Læknablaðið - sep. 2019, Blaðsíða 49

LÆKNAblaðið 2019/105 409
skima fyrir kæfisvefni og benda á bæði
árangursríkar og einfaldar aðferðir.38-42
Sem fyrsta skref er mælt með STOP-Bang
spurningalistanum sem er bæði ódýr og
einföld lausn.43-45 Auðvelt ætti að vera
fyrir heilsugæsluna að bæta STOP-Bang
spurningalistanum inn í forhæfingarferlið
þar sem bæði er einfalt fyrir sjúklinginn
að svara spurningunum og fyrir heil-
brigðisstarfsfólk að túlka niðurstöðurnar.
Þá sjúklinga sem hafa auknar líkur á
kæfisvefni samkvæmt spurningalistanum
(STOP-Bang ≥ 3) er mælt með að senda í
frekari rannsókn með það að markmiði
að staðfesta greiningu og hefja meðferð
þegar við á.46,47 Vert er að benda á að með-
höndlun á kæfisvefni í sjúklingum með
sykursýki eða forstig sykursýki bætir blóð-
sykursstjórnun,48-52 og hefur jákvæð áhrif
á blóðsykurstjórnun og heilsufar sjúklings
og fækkar endurinnlögnum.53-57
Samvinna heilsugæslunnar á höf-
uðborgarsvæðinu og Landspítala Há-
skólasjúkrahúss er mikilvægur áfangi
í að bæta þjónustu við sjúklinga sem
þurfa á liðskiptaðagerð að halda. Inn-
leiðing Heilsugæslunnar á skimun fyrir
kæfisvefni, greiningu og meðferð þegar
við á, áður en að skurðaðgerð kemur ætti
að hafa jákvæð áhrif á heilsufar sjúk-
lings og um leið bæta upplýsingaflæði til
sjúkrahústeymisins sem þá hefur tækifæri
til að gera viðeigandi ráðstafanir varðandi
eftirlit með sjúklingum með kæfisvefn
bæði fyrir og eftir aðgerð. Skimun og
greining á kæfisvefni á forhæfingartím-
anum ætti að geta haft bæði mikilvæg
og mælanleg áhrif á gæði þjónustu við
sjúklinga með því að koma í veg fyrir
fylgikvilla og fækka sjúklingum sem
þurfa á endurinnlögn að halda og á sama
tíma hafa jákvæð áhrif á rekstur heilbrigð-
iskerfisins.58-61
Sólveig Magnúsdóttir, Medical Director,
MyCardio LLC, Denver, Colorado, USA.
Skoðanir höfundar þessarar grein-
ar eru persónulegar skoðanir og þurfa
ekki endilega að endurspegla skoðanir
MyCardio LLC.
Heimildir
1. Matthiasson P. Forsjórapistill: Umbótastarf á spítal-
anum og skýrsla um liðskiptaðgerðir. landspitali.is/
um-landspitala/fjolmidlatorg/frettir/stok-frett/2019/05/24/
Forstjorapistill-Umbotastarf-a-spitalanum-og-skyrsla-um-
lidskiptaadgerdir/ - júlí 2019.
2. Sigurðardóttir M. Forhæfing, undirbúningur sjúklinga
fyrir liðskiptaaðgerðir. Læknablaðið 2019; 105: 317.
3. Sigurðardóttir M. Áhrif langtíma undirbúnings og
uppvinnslu sjúklinga í bið eftir liðskiptaaðgerð á hné
eða mjöðm á aðgerðarferilinn og tíðni fylgikvilla –
Samvinnuverkefni Landspítala og Heilsugæslu höfuð-
borgarsvæðisins: Viðmiðunarhópur. Læknablaðið 2019,
105; fylgirit 101; E 18.
4. Global BMI Moratlity Collaboration, Di Angelantonio E,
Bhupatihiraju ShN, et al. Body-mass index and all-cause
mortality: individual-participant-data meta-analysis of
239 prospective studies in four continents. Lancet 2016;
388: 776-86.
5. Mansukhani MP, Kara T, Caples SM, Somers VK.
Chemoreflexes, sleep apnea and sympathetic dysregul-
ation. Curr Hyertens Rep 2014: 76.
6. Peppard PE, Young TE, Barnet JH, Palta M, Hagen EW,
Hla KKM. Increased prevalence of sleep-disordered bre-
athing in adults. Am J Epidemiol 2013; 177: 1006-14.
7. Khayat R, Pleister A. Consequences of Obstructive Sleep
Apnea. Sleep Med Clin 2016; 11: 273-86.
8. Kendreska T, Mollayeva T, Gershorn AS, Leung RS,
Hawker G, Tomlinson G. Untreated obstructive sleep
apnea and the risk for serious long-term adverse
outcomes: a systematic review. Sleep Med Rev 2014; 18:
49-59.
9. Kessler ER, Shah M, Grunschkus SK, et al. Cost and
quality implications of opioid-based postsurgical
pain control using administrative claims data from
a large health system: opioid-related adverse events
and their impact on clinical and economic outcomes.
Pharmacotherapy 2013; 33: 383-91.
10. Kaw R, Chung F, Pasupuleti V, Mehata J, Gay PC,
Hernandez AV. Meta-analysis of the association between
obstructive sleep apnoea and postoperative outcome. Br J
Anaesth 2012; 109: 897-906.
Heimildir 11-61 er að finna í netútgáfu greinarinnar.
María Sigurðardóttir
sérfræðingur í svæfinga- og
gjörgæslulækningum Landspítala
Ég þakka bréf og áhuga Sólveigar Magnús-
dóttur á forhæfingu sjúklinga fyrir liðskipta-
aðgerðir. Í okkar fyrirkomulagi er lögð megin-
áhersla á að bæta áhættuþætti sem gætu haft
áhrif á tíðni alvarlegra fylgikvilla eins og
liðsýkinga og sárasýkinga. Það útilokar ekki
greiningu og meðferð annarra einkenna og
sjúkdóma, meðal annars kæfisvefns, meðan
á undirbúningstímanum stendur – heldur
teljum að fyrirkomulagið hvetji beinlínis til
þess með nýmyndun tengsla sjúklings við
heilbrigðiskerfið.
Bréfið endurspeglar þá almennu vit-
undarvakningu sem hefur orðið á seinustu
árum að undirbúa skuli sjúklinga sem best
tímanlega fyrir aðgerð og er gott innlegg í
umræðuna hvernig hagsmunum sjúklinga
skuli best borgið.
Vegna bréfs Sólveigar Magnúsdóttur