf einhverjir sem hafa lent í
þessu, en eru kannski í fyrsta sinn
að segja það við allan vinahópinn.“
Strákar eru líka tilfinningaverur
Hún segir spurningar stráka vera talsvert ólíkar
þeim spurningum sem stelpur bera upp þegar hún er
með kynfræðslu í skólum. Sigga Dögg kynfræðingur
sendir frá sér bók um Daða sem er mikill tappi.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fræðsla „Tölfræðin sýnir að mömmur sinna oftar og meiri kynfræðslu heldur en pabbar,“ segir Sigga Dögg.
Jólasveinarnir þrettán að tölu sátu
ekki auðum höndum fyrir þessi jól,
frekar en í öll hin skiptin. Greiningar-
deild Íslandsstofu hefur reiknað út
að framlegð jólasveinanna sé með því
hæsta sem þekkist í heiminum.
Eru þeir að störfum í heila 26 daga
fyrir jól, ólíkt starfsbræðrum sínum í
öðrum löndum, sem flestir ljúka
störfum á einni nóttu, eins og fram
kemur í greinargerð Íslandsstofu. Á
síðustu dögunum fyrir jól ná sveinkar
að setja í 45.500 skó í glugga, alls
nærri 600 þúsund gjafir að andvirði
um 295 milljóna króna.
Á einni klukkustund ná jólasvein-
arnir að fylla 5.688 skó, eða 95 skó á
mínútu. Ekki eru þó öll börn þæg og
góð, greiningardeild Íslandsstofu
fullyrðir að um 3% barna séu óþekk
og í skó þeirra fara um tvö tonn af
kartöflum.
Jólasveinar færa börnum fleiri
gjafir. Mandarínur eru þar einna vin-
sælastar og lætur nærri að fyrir þessi
jól hafi þeir rauðklæddu afhent 4,8
tonn af þessum ágæta ávöxt.
Telur greiningardeildin það hafið
yfir allan vafa að íslensku jólasvein-
arnir séu þeir duglegustu í heimi.
Jólasveinarnir sátu ekki auðum höndum
Gefið í skóinn fyrir 295 milljónir
og tvö tonn fóru af kartöflum