Fréttablaðið - 27.12.2019, Blaðsíða 56

Óreiðan á sviðinu endurspeglar óreiðu lífsins, segir leiklistargagnrýnandi Fréttablaðsins, Sigríður Jónsdóttir.
LEIKHÚS
Engillinn
Þorvaldur Þorsteinsson
Þjóðleikhúsið
Leikstjórn, handrit og leikmynd:
Finnur Arnar Arnarson
Leikarar: Arndís Hrönn Egilsdóttir,
Atli Rafn Sigurðarson, Baldur
Trausti Hreinsson, Eggert Þorleifs-
son, Guðrún S. Gísladóttir og Ilmur
Kristjánsdóttir
Dramatúrg: Gréta Kristín Ómars-
dóttir
Aðstoðarleikmyndahönnuður:
Þórarinn Blöndal
Búningar: Þórunn María Jónsdóttir
Lýsing: Ólafur Ágúst Stefánsson
Tónlist: Pétur Ben og Elvar Geir
Sævarsson
Hljóðmynd: Kristján Sigmundur
Einarsson og Elvar Geir Sævarsson
Sýningarstjórn, umsjón og
þátttaka í sýningu: Guðmundur
Erlingsson og Tómas Baldursson
Listamaðurinn Þorvaldur Þor­
steinsson lést fyrir aldur fram árið
2013 einungis 53 ára. Engillinn
er byggður á því höfundarverki
sem hann skildi eftir s.s. myndlist,
ljóðum, fyrirlestrum, leikritum
og ókláruðum bókum. Sýningin
var frumsýnd síðastliðna helgi í
Kassa Þjóðleikhússins, rými sem
er kjörið fyrir verk af þessu tagi,
og kassar koma líka við sögu í lok
þessa pistils.
Hversdagslegi tærleikinn skín
úr texta Þorvaldar sem einkennist
af orðheppni, endurtekningum og
ljóðrænni nálgun á lífið. Mannver­
an er í eðli sínu sjálfhverf og endur­
tekur sig stöðugt, tilveran er byggð
á slíkum endurtekningum, minn­
ingum sem manneskjan misman
og almennu þvaðri. Við klæðum
okkur í alls konar búninga, skröfum
um náungann, lendum í áföllum og
svo kemur vonandi annar dagur.
En hver er tilgangurinn með þessu
öllu saman? Textar Þorvaldar eru
einlæg rannsókn á manneskjunni
frekar en kaldhæðnisleg ábending
um tilgangsleysi lífsins. Hér er ekki
um að ræða áfellisdóm um sam­
félagið heldur heiðarlega tilraun
til að nálgast manneskjuna í öllum
sínum mótsagnarkenndu víddum.
Óreiðan á sviðinu
My ndlistar maður inn og leik­
my n d a hö n nu ð u r i n n Fi n nu r
Arnar Arnarson er burðarbiti
sýningarinnar; hann smíðar hand­
ritið, hannar leikmyndina og leik­
stýrir. Gréta Kristín Ómarsdóttir
er honum til aðstoðar sem drama­
túrg. Þessi marglaga sýning byrjar á
klassískum leikslokum þegar byssu­
kúla afgreiðir aðalpersónuna, sem
eru þó margar í þessu tilviki. Engill
íklæddur reykkafarabúningi kemur
til bjargar í af byggðum bruna og fer
síðan, en raskar reglulega sýning­
unni með ýmsum uppátækjum.
Hér er stöðug togstreita á milli raun­
veruleikans og hins sviðsetta. Bak­
sviðið er í forgrunni og oftar en ekki
gerist leikurinn utan sviðs, eins og
bergmál úr handanheimi. Óreiðan á
sviðinu endurspeglar óreiðu lífsins.
Margt gerir Finnur vel en gallana
má helst finna í leikstjórnarhlut­
verkinu. Um er að ræða framsetn­
ingu á texta frekar en sprelllifandi
Lífsins leiklist og
listfengi hversdagsins
samskipti á sviði. Fyrsta langa leik­
brot sýningarinnar er langdregið,
f latt í framsetningu og einkennist
af auðveldum lausnum. Nokkrar
aðrar styttingar á handriti hefðu
líka verið við hæfi sem og takt­
breytingar í leik.
Besta augnablik Atla
Leikararnir birtast áhorfendum
sem leikverur frekar en persónur,
þau kveikja kannski á textanum
en f lutningurinn verður stundum
svipbrigðalaus, þó að slíkt þjóni
húmornum ágætlega. Af og til tekst
leikurunum þó að gera örlög leik­
veranna óbærilega mannleg. Sem
dæmi má nefna bugun Baldurs
Trausta Hreinssonar yf ir yf ir­
fullum kaffibolla í pínlegu samsæti
og lipran lögguleik Eggerts Þorleifs­
sonar og Guðrúnar S. Gísladóttur.
