Læknablaðið - sep. 2019, Blaðsíða 46

406 LÆKNAblaðið 2019/105
Aldrei betra heilbrigðiskerfi
„Það er ekki tilviljun hvað við nýtum fé vel heldur er það vegna ofboðslegs dugnaðar
og vinnuhörku heilbrigðisstarfsfólks okkar. Það er ekki sjálfgefið og ég tek hatt minn
ofan fyrir starfsfólki spítalans sem gegnir frábæru starfi alla daga,“ segir forstjóri
Landspítalans Páll Matthíasson sem er við það að gera miklar breytingar á yfirstjórn
spítalans.
„Við höfum verið á uppbyggingarleið síðustu sex ár í íslensku heilbrigðiskerfi,“
segir hann. „Það er að verða búið að setja inn aftur það fjármagn sem sparað var í
kjölfar hrunsins en verkefnum hefur á sama tíma fjölgað,“ segir hann. „Við erum
að fá inn nýja tækni og meðferðir. Íslendingum hefur fjölgað heilmikið. Hér er allt
fullt af ferðamönnum – sem betur fer,“ segir Páll. Bæði skorti hjúkrunarfræðinga og
sjúkraliða sem geri spítalanum erfitt fyrir.
„Þó má ekki gleyma því að gefið hefur verið í frá árinu 2013 og við nýtum fé
mun betur heldur en við gerðum fyrir tíu árum. Það fullyrði ég. Við erum betri spít-
ali en við höfum nokkurn tímann verið. Það fullyrði ég líka. Við afköstum miklu
meiru,“ segir Páll. Árið 2016 hafi verið kölluð eftir úttekt á rekstrargrunni spítalans
sem síðan hafi leitt til McKinsey-skýslunnar.
„Þar kemur skýrt fram að kostnaður okkar er 52% af því sem er í Svíþjóð á samb-
ærilegum sjúkrahúsum og læknarnir okkar eru að sjá 95% fleiri sjúklinga en sænsk-
ir læknar. Svipað má segja um hjúkrunarfræðinga og álag á þá,“ segir hann. „Ég er
stoltur af starfsfólki spítalans og því þrekvirki sem það vinnur allar daga, oft við
afar erfiðar aðstæður.“
í gagnið: „Já, annars vegar sér maður fyrir
sér í nýjum spítala að þá sameinum við
bráðaþjónustu spítalans á Hringbraut. Þá
keyrum við svo dæmi sé teki ekki tvær
vaktalínur stærstu sérgreina og tvær gjör-
gæslur,“ segir hann.
„Reiknað var út fyrir sex árum að
rekstrarhagræðingin sé rúmlega þrír millj-
arðar á ári.“ Þessi samlegð næst ekki strax,
en viss samlegð næst strax, þótt það sjáist
ekki á nýja skipuritinu. Það á að fækka
sviðsskrifstofunum. „Nú erum við með
tíu sviðsskrifstofur og ég vil sameina þær
í tvær.“
Sérsníða íslenska lausn
Páll segir að þótt að vissu leyti sé byggt á
ráðleggingum McKinsey sé ekki stigið það
róttæka skref sem Karólínska sjúkrahúsið
í Stokkhólmi hafi stigið, og er nú að falla
frá að hluta, að kortleggja helstu ferla sjúk-
linga og búa til einingar í kringum þá ferla.
„Vandinn er sá að við höfum ekki
upplýsingar um ferla sjúklinga nema í
nokkrum tilvikum og það er flókið að
kortleggja þá svo vel sé.“ Auk þess sé
veruleiki Landspítalans annar en Kar-
ólínska sem sé tilvísunarspítali og í meira
mæli sérhæft sjúkrahús.
„Landspítalinn er bæði almennt
sjúkrahús fyrir höfuðborgarsvæðið og
svo sérhæft sjúkrahús fyrir landið allt.
Skipurit verður að endurspegla veruleik-
ann og þetta þýðir að við þurfum að finna
blandaða lausn.“ Dæmi um fókus á ferla
sjúklinga sé til dæmis að finna í því að
búa á til klasa eða kjarna í kringum tvo
mjög mikilvæga sjúkdómaflokka, hjarta-
og æðasjúkdóma annars vegar, krabba-
mein hins vegar.
„Það er spennandi að gera þetta á viss-
um sviðum, en við stígum varlega til jarð-
ar og umbyltum ekki öllum spítalanum,“
segir hann.

Gerir eins vel og hann getur
Páll segir vert að forðast fullkomnunar-
áráttu þegar gerðar séu breytingar. „Við
þurfum að hafa þá auðmýkt til að bera að
segja: Við ætlum að gera eins vel og við
getum og breyta. Það getur vel verið að í
einhverjum atriðum þurfum við að stíga til
baka og reyna aðra leið. Það er ekki hægt
að sjá allt fyrir í flóknu kerfi en við þurfum
að tryggja öryggi þjónustunnar og hefjast
handa og vera með það viðhorf að breyta,
og ef þarf að læra af reynslunni, bakka og
bæta.“
Hvernig snertir þetta einstaklingana
sem sumir verða ekki lengur fram-
kvæmdastjórar? „Auðvitað er það alltaf
erfitt og allir stjórnendur sem við höfum
haft er undantekningarlausn afar öflugt
fólk, með víðtæka reynslu. Það er full þörf
fyrir starfskrafta þeirra þótt einhverjir
verði ekki með sama titil og áður. Ég vona
að við missum ekki starfskrafta fólks,“
segir Páll. „Auðvitað var þetta erfitt skref
en þjónusta við sjúklinga verður að ganga
fyrir.“
Sparast fé? „Til lengri tíma tel ég að við
munum spara fé; að við drögum úr sóun
og fáum skipulag sem passar betur við
þá þjónustu sem við erum að veita. Líka
til skamms tíma ef við fækkum stjórend-
um. En í rauninni er þetta gert í skugga
rekstrarvanda en ekki vegna hans. Þessar
breytingar eru tímabærar,“ segir Páll.