Læknablaðið - jan. 2019, Síða 28

28 LÆKNAblaðið 2019/105
Það er samfélagsleg ábyrgð þeirra sem
mennta heilbrigðisstéttir að hafa þarfir
samfélagsins í huga, segir Jón Steinar Jóns-
son heimilislæknir og lektor á heilbrigðis-
vísindasviði Háskóla Íslands. Jón Steinar
benti meðal annars á vanda landsbyggðar-
innar á heilbrigðisþingi velferðarráðuneyt-
isins í upphafi nóvembermánaðar. Hann
nefndi að þrátt fyrir að einn þriðji hluti
landsmanna byggi utan höfuðborgarsvæð-
isins væri of lítil áhersla á þarfir lands-
byggðarinnar í læknanáminu og það þótt
heilsugæslan og heimilislækningar séu
grunnstoð heilbrigðisþjónustunnar. Undir
þetta tekur Guðjón Hauksson, forstjóri
Heilbrigðisstofnunar Austurlands.
„Af þremur árum í klínísku námi í
læknadeild eru aðeins 5 vikur helgaðar
heimilislækningum. Það er ansi lítið þegar
kemur að því að mennta lækna með þarfir
samfélagsins í huga, sérstaklega lands-
byggðarinnar,“ segir Jón Steinar í viðtali
við Læknablaðið. Hann nefnir einnig viku á
landsbyggðinni.
Brotin þjónusta á landsbyggðinni
Guðjón segir mörg svæði landsbyggðar-
innar „einmenningshéruð“ þegar komi að
skipun lækna. „Það eru innbyggðar krísur
í þjónustunni þegar aðeins einn læknir er
á heilsugæslustöð og svo á vakt eftir lokun
dagvinnutíma. Læknirinn þarf ekki annað
en að hætta svo þjónustan sé í uppnámi,“
segir hann og bendir á að strembið sé að
manna stöður á landsbyggðinni. „Þjónust-
an er því mjög brothætt.“
Guðjón segir Háskólann á Akureyri
einn lykilþátta þess að fólk taki séns á
landsbyggðinni. „Okkur gengur betur
að fá fólk til starfa innan þeirra fagstétta
sem þar eru menntaðar, bæði hjúkrunar-
fræðinga og iðjuþjálfa.“ Hann telur fram-
boð fjarnáms þar eina helstu ástæðu þess
að Háskólinn á Akureyri standi framar
Háskóla Íslands þegar kemur að menntun
íbúa landsbyggðarinnar. „Háskóli Íslands
þarf að taka sig á.“
Læknanámið móti þjónustuna
Guðjón nefnir að læknanemar hér á landi
séu sterkt mótaðir af sjúkrahúsþjónust-
unni. „Þar sem læknastéttin er svo mik-
ilvæg fyrir heilbrigðisþjónustuna getur
þessi mótun haft áhrif á umræðu um
heilbrigðismál og að endingu á það hvert
fjármagnið flæðir,“ segir hann. „Það er
skoðun mín að það þurfi að hafa þetta
í huga við skipulag læknanámsins, því
heilsugæslan er grunnstoð heilbrigðiskerf-
isins.“
Hann segir mikla áherslu á sérgreinar
í náminu veikja stöðu landsbyggðarinnar.
„Það er aðgengismunur milli landsmanna
að heilbrigðisþjónustu. Íbúar á Austur-
landi nota þjónustu sérfræðilækna þrefalt
minna en íbúar á höfuðborgarsvæðinu.
Þetta er eins á Vestfjörðum. Eftir því sem
þú kemur nær höfuðborgarsvæðinu fjölgar
heimsóknum til sérfræðilækna,“ segir
Guðjón.
„Þessi aðgengismunur er óheppilegur
þar sem íbúar þessara landssvæða meta
heilsu sína marktækt verri en íbúar höf-
uðborgarsvæðisins. Þetta fær mann til að
hugsa hvort landsbyggðinni sé sinnt og
hvort henni sé gefinn nægilegur gaumur.“
Fólk aftur á heimaslóðir
Bæði Jón Steinar og Guðjón benda á að
miklu líklegra sé að þeir sem komi til
starfa á landsbyggðinni eiga rætur þar.
„Það er mun líklegra að þeir sem eiga
tengsl við Austurland komi hingað,“ seg-
ir Guðjón. „Þess vegna er mikilvægt að
Vilja meiri
áherslu á
heilsugæslu
í klínísku
læknanámi
■ ■ ■ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Jón Steinar Jónsson heimilis-
læknir segir of litla áherslu á
landsbyggðina í læknanámi.
Mynd/gag