Sömuleiðis er samsöngurinn bráð­
smellinn og leikhópurinn vinnur
ágætlega saman. Arndís Egilsdóttir
er nístandi fyndin sem opineygði
og aftengdi blaðamaðurinn. Ilmur
Kristjánsdóttir stólar sömuleiðis
á kímnina og tekst best upp sem
eilítið sorglegi skátinn. Atli Rafn
Sigurðarson á sitt besta augnablik
í f lutningi sínum á frægri framsögu
Þorvaldar sem fjallar um afvegaleið­
ingu skapandi hugsunar í skólakerf­
inu. En besta sena sýningarinnar er í
lok verksins þegar vægi hins daglega
amsturs springur upp úr öllu veldi.
Þar smellur hugmyndafræðin og
framsetningin skemmtilega saman.
Kaótísk hrúga
Leikmyndin er búin til úr nytja­
munum, ein kaótísk hrúga, sem
hægt er að kaupa af Þjóðleikhúsinu
þegar Engillinn f lýgur á brott en
allur ágóði af leikmununum mun
renna til Kvenfélagasambands
Íslands sem ráðstafar fjármununum
til góðgerðarmála. Allt er þetta inn­
blásið af verkum Þorvalds, sem og
kökubasarinn í hléi og gjörningur­
inn fyrir utan leikhúsið þar sem
skattgreiðendum er þakkað fyrir
að styðja listir og menningu. Hljóð­
myndin styður sýninguna vel og tón­
list Megasar, sem söng Ósómaljóð
Þorvaldar inn á plötu, læðist laglega
með. Búningahönnuðurinn Þórunn
María Jónsdóttir nýtur sín best í
súrrealískari atriðunum og sérstakt
hrós fá þeir Guðmundur Erlingsson
og Tómas Baldursson sem stjórna
herlegheitunum en taka líka þátt.
Engillinn er ekki einungis dæmi
um áhugaverða úrvinnslu á höfund­
arverki skálds heldur líka mikilvægi
þess að sýna og varðveita nýklassík
á leiksviði. Alltof oft hafa leikskáld
komið fram á sjónarsviðið, jafn­
vel fengið ágætis brautargengi, en
síðan fallið í gleymsku. Leikstjór­
inn sjálfur segir frá því í viðtali að
höfundarverkið hafi verið geymt í
pappakassa sem hann komst yfir og
er merki um skort á varðveislu leik­
listarsögu landsins. En vonandi eru
bjartari tímar fram undan Engillinn
og önnur listaverk Þorvaldar munu
örugglega eiga sér langt eftirlíf.
Tíminn er búinn.
Sigríður Jónsdóttir
NIÐURSTAÐA: Merkileg sýning að
mörgu leyti en skortir skýrari leikstjórn.
Hvað?
Hvenær?
Hvar?
Föstudagur
hvar@frettabladid.is
27. DESEMBER 2019
Hvað? Söngsveitin Fílharmónía
Hvenær? 20.00
Hvar? Langholtskirkja
Söngsveitin Fílharmónía heldur
sína árlegu jólatónleika. Ein­
söngvari verður Kristinn Sig­
mundsson og með kórnum leika
Tómas Guðni Eggertsson á píanó
og orgel, og Þórður Högnason á
kontrabassa. Stjórnandi kórsins
er Magnús Ragnarsson. Efnis­
skráin verður í senn hátíðleg og
fjörug; íslensk þjóðlög og sígild
jólalög frá ýmsum löndum. Eftir
tónleikana verður gestum boðið
í jólasamsöng, heitt súkkulaði
og smákökur í safnaðarheimili
kirkjunnar. Söngsveitin fagnar
sextíu ára starfsafmæli þennan
vetur með metnaðarfullu og
fjölbreyttu tónleikahaldi. Jóla­
tónleikar hafa verið fastur liður
í starfi kórsins í þrjátíu ár. Miða­
verð er kr 3.900, miðasala á tix.is
og við innganginn.
Hvað? Hljómsveitin Árstíðir
Hvenær? 21.00
Hvar? Fríkirkjan í Reykjavík
Að venju verða leikin frumsamin
lög af öllum breiðskífum Árstíða
í bland við hátíðar­ og jólalög úr
ýmsum áttum á árlegum jólatón­
leikum sveitarinnar. Miðaverð er
3.900.
Hvað? Útgáfuhóf
Hvenær? 17.00
Hvar? Mengi, Óðinsgötu 2
Sólveig Thoroddsen, söngkona
og hörpuleikari, mun syngja og
spila nokkur lög. Með því fagnar
hún útgáfu geisladisksins Snotur
en á honum syngur hún og leikur
á tvenns konar hörpur. Diskur­
inn verður seldur á staðnum.
Aðgangur er ókeypis og allir eru
velkomnir.
Hvað? Huglæg heimþrá – Arnar
Birgis
Hvenær? 16.00
Hvar? Núllið Gallerý, Bankastræti 0
Esjan, lúpínan og fíf larnir. Þannig
birtist huglæg heimþrá mynd­
listarmannsins Arnars Birgis sem
búsettur er í Den Haag og hugsar
heim til landslagsins. Þetta er sölu­
og afmælissýning á verkum hans
frá árinu 2019.
Söngsveitin Fílharmónía syngur í Fríkirkjunni í Reykjavík í kvöld.
MYND/GUNNAR FREYR STEINSSON
2 7 . D E S E M B E R 2 0 1 9 F Ö S T U D A G U R20 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